Gaurko hitza

Updates from urtarrila, 2016 Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 9:37 am on 2016/01/31 Permalink | Reply
  Tags: I ( 288 )   

  irato 

  du ad. Lepoko arnasbideak itxiz norbait itoarazi. Bere eskuez irato zuen haurra. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: ad.

      [itoarazi]: itoarazi (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es du ad. ahogar, asfixiar; estrangular
  fr du ad. asphyxier, étouffer
  en du ad. to suffocate, to asphyxiate
  port du ad. afogar, asfixiar

  Astelehenero bezala

  Astelehenero bezala
  astelehena da.
  Jode!, ze bero egiten duen…
  Zure argazkia ikusten dudanean
  ez dut sentitzen berorik
  ez eta ere hotzik,
  zu bakarrik.

  Egunero bezala
  zure argazkira begira nago,
  eta Bach-en musikak
  argazkitik irtenarazten zaitu
  eta nire barnera sartzen zara
  bertan daukadan itsasoari
  eragiten diozularik,
  eta irato egiten nau
  neurrigabeko itsaso honek,
  askatu ahal izanen balitz
  ia masailak bustiko ez lizkidakeen
  itsasoa.
  Astelehenero bezala
  astelehena da,
  baina jadanik
  ez du bero egiten.
  Hala ere
  izerdiak estalirik
  gordetzen dut zure argazkia.

  [Bart irakurtzeko gaur izkiriatua, Xabier Ezkiaga (Susa poesia, 1998)]
  

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 8:43 pm on 2016/01/30 Permalink | Reply
  Tags: A ( 569 )   

  azpititulu 

  iz. 1. Liburu edo bestelako argitalpen baten titulu edo izenburu nagusiaren azpian dagoen izenburua. 2. ZIN. (batez ere pl.) Jatorrizko bertsioan proiektatzen diren filmen behealdean agertzen den errotulua, elkarrizketaren itzulpena eskaintzen duena. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (batez ere pl.) subtítulo(s)
  fr sous-titre
  en (often plural) subtitle
  port (Cin & Tv) legenda

  Entzun:

  Azpitituluak.com-ek euskarari egindako ekarpenagatik –urteotan 700 film luze euskaratu dituzte–, eta Euskal Irratiak-eko Goiz Berri saioak aktualitateari emandako ikuspegi saretuagatik, osatu dute aurtengo saridunen argazkia. [Banatu ditugu aurtengo ARGIA Sariak, Argia.eus (16-30-29)]

  

  azpitituluak.com

   
• 

  Maite 8:52 pm on 2016/01/29 Permalink | Reply
  Tags: M ( 290 )   

  mormosieta 

  iz. Marmario, purrustada. 

  Orotariko Euskal Hiztegia

  mormosieta, mormoxeta (V-gip ap. Elexp Berg). Refunfuño, murmullo de descontento; murmuración. “Zenbaitt petralek mormoxetia besteik eztauka” Elexp Berg. Aragi minberak dituzu. Ze gizon galanta asko nekezalek jazten dituban muetakuak erabilteko mormosieta baga! Mg PAb 117s. Alkar artu egizue etxean, mormoxeta bagarik. Ker 1 Petr 4, 9 (Lç murmurazione, He y Dv erasia, TB murmura, Ol e IBe marmar; IBk marmarka ari gabe). mormorixeta (V-arr ap. A), mormoxieta (V-arr-och-m ap. A). “Murmullo” A.

  Sinonimoak: iz.
  [sarramuska] : marmar, marmario, purrustada, sarramuska (Elhuyar Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es refunfuño, murmullo de descontento; murmuración.
  fr ronchonnement
  en (=gruñido) growl, grunt; (=queja) grumble
  por resmungo, grunhido

  “Zenbait petralek mormoxeta besterik ez dauka” [Elexp Berg., mold. (Orotariko Euskal Hiztegia)]

  

  mormoxeta (DevianArt, CC)

   
• 

  Maite 1:23 pm on 2016/01/28 Permalink | Reply
  Tags: Z ( 315 )   

  zapi 

  iz. 1. Hainbat eginkizunetarako erabiltzen den oihal-zatia (askotan hitz-elkarteetan erabilia: eskuzapia, mukizapia, musuzapia). Burua zapi batez estali zuen. 2. (pl.) Arropa. • zapi zikin. (pl.) Norbaiti edo zerbaiti dagozkion eta haietaz harro ez egoteko modukoak izaki, jendartean azaltzen ez diren gauza edo kontuen multzoa. • EGUZKIA NORA, ZAPIAK HARA. Beti agintzen duenaren alde dagoenaren, edo nagusi den joerarekin bat datorrenaren jokabidea adierazteko erabiltzen den esapidea. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  1 zapi (V, G, AN; Lar, Aq 91 (AN), Añ, Izt 67r, Dv (V, G), H (V, G), Zam Voc, Ort Voc). Ref.: A; Etxba Eib. 1. Paño, trapo, lienzo; (pl.) ropa. “Ropa blanca, […] zapi txuria” Lar. “Trapo, pedazo roto de lienzo, &c., zapi zatarra” Lar y Añ.

