Tag Archives | gizartea

Merezi gabeko Bakearen Nobel saria

By on 2012(e)ko azaroak 5 in arazoak, gizartea

2012ko urriaren 12a, goizeko hamaikak. Thorbjorn Jaglandek, Nobel batzordeko buruak eta Europako kontseiluko idazkari orokorrak, aurtengo Bakearen Nobel saria Europar Batasunak jasoko duela jakinarazi zuen. Hartutako erabakiarekiko kritikek ez zuten itxaron eta sare sozialak sutan jarri ziren berehala aldeko eta kontrakoen iritziak jasoz.

Batzuk zinez interesgarriak, horrela twiterren aurkitutako batzuk aipatu nahi nituzke. Artikulu honetan topa ditzakezue gehiago.

Edo beste hau:

-“Europar Batasunari Nobel saria? Zergatik? Errepresioarengatik? 3.mundua zapaltzeagatik?” @UlianovVladimir

Ez dute arrazoi faltarik, gaur egungo egoerarekin Europar Batasunari Nobel sari hau ematea guztiz lekuz kanpokoa dela iruditzen zait. Beste batzuei, aldiz, momenturik egokiena dela iruditzen zaie, urteetan zehar Europako bakearen eta adiskidetzearen alde egindako lana saritzeko. Hori egia izanda ere, Europar Batasunak gertakari ilun asko ditu Bakearen Nobel sari hau jasotzeko merezimenduak kentzen dizkionak.

Europar Batasuna (FlickrCC, motiqua)


Denok dakigun moduan, pairatzen ari garen neurrian, krisi ekonomiko latza dugu gainean. Krisi honek zenbait banku eta enpresa pribatuen iruzurrean du jatorria; hain zuzen ere, ausartuko nintzateke esatera, Europar Batasunaren lagun diren banku eta enpresetan. Europar Batasunak banku hauen eta indar finantzarioen alde gobernatzen du, herritarrak alde batera utziz. Krisitik ateratzeko erabiltzen ari diren politikek garbi erakusten dute hori: hezkuntzan murrizketak, osasunean murrizketak, kulturan murrizketak, BEZaren igoera… Herritar errugabeei ordainarazten diote besteek egindako kaltea, neurri hauekin klase sozialen arteko ezberdintasunak handituz, behartsuak behartsuago eginaz eta aberatsak aberatsago. Etorkizunerako behar den bezala prestatuta egoteko zailtasunak jartzen ari zaizkie gazteei, eta kulturaren aberastasuna mugatzen ari dira. Honelako jokaerek bakearen alde lan handirik egiten ez dutela esan genezake, herritarren ezinegona handitzen baitu. Ikusi besterik ez dago, herritarrak bidegabekeria honen aurka euren eskubideak aldarrikatzen dituztenean, estatuko “defentsen”, polizien, erasoetatik babestu behar izaten direla, gobernuak isilarazten saiatzen direlako.

Izugarri garrantzitsua den ideia bat azpimarratu nahi nuke: Europar Batasuna munduko arma esportatzailerik handienetakoa da; izan ere, Frantzia, Erresuma Batua eta Alemania arma gehien esportatzen dituzten herrialdeen sailkapenaren buruan baitaude. Armen salmentarekiko, “Amnesty International” eta beste zenbait GKE-ek, adierazpen bat egin zuten Europar Batasuneko zenbait estatuk 2011. urtean “Arabiar Udaberria” delakoan, gobernu errepresiboei armak saldu zizkietela salatuz. Baina hori gutxi ez eta estatu hauetako gobernuak euren adierazpen publikoak egitean, “Arabiar Udaberriko” altxamenduen alde jarri ziren. Jokabide horrekin agerian uzten dute zenbait estaturen bakea egiteko nahia eta gobernu hauen sinesgarritasun falta giza eskubideez hitz egitean. Honako hau adibide xume bat besterik ez da, baina horrelakoak gehiagotan ere gertatu dira eta gertatuko dira, aldaketarik ematen ez bada.

