urtzintz

iz. (Ipar.) Usina, doministikua.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

Orotariko Euskal Hiztegian:

urtzintz (L, BN; H; -rz- Dv; urzinz Lar), burzintz (L-sar), urzainzt (BN (-inz), S; -inz VocBN), urtintx (L-sar), urtzain (S (-rz-); H; -añ Dv (BN-bard)), ursain (S; SP), ursai (Dv), urtxain (S; H), urxain (S; ürxañ Gèze). Ref.: A (ürsain, urtzintz, urzain, urzintz, burzintz); Lh (ürsain, ürxain); Lrq /ürz!án’/; EI 385; Satr VocP (urtzintz); Echaide Nav 173.

Estornudo. v. usin.  Hire ürzain batek emaiten dik lürrari ikhareria. Chaho AztiB 9. Haren urzintzak iduri du suko garra. Dv Iob 41, 9 (41, 10 Ol urzintzak; Ker usiñak, BiblE doministikuek).

Eritasun hartarik bederen, ez da nihun gehiago haurrik hiltzen, zeren urtzintz-aldi guzietan, amak erraiten dion haurrari: –Dominixtekun, haurra! Barb Leg 25. Parisek egiten badu urtzinez, hartzen du sukarrak mundua! SoEg Herr 9-5-1963, 1.

Sinonimoak: Ipar.

[doministikua]: usin, atija Naf., doministiku beh. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

es estornudo
fr éternuement
en sneeze
port espirro

Entzun:

Haurrak egiten du urtzintz, eta kuxean, berehala, gizon xaharrak oihu egiten dio: “Dominixtekun, haurra!  [Harrizko pareta erdiurratuak, Patziku Perurena (Euskaltzaindia, 2004)] (Ereduzko Prosa Gaur)

urtzintz (FlickrCC, Zhao)