Updates from apirila, 2016 Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

  • Maite 11:05 pm on 2016/04/09 Permalink | Reply
    Tags:   

    erdibide 

    iz. (Lekutasunezko kasu-atzizkiez bakarrik) Bide edo ibilbide baten erdialdea. • ERDIBIDEAN GERATU, GELDITU. Hasitako zerbait bukatu gabe utzi.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Orotariko Euskqal hiztegian:

    1. Mitad del camino. Azaroak erdibidea egin dizu. Etxde JJ 26. Ta txabolara omen zetorren da, erdi bidean zala, txabolatik esan omen zion. JAzpiroz 22. Erdi bidea egin al degu, nagusi? Ib. 30. Bagoaz erdi bidean aurrera. BBarand 78. Astigarragako Frantzilla jatetxea baño goragotik pasa nintzan, eta ura erdi bidetzat jotzen zan. Albeniz 76. v. tbn. TxGarm BordaB 60. Zendoia 13.

    2. “Solución intermedia. Bixak nai dabe beriakin urten, baiña erdibide batera aillegau biako dabe derrior” Elexp Berg. Hor ere erdibidetik, “zubigintzan”, ingelesen compromise-ean, ibili zen Moret, euskararen eta erdararen artean. MEIG VII 119. Ez noa geure burua “butzu ondargabe” horretan murgiltzera, gorputz-zale nahiz soin-zale nahiz erdibideko agertuaz. Ib. 87. Diddote ‘diote’ dela eta idatzi ohi den diote-k baduela, bi bokalen artean, erdibideko hots bat. MEIG VI 127.

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es (1) iz. (lekuzko kasu-atzizkiez soilik) punto intermedio; punto a medio camino (2) iz. la mitad del camino
    fr iz. mi-chemin
    en iz. (lekuzko kasu-atzizkiez) halfway, midway; halfway/midway point; intermediate

    Rockeroentzako metaleroegiak ginela eta metaleroentzako rockeroegiak. Beti erdibidean bezala egon gara baina niri asko gustatzen zait hori. Eta nahi gabe gertatutako gauza bat da. Gu eszenatokiaren gainean ikusten bagaituzu metaleroak garela nabarituko duzu. Guk metala egin nahi dugu baina musika ezberdin asko entzuten dugu eta horrek eragina izan behar du gure musikan. [“Erdibidean egon gara beti, eta niri asko gustatzen zait hori”, Izkander Fernandezek Eraso! taldeko abeslari eta gitarristari egindako elkarrizketa ( Badok, 2016-04-08

    erdibide (FlickrCC, Tambako The Jaguar)

     

  • Maite 11:17 pm on 2016/04/08 Permalink | Reply
    Tags:   

    lorratz 

    iz. Aztarna, arrastoa, batez ere higituz doan zerbaitek (untzi, hegazkin, kometa, etab.ek) uzten duena. Gurpilaren lorratza lokatzetan. Txaluparen lorratza aintzirako ur geldietan. • ihes-gasen lorratz. AERON. Erregaiaren errekuntzaren ondorioz ur-lurrinezko eduki handia daukan ihes-gasa hoztean airean eratzen den kondentsazio-lorratza.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Sinonimoak:  iz.

        [arrastoa]: aierupen, arrasto, aztarna, aztarren, hatz, seinale, zantzu, herexa Ipar., aztar jas., kuntze g.e., antz zah., aieru Ipar. g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es huella, rastro, pista, vestigio
    fr trace, vestige, piste
    en track (usually pl); trace; [oinarena] footprint, print (usually pl)
    port rastro, rasto

    Eta baten batek bere aldia egin, altxatu eta alde egiten badu, airean tristura lorratz bat uzten duela esan daiteke. [Romain zen bere izena, Joxean Agirre (Elkar, 2003)] (Ereduzko Prosa Gaur)

    lorratz (Pixabay, CC0 Public Domain)

     

  • Inaki Agirre 11:47 pm on 2016/04/07 Permalink | Reply
    Tags:   

    harri-lubeta 

    Iz. Itsas hondora botatako harriz osatzen den egitura, kai baten zimendua eratzeko edo olatu edo korronteen kontrako babesa eskaintzeko.

    Sinonimoak: iz.
    [dikea]: dike, olatu-horma, barradera (WP eta UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es escollera
    fr enrochement
    en breakwater
    port quebra-mar

    Portuan harri-lubeta luzatu egin dute. (Elhuyar Hiztegia)

    harri-lubeta (FlickrCC, Anders Lanzen)

     

  • Maite 11:55 pm on 2016/04/06 Permalink | Reply
    Tags:   

    xahu 

    izond. Garbia, purua, zikinkeriarik gabea. • XAHU IRTEN. Kalterik ez izan edo ez jasan. Kotxe-istriputik xahu irten zen.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Sinonimoak: izond. Ipar.

        [garbia]: garbi, puru, aratz Ipar., ximen Ipar.  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es (1) izond. (Ipar.) limpio, -a, aseado, -a, puro, -a (2) adb. (Ipar.) limpiamente
    fr (1) izond. (Ipar.) propre, net, nette, pur, -e (2) adb. (Ipar.) sain et sauf, saine et sauve ; entièrement
    en izond. clean; pure
    port (1) izond. limpo(a) (2) adv limpamente

    Xahu da bertzeengandik urruntzen dena, urruntze hutsagatik. [Elektrika, Xabier Montoia (Susa, 2004)] (Ereduzko Prosa Gaur)

    xahu (Gaurko hitza, CC)

     

  • Maite 5:40 pm on 2016/04/05 Permalink | Reply
    Tags:   

    zazpisuete 

    izond. 1. Bizkarroia, besteren bizkarretik bizi dena. 2. Nonzeberria. (Labayru Hiztegia, moldatua)

    Orotariko Euskal Hiztegian

    ZAZPI-SUETE. “(V-ger), capigorrón” A. Gangar bako ollarrik, iñoiz bez, eta zazpisuete koipekeri bakorik, eguno bez. Otx 39. Alare, Sokrate, zazpisuete bat eginda, erriaren uberan sartuta bizi al izan zan amaikatxo urte aunditan. Zait Plat 99.