Barack Obama (FlickrCC, United States Government Work lizentzia)


Hala eta guztiz ere,  ez da lehen aldia Bakearen Nobel sariarekiko eztabaidak sortzen direla. Duela hiru urte, 2009.urtean, Barack Obama Estatu Batuetako gobernuburuak jaso zuen. Aldi hartan ere kritika ezberdinak jaso zituzten Nobel sariaren emaileek. Izan ere, estatu hau gerra ezberdinetan murgildurik zegoen, eta gobernuak zuzendutako justiziako sailean giza eskubideen urraketak ematen ziren. Arrazoi gehiago ere baziren kritika hura gogortu zutenak, nahiz eta gehienak giza eskubideen urraketarekin zerikusia zuten.

Laburbilduz, nire iritzi xumean, ez da bidezkoa Europar Batasunak sari hau jasotzea. Egia da ez duela gerra armatuak piztearen alde egiten eta zenbait gerratan laguntza ematera joan dela; nolanahi ere, gerra finantzarioaren partaideetako bat da eta ez du erakusten herritarrekiko erruki handirik. Europar Batasunak baino merezimendu gehiago dituen jende eta erakunde asko daude munduan, bene-benetan bakearen aldeko apustu sendoa egiten dutenak. Bakearen Nobel saria jaso aurretik, zenbait pauso eman behar lituzke Europar Batasunak: bakearen aldeko apustu garbia egin, munduan zehar gerran dauden estatuak armaz hornitzetik utzi; bankuen alde gobernatzeari utzi eta herritarren eskubideak bermatu; Europan, Euskal Herrian hain zuzen, geratzen den azken gatazka armatua konpontzen lagundu… Horiek egindakoan baino ez du Bakearen Nobel sariak benetako balioa izango euren eskuetan.

Comments { 3 }

Urrea urre, belztuta badago ere?

By on 2012(e)ko azaroak 1 in arazoak, gizartea

Hitzik gabe utzi ninduten lehengoan Washington Post izeneko egunkari batek  burututako  esperimentu zoragarri bati buruz hitz egin zidatenean.  Esperientzia honen partaide nagusia Joshua Bell  biolin-jotzaile  estatubatuarra izan zen.

Aldizkari honen helburua jendearen jokabideak aztertzea besterik ez zen. Hori burutzeko, Bell eskale bat balitz bezala metroan kokatzea bururatu zitzaien. Esperimentua abian jarria zelarik, honek biolina jotzeari ekin zion. Harrigarria bada ere, goiz osoan zehar zazpì pertsona besterik ez ziren gelditu entzutera eta zazpi horietatik emakume bakarra ohartu zen bera zela. Bellek esperimentua burutu baino zenbait egun lehenago izugarrizko kontzertua eskaini zuen dirutza baten truke.

 

Baina nola da posible maila gorenean dagoen biolin-jotzaile baten ondotik pasa eta, bere iaiotasuna alde batera utzita, bere janzkerari garrantzi gehiago ematea?  Bai gizarte hutsala! Jendearen fisikoak edo inguruak garrantzi gehiago izizatea beraiek balio dutena baino ondo iruditzen zaizue? Ez dago eskubiderik!

Beraz, Bellen adibidean ederki erakutsi da gizarte honetan zuk dituzun gaitasunak baino garrantzi handiagoa duela zuk duzun abilezia non eta nola zabaltzen edo eskaintzen duzun. Erreflexio txiki bat egin beharrean gaudela iruditzen zait gizarte honetako partaide garen guztiok, eta ez daitezela bilaka jakituria eta ezagutza  ikuslearen araberakoak.

Comments { 3 }

Epaile epaituak

By on 2012(e)ko urriak 29 in gizartea, kirola

arbitroak (FlickrCC, treedork)

Nabaria da betidanik izan dela arbitroen aurkako jokabide bat ikusleen eta jokalarien artetik. Orduan, zergatik erabiltzen da oraindik ere auzian ipintzen dugun figura hori  futbol partiduetan? Erantzuna oso erraza da, arbitrorik gabe ez baitago jokorik. Definizioan argi geratzen den bezala, bere helburua partiduko egoera bakoitzaren aurrean aukerarik egokiena erabakitzea da bi taldeen arteko eztabaida amaiezin bat gerta ez dadin. Gauzak horrela, zergatik kritikatzen dira horrenbeste beltzezkoen  erabakiak? Azken batean, arbitroak ikusten duena bakarrik adierazten du, bi begi baino ez baititu.

