Gaurko hitza

Updates from abendua, 2015 Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 11:32 am on 2015/12/31 Permalink | Reply
  Tags: E ( 387 )   

  egitasmo 

  iz. Egin nahi den lan garrantzitsu bati buruzko plan xehatua. Hizkuntz atlasaren egitasmoa aurkeztu.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegia

  egitasmo, egin-asmo. Proyecto. Para ejs. del tipo egin asmo dut, v. ASMO IZAN. Bere egitasmo dollorra salatuz. Etxde JJ 72. Bere egin-asmo guziak pikotara lijoazke. Ib. 120. Eta egitasmo ori oso berezkoa izan oi dutela zaldunik jatorrenek. Berron Kijote 50. En DFrec hay 2 ejs. de egitasmo.

  Sinonimoak: iz.

      [proiektua]: plan, programa, proiektu, egingai g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es proyecto, plan
  fr projet, plan
  en project, plan
  port plano, projeto, programa

  Entzun:

  Honakoak dira 2016rako nire egitasmo onak. Ezezagun batekin batera piano inprobisazio bat egin Parisko tren geltoki batean. Pianoa jotzen ikasi. Itxaro Bordaren Ultimes Déchets irakurri. Ikasi beste hizkuntza bat. Ez hil. Neure buruaren spin-off bat hasi. Jende trinkoari ihes egin. Adiskideen haur txikiei ez galdetu inoiz senargai edo emaztegairik ote duten. Atzerritarra izan toki gehiagotan. Datorren urteko azken zutabean zerrenda bat osatzearen irteera erraza hartu gabe, eguneko gai normal bat jorratu. [Egitasmoak, Anjel Erro (Jira, 2015-12-31)] (Berria.eus)

  

  egitasmo (Gaurko hitza, CC)

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 9:11 am on 2015/12/29 Permalink | Reply
  Tags: G ( 266 )   

  gatzdun 

  adj. Gatza duena. Ateraldi gatzdunak. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  gatzdun, gazdun (Dv), gaztun (Lar), gatzadun.

  Salado. “Salobre” Lar. Ur gatzduna naroro dariola. Izt C 92. Iturri sufredunak, baita gatzdunak ere. Ib. 85. Guztiz gaztuna dan itxasoren bat. Anab EEs 1920, 69.

  (V-gip; H). “Salado, gracioso. Gatzduna urten detsa alabiak” Etxba Eib. Gizon ikasietan nondik ain bakanak, bertsotarako gatzadunak, ikastaro gabetan ainbeste diran tokian? Inza in Jaukol Biozk VI. Sekulako ateraldi gaztunak ere egin zituan. TAg Uzt 148s. Urtengo dau andra Sabadiñak gazdun esaera edo bertsoren bategaz. Alzola Atalak 92.

  Sinonimoak: izond.

      [gazia]: gazi (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) adj. salado, -a; salino, -a; que tiene sal (2) adj. salado, -a; gracioso, -a; chistoso, -a; agudo, -a; ingenioso, -a
  fr (1) adj. salé, -ée ; salin, -e (2) adj. (hed.) salé, -e ; vif, vive, ingénieux, -euse ; savoureux, -euse
  en (1) adj. salted, salty; saline (2) adj. [barregarria] funny, amusing; witty
  port (1) adj. salgado, -a; salino, -a (2) adj. gracioso, -a; adj espirituoso, -a, divertido, -a
  

  Entzun:

  Kordobako gotzainak berba egin du: bihar eguzkia eta eguraldi ona esan zezakeen, majara asanbladak egiten zuen gisara. Baina ez, Demetrio Fernandez gatzdunagoa da. Munduaren jatorriaz jardun du. Umeak zikoinak ekar zitzakeela esateko tentatuta egon da, baina xaloegia iruditu zaio gotzainari azken unean (eta badaki, jakin, zikoinarena egun inork ez duela sinesten) eta argudioak aldatu egin ditu. Umeak aita eta amaren maitasun besarkadatik jaiotzen dira. To eta no esaldia! In vitro ernalketa, aldiz, akelarre kimikoa da. Hau barre algara, hau. Ez esan, gero, dibertigarria ez denik. Txistagarria da. [Akelarreak, Goizalde Landabaso (Larrepetit, 2015-12-29)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  gatzdun (James F. Carter, Wikimedia Commons)

   
• 

  Maite 4:55 pm on 2015/12/28 Permalink | Reply
  Tags: F ( 50 )   

  forogu 

  izond. (Ipar.) Gogaikarria, astuna; bizkarroia. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz.

  [astuna] : aspergarri, gogaikarri, nekagarri, astun, burruntzi, alameneko
  [bizkarroia] : bizkarroi

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es izond. (Ipar.) molesto, -a; pesado, -a; inoportuno, -a; aprovechado, -a; gorrón, -ona
  fr assommant(e), lourd(e); profiteur(euse)
  en boring, tiresome, annoying; (mostly UK) cadger, sponger
  port  incômodo(a); pesado(a); aproveitador(a), sanguessuga, chupa-sangue

  Entzun:

  Ta eztugu nehoren ogia dohainik ian: baina trabaillurekin eta nekerekin gau eta egun langiten ari ginadela, zuetarik nehoren forogu ez ginadenzat. [Iesus Krist Gure Iaunaren Testamentu Berria, Joanes Leizarraga (1571)] (Orotariko Euskal Hiztegia)
  

  Ordea gero azkenean hek eskale eta zu emaille. Haur da alferkeriatik edo nagitasunetik heldu den irabazia, probezia, errumeskeria, bataren eta bertzearen karga, eta forogu izaitea, ondore gaixtoa, kalte handia. [Gero, Joanes Leizarraga (1571)] (Orotariko Euskal Hiztegia)
  

  

  forogu (Gaurko hitza, CC)

   
• 

  Maite 9:21 am on 2015/12/27 Permalink | Reply
  Tags: M ( 290 )   

  mukur 

  iz. (B) Enborra. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz. Bizk.

