zalagardatu

ad. zalagardatu, zalagarda, zalagardatzen|| (du) desitxuratu. (Egungo Euskararen Hiztegia)

Orotariko Euskal Hiztegian

zalagardatu (G, B; Izt 98r, Hb ap. Lh), zalardatu (AN-larr). Ref.: A; Asp Leiz2 (zalardatu); Izeta BHizt2.

1. Estropear. “Principiar, hacer bien una cosa y dejar muy mal o en peor estado” Izt 98r. “Echar a perder un trabajo” A. “Hacer un mal trabajo. Artayorrara yoan da alor guzie zalardatu due!” Asp Leiz2. “Azkenean dena zalagardatu dugu” Izeta BHizt2. Gisa onetako naspilla moldakaitzakin zalagardatu nai izan zituen zenbaitek orduraño bear bezala apainduak zeuden bide zuzen egokiak. Izt C 419.

(Part. en función de adj.). Tortika pilla bat ain zalagardatua, naspillatua eta galkitatua [dirudi izkribu ark]. Izt D 48. Darauskiola marmariza bat ain zalagardatua eta arrotza euskaldunentzat nola izango litzakean txinoen itzkuntza. Ib. 36.

2. “(AN-5vill), engañar” A. (H), zalagartu. (Part. en función de adj.). Engañoso, traicionero. Bañan etzitzaiozkan asko baliatu bere asmakari zalagartuak. Izt C 407 (Harriet copia zalagardatuak).

3. Revolucionar, trastornar, perturbar. Portugalko eta Andaluziako itsasaldeak zalagardatuak zeuzkan korsuan zebillen ingeles urugullusu batek, zeñak zerabiltzkien bi ontzi […], eta oekin ikaratzen zituen alde artan zebiltzen ugarotar guztiak. Izt C 431 (Harriet traduce “épiait tenant en observation”). Kantauriako eta Galiziako itsasaldeak zalagardatuaz zebillen Franzes eskuadra. Ib. 441.

4. zalardatu (AN-larr). “Desordenar, hacer un revoltijo de cosas” Asp Leiz2.

Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

es du ad.  (1) engañar, burlar, trampear  (2) estropear
fr du ad. (1) duper, séduire (2) casser, abîmer
en du ad. (1) to deceive; to cheat; to trick (2) ruin, break, destroy
port du ad. (1) enganar, ludibriar, burlar (2) estragar

Azkenean dena zalagardatu dugu. Izeta BHizt2.  (Orotariko Euskal Hiztegian)

zalagardatu (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)