Aurreko batean, futbol partida bat ikusten ari nintzela -eta ez naiz lehenengo mailako partidu batez ari, gazte batzuen futbol partiduaz baizik-, sekulako irain sorta entzun nuen arbitroarekiko. Mutil gazte bat zen, 18-19 urte izango zituen gutxi gorabehera, eta ez zen arbitro aditu bat, ezta gutxiago ere; nolanahi ere, mutila saiatzen zen. Eta ikusleak, batez ere gurasoak, jo eta su ari ziren mutil gaixo haren aurka. Lehenengo mailako futbol epaile bat aldarrikatzen zuten, sobra ere euren semeek  kategoria hori ez zutela konturatu gabe. Hala ere, mutil hura, egoerak okerrera jo aurretik, 80 minutuak amaitutakoan, 3 aldiz txistua jo eta burumakur aldageletara sartu zen, ikusleen artetik era guztietako irainak jaurtitzen zizkioten bitartean.

Honelako egoerak astebururo bizi ohi ditugu futbolean eta inork ez ditu salatzen; errazagoa iruditzen zaigu beste aldera begiratzea edo arbitroarekiko gorroto horretara batzea. Azken finean, hark ahal duen guztia egiten du jokoaren pausoak ahalik eta ongien eramateko, honek ez baitu inolako interesik, kategoria baxuetan batez ere, talde batek edo besteak irabaz dezan. Eta guk gure jarrerarekin arazoa areagotu egiten diogu koitaduari, lan erraz eta sinple bat izan beharko lukeenean.

Nahiz eta hau horrela izan, azpimarratu behar dut hau ez dela ikusle guztien artean gertatzen, eta badaudela futbol arbitroa  errespetatzen duten ikusleak ere, hauek jakin badakitelako hori jarrera txoro eta krudela besterik ez dela, eta ez dietela beraien seme-alabei ezertan laguntzen epaitzeko ardura duen gizagaixoarekiko jarrera hori hartuta. Gainera, zein ikasgai emango liekete beren semeei jarrera horretara makurtuko balira? Argi dagoena zera da: semeek gurasoengandik ikusten dutena egiten dute, edo, beste era batean esanda, nolako zura halako ezpala.

Hau guztia esan ondoren, aipatu nahi dizuet beste kirol batzuetan ez dela honelako arazorik sortzen, eta arbitroari zor zaion errespetua handiagoa izaten dela. Adibidez, errugbian. Kirol honetan jokalariek arbitroaren erabakiak ez badituzte errespetatzen,  zigor kolpea adierazten du epaileak eta, egoerak horrela jarraitzen badu, 10 metro zelai gehiago ematen dizkio aurkako taldeari. Gainera, errugbian epaileari hitz egin diezaiokeen bakarra kapitaina da. Hau ez da futbolean gertatzen. Agian, izan daiteke errugbia diziplina handiagoa duen kirola delako, nork daki.

Aurretik esan dudan guztiarekin ez dut esan nahi futbol arbitroak beti ongi egiten duenik, baina argi utzi nahi dut arbitroak, maila baxuetan batez ere, ez duela ezer irabazten gaizki epaituz, eta bera ahal duen guztia ematen saiatzen dela jokoaren gorabeherak ongi eramateko. Horretaz gain, garbi dago, halaber, guraso eta jokalarien artetik egiten zaion kritika masiboak ez duela inongo justifikaziorik; azken batean, futbola joko bat besterik ez baita.

Amaitzeko, eta honetaz guztiaz gogoeta egin dezazuen, zuekin partekatu nahi ditut ondorengo irudiak, Argentinan jazo zen gertaera negargarri batenak.

Comments { 0 }
-->