  2 zapi (V, G, AN, L, B; Lar, Dv), zape (Sal; Lar). Ref.: A; ZMoso 67; Izeta BHizt2.

  “Zape, al gato” Lar. “¡Zape!, exclamación para echar fuera al gato” A. v. xapi. Kuidao katubari / esan arin zapi. DurPl 49. Zapi katua! […] egiten zuan katua eskuaz egotzirik. Osk Kurl 55.

  Sinonimoak: iz. (Adorez  Sinonimoen Hiztegia)
  

  1. oihal, trapu.
  2. dafaila, eskuoihal, eskuzapi.
  3. mahai-zapi.
  4. mukizapi, sudur-zapi, mokanes

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. (sarritan hitz-elkarteen bigarren osagai gisa) trapo; bayeta; pañuelo (2) iz. [higienikoa] compresa (3) iz. (herr.) (pl.) trapo, ropa, prenda de vestir
  fr (1) iz. (hitz-elkarteen bigarren osagai gisa) chiffon ; mouchoir ; foulard (2) iz. (herr.) (pl.) vêtement, chiffon, fringue
  en (1) iz. [garbitzeko] duster, cleaning cloth; [sukaldeko] washing-up cloth (2) iz. [mukiena] handkerchief; [paperezkoa] tissue (3) iz. [burukoa, lepokoa] headscarf, scarf
  Entzun:

  Zapi beltz bana atera eta begiak xukatu zituzten. [Airezko emakumeak, Felipe Juaristi (Erein, 2003)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  Zapi katua!  […] egiten zuan katua eskuaz egotzirik. [Osk Kurl 55. (Orotariko Euskal Hiztegia)]

  

  zapi (Irudia: aislinn.com)

   
• 

  Maite 11:08 am on 2016/01/27 Permalink | Reply
  Tags: Z ( 315 )   

  zenbatetsi 

  du ad. ESTAT. Zerbaiten gutxi gorabeherako balioa zenbatespenez kalkulatu.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  zenbatetsi. “Tasar, calcular” AG 2342. Azkue (Morf 738) cita este neol., que no aprueba totalmente.

  Sinonimoak: iz.
  [zenbatetsi] : kalkulatu, balioetsi (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es du ad. estimar
  fr du ad. estimer
  en du ad. estimate
  port du ad. estimar

  Entzun:

  Nik baino urtetsu pare bat gehiago zenbatetsi nizkion. [Rock’n’roll, Aingeru Epaltza (Elkar, 2000)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  zenbatetsi (Gaurko hitza, CC)

   
• 

  Maite 11:20 am on 2016/01/26 Permalink | Reply
  Tags: T ( 353 )   

  tripaki-laino 

  iz. Erdi-mailako altostratus motako lainoa, bere barnean ondulazioak dituenak. (Ikus Altrostatus undulatus, Wikipedia)
  

  Orotariko Euskal Hiztegian

  TRIPAKI-LAINO (V-gip). Ref.: Iz ArOñ, UrrAnz. “Los cúmulos de nubes” Iz ArOñ. “Tripaki-lañuak, los cirros (nubes)” Iz UrrAnz.

  Esaerak:
  “Hemen tripaki laiñuak dauzenian, aixkomentian kostaldian galernia”.  (Oñatiko esamolde jator batzuk, Olaitturri)
  

  Beste hizkuntza batzuetan (Wikipedia):

  es Altostratus undulatus
  fr Altostratus undulatus
  en Altostratus undulatus cloud
  

  Entzun:

  Noiz hasiko den aldatzen? Ba, tarte batzuetan tripaki-lainoak, xare-xare, eguzkiaren argia iragaziz, azaltzen hasten direnean. [Naturaren mintzoa, Pello Zabala (Alberdania, 2000)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  Zein polita dagoen gaur zerua…hodeien izena, “altostratus undulatus”, edo…TRIPAKI-LAINOAK! [Onintze Salazar, Twitter (16-01-20)]

  

  tripaki-laino (Argazkia: Onintze Salazar)

   
• 

  Maite 10:55 pm on 2016/01/25 Permalink | Reply
  Tags: K ( 331 )   

  kanaberadi 

  iz. Seskadi.

  Orotariko Euskal Hiztegian

  kanaberadi (kh- Dv  > A), kañaberadi (V, G ap. A; Lar). “Cañaveral” A. Utzi zuen ibai bazterreko kañaberadian. Ur Ex 2, 3 (Dv, Bibl ihien artean, Ol seska tartean, BiblE kanaberen artean). Gero kanaberadian sartu da eta kanabera luze aien arteko bide-ziorrean ezkutatu da. Y 1934, 27.

  Sinonimoak: iz.

      [seskadia]: seskadi (UZEI Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es cañaveral
  fr cannaie
  en giant reedbed
  port 1 (de caña) canavial m. 2 (de cañavera) carriçal m

  Entzun:

  Mikel Strogoff lauoinka zihoan kanaberadi horien artean, inork ikusi ezin zuela bidearen inguruko zingiretatik.   [Mikel Strogoff, Jules Verne / Karlos Zabala (Ibaizabal, 2002) ] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  kanaberadi (Wikimedia commons, Lezumbalaberenjena)