    Sinonimoak: izond. Bizk. g.e.

        [zazpisukaldea]: bizkarroi, bizkarkin Ipar., zazpisukalde Bizk. g.e.  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)
        [nonzeberria]: nonzebarri (bizk.)/nonzeberri (bat.), surluze (bizk.)/sudurluze (bat.) (Labayru Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es (1) izond. gorrón -a, capigorrón -a. (2) izond. metomentodo, entrometido -da
    fr (1) adj fam profiteur(euse) (2) touche-à-tout, fureteur, -euse
    en (1) (mostly UK) cadger, sponger (2) freeloader
    port (1) aproveitador(a), sanguessuga, chupa-sangue (2) intrometido(a)

    Denok dakigu zer diren kuxkuxeroak: bazter-miatzaileak, beti usnan ari direnak. Gogaikarri galantak! Baina are okerragoak dira begiratze hutsetik ekintzara pasatzen direnak. Bizkaian bada berba bitxi bat horiek deskribatzeko: zazpisuete. Bi esangura ditu: alde batetik, jantxakurra, inoren lepotik bizi dena; bestetik, nonzeberria, sudurluzea. Bigarren esangura hori modu bikainean erretratatzen du zazpisuete berbak: enparauen suetera kuxkuxean sartzeko ohitura lotsabakoa duena kalifikatzen da adjektibo horrekin. [Koxkoxero, Txistu eta Tamboliñ (Txistu eta Tamboliñ, 2011-10-02 )]

    zazpisuete (Gaurko hitza, CC)

     

  • Maite 1:25 pm on 2016/04/04 Permalink | Reply
    Tags:   

    aurrerakoi 

    izond. Egitez eta pentsamoldez, eta bereziki gizarte-gaietan, aurrerabidearen aldekoa dena. Ideia aurrerrakoiak. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Sinonimoak: iz./izond.

        [aurrerazalea]: aurrerazale, aitzinazale g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es izond. progresista
    fr izond. progressiste
    en izond. progressive
    port izond. progressista

    Baina ez da orain sortutako kontua ere, ez eta mende honekin edo Ilustrazioarekin ere; beharbada, erromatarrek berek egin zuten pentsamentu genealogikoa atzean utziz kultura aurrerakoi baterako lehen ahalegin serioa. [Trapuan pupua, Patziku Perurena (Erein, 2001)] (Ereduzko Prosa Gaur)

    aurrerakoi (Gaurko hitza, CC)

     

  • Maite 2:59 pm on 2016/04/03 Permalink | Reply
    Tags:   

    txirrita 

    1. Ik. txitxar. 2. Ik. txirrika.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    1. txitxar: iz. ZOOL. Zikadidoen familiako intsektu homopteroen izen arrunta. Denbora gehiena ninfa-egoeran igarotzen dute eta sustraietatik lortzen duten izerdiaz elikatzen dira. Helduak zuhaitzetan bizi dira eta arrek ongi garatuta dauden organo estridulanteak dituzte.

    2. txirrika: iz. 1. Polea. 2. Hariak, sokak, zintak, etab. biltzeko edozein materialezko pieza zilindrikoa, gehienetan ardatz nagusia zulatua duena. 3. Arrantzako kanaberari estekatzen zaion eta haria bertan biltzeko pieza zilindrikoa duen tresna, haria askatu edo jasotzeko eskuz eragiten zaion biradera duena. 4. Ik. txirringa.

    Sinonimoak: iz.

        [kilkerra]: kilker, txirtxir, ttirritta Ipar., txirritxirri Bizk., kirkir g.e.  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es (1) iz. grillo ➥ kilker (2) polea (3) [harilkatzeko] carrete (4) [arrantza-kanaberarena] carrete (4) Ik. txirringa
    fr (1) grillon (2) poulie (3) [harilkatzekoa] bobine (4) [arrantza-kanaberakoa] moulinet
    en (1) (Zool.) cricket (2) [polea] pulley (3) [harilkatzekoa] spool, reel

    ALABAINA

    Alabaina
    mendi urdinen maldan
    elearen musika
    mimosa abarretan zintzilik
    aurkitu genuen.
    eguzkiaren ordez
    euri samurrak espero
    genituen.
    hitza bilatzen genukeen
    ondikotz
    ilargi erdiaren bihotzean
    edo ainara kuttunen
    hegaldi bizietan.
    eta soilik
    txirriten kantak
    zituen belarriak
    zaplastatzen.
    solasaren bakarminak
    haragiak kiresten
    zizkigun minutuan
    ohe separatuetan
    ezarri
    gintuzten.

    Bestaldean, Itxaro Borda (Susa poesia, 1991)

     

← Older posts

Newer posts →

c
Compose new post
j
Next post/Next comment
k
Previous post/Previous comment
r
Reply
e
Edit
o
Show/Hide comments
t
Go to top
l
Go to login
h
Show/Hide help
shift + esc
Cancel