      [enborra]: enbor, gerri, sokil, subil, anpor Bizk., tronko zah., sunpur Ipar. g.e.  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es tronco, madera, leño
  fr tronc, bûche
  en  trunk, log
  port tronco, lenho

  Entzun:

  Subil-harriko txingarrak zehatz amatatu gabe zeudenez, abarrak gehitu eta lau mukur jarri zituen inguruan. [Erresumaren ilunsentia, Mila Salterain (Txalaparta, 2014)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  mukur (Pixabay, CC0 Public Domain)

   
• 

  Maite 6:11 pm on 2015/12/26 Permalink | Reply
  Tags: H ( 215 )   

  hautatu 

  du ad. (Ipar. eta zah. da ad.) Aukeratu, zenbait gauzaren artean bat edo batzuk hartu edo seinalatu; boto bidez aukeratu. Hauta dezagun, bada, zer nahi dugun: euskara garbia ala bizia.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: ad.

      [aukeratu]: aukeratu, begia jo, begiz jo, bereizi, esleitu, miratu Ipar., hautu Heg., hautetsi jas., begiztatu g.e., apartatu B-G beh. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) da ad. (zah.) / du ad. elegir, escoger, seleccionar (2) du ad. votar
  fr du ad. choisir, élire, sélectionner
  en du ad. to choose, to select, to pick
  port (1) escolher (2) (por votación) eleger.

  Entzun:

  20015eko hitzaren bila gabiltza. Zein duzu gustukoen? Egin klik eta hautatu zure hitza. Abenduaren 31n, gaueko 12:00etan, itxiko dugu bozketa eta urtarrilaren 1ean, urte berriarekin batera, jakingo dugu zein izan den garailea. [Trapuan pupua, Patziku Perurena (Erein, 2001)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  Hauek izan dira 12 hitz zabalduenak 2015ean zehar:
  
  

   
• 

  Maite 9:27 am on 2015/12/26 Permalink | Reply  

  Gaurko hitza: hautatu 2015eko hitza! 

  Atzo Fundéuren egitasmo baten berri izan nuen. Antza denez, 2015eko hitza hautatu nahian dabiltza eta, adituek erabakia hartu bitartean, jendeak hautagaien artean gustukoena bozkatzeko aukera du. Neure artean pentsatu nuen: “7 urte gaurko hitzarekin bueltaka, eta nola ez zait antzeko zerbait egitea bururatu?”

  2015ean ez dira gutxi izan Gaurko hitzaren erakusleihoan ikusgai/irakurgai ipini ditugun hitzak, ezta? Bada, ez naiz ni datuen analisiaren ur sakonetan murgiltzea gustuko duen horietakoa; halere,  jakin-goseak jota, aurten sareetan gehien barreiatu direnak zeintzuk izan diren kuxkuxean ibili naiz. Ezetz asmatu zein izan den zabalduena? Lasai! Galdera erretorikoa da. Nik emango dizuet erantzuna: aurri izan da. Polita!

  Aurtengo hitzak banan-banan ikusi ondoren, hementxe dituzue 12 hitz hedatuenak (‘share’ botoian zenbaki altuena dutenak): aurri, blogari, meme, alamartxo, errime, altzo, mist, odolustu, troiar, argi-txakur, karel, anei.
   

  Ezagutu hitz hauen esanahia

  Egin klik irudi bakoitzaren gainean, hitz horri buruz gehiago jakiteko:
  

   

  Bozkatu zure gustukoena:

  Zein duzu gustukoen? Egin klik eta hautatu zure hitza. Abenduaren 31n, gaueko 12:00etan, itxiko dugu bozketa eta urtarrilaren 1ean, urte berriarekin batera, jakingo dugu zein izan den garailea.
  

   
• 

  Maite 12:02 pm on 2015/12/25 Permalink | Reply
  Tags: B ( 476 )   

  brindis 

  iz. 1. Zerbait edan aurretik pertsona edo gauza bati opa zaion zoria adierazteko ekintza; ekintza horretan esandako hitzak. 2. TAUROM. Toreatzaileak norbaiti faena eskaintzeko ekintza. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  brindis (Lar). Brindis. Brindisetan edaten diran osasuna oen gañean ederki esan bide zuen […], zenbat eta zure sabelean edandako osasuna geiago diran, anbat osasuna gutxiago izango da zugan. AA III 368.

  Sinonimoak: iz. Heg. zah.

      [topa]: topa (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (Heg.) brindis
  fr toast
  en toast
  port brinde

  Entzun:

  Esaten diozu “bezino, hermano, kuñado, ez dezu gaur nere konbitea artu gabe etxera bear, brindo kuñado”, onela mugitzen dala bestea edatera, ta brindis ta brindis egitera. AA III 555. (Orotariko Euskal Hiztegia)

  Gainera, brindis asko egiten genituen ardoarekin, eta osabak beti Togliatti eta Nenni askatasunaren defendatzaile handien omenez topa egitea proposatzen zuen. [Denak hasperenka, Gianni Celati / Pello Lizarralde (Igela, 2005)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  brindis [by demi, CC BY 2.0 via Wikimedia Commons]