Gaurko hitza

Updates from apirila, 2016 Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 8:06 pm on 2016/04/16 Permalink | Reply
  Tags: F ( 50 )   

  firin-faran 

  adb. Noraezean, ez non eta ez han. (Adorez sinonimoen hiztegia)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  firin-faran. v. FIRI-FARAN(s.v. 1 firi-fara). FIRI-FARAN (V-gip), FIRIN-FARAN (V-gip, G-azp). “Firin-da-faran, gandulear, andar sin ton ni son” SM EiTec1 146n. “Firi-faran ibilli, andar atrás y adelante sin sentido ni objeto. Firi-faran dabil gauza onik eiñ barik” Etxba Eib. “Firin-faran, edozein modutan ibili, ezeren ardura barik. Oin arte hor ibili haiz firin-faran, baina oin estutu biakok” Elexp Berg.

  Sinonimoak:  adb.
  [firin-faran]: firi-firi, firi-faran, goxo-goxo; noraezean, ez non eta ez han (Orotariko Euskal Hiztegian eta Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es adb. descuidadamente; sin ton ni son; ganduleando
  fr sans rime ni raison
  en carelessly; without rhyme nor reason expr, with no rhyme or reason, without rhyme or reason expr
  port sem tom nem som

  Firin-faran dabil gauza onik egin gabe!

  

  firin-faran (Gaurko hitza, CC)

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 7:12 pm on 2016/04/15 Permalink | Reply
  Tags: H ( 215 )   

  hirodura 

    iz. (batez ere Z) Usteldura. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  hirodura (Sc ap. A; Gèze, Dv, H (BN, S)).

  1. Putrefacción, podredumbre; podre, materia. “Hirodüra, pourriture, pus” Gèze. v. hiro. Landaren hirodürak eta hazten ditüen aberen gorotzak bera [lürra] ere hazten düte. “La corruption”. Arch Gram 92. Harek [harrak] hunki muhuriak oro hirotzen, eta hirodüra untsatto hedatü da hanitx morkhotan. ArmUs 1892, 150.

  2. “(S), sarna” A, que cita Ip Dial. Zauri zahar, hezkabia eta kara gaistozko hirodürentzat. “La gale”. Ip Dial 78 (It, Ur sarna, Dv zaragar).

  Sinonimoak: iz.
  [usteldura] : usteldura, usteltasun (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (5000 eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) putrefacción, podredumbre, corrupción (2) pus, materia
  fr putréfaction, corruption
  en putrefaction, decomposition; corruption
  port putrefação;  corrupção

  Landaren hirodürak eta hazten ditüen aberen gorotzak bera [lürra] ere hazten düte. (Orotariko Euskal Hiztegia)

  

  hirodura (Gaurkohitza, CC)

   
• 

  Maite 6:39 pm on 2016/04/14 Permalink | Reply
  Tags: M ( 290 )   

  mataza 

  iz. 1. Harila. Artilezko mataza. 2. (hed.) Hari-matazaren itxura hartzen duenaz esaten da. Hodei-mataza beltzak. Ke-mataza lodi zikin bat. 3. (hed.) Nahastea, korapiloa. Hori matazaren hasiera besterik ez da. 4. Elur–maluta. • mataza-hari. Mataza, nahas ez dadin, lotzen duen haria. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

      [bildurik dagoen haria]: bobina, haril, harilko Ipar., astalko Ipar. g.e., astari Ipar./Naf. g.e.

      [elur-maluta]: g.e.luma, maluta, malo Gip.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) madeja (2) (hed.) enredo, embrollo (3) copo
  fr (1) [harila] écheveau (2) [ile] touffe (3) iz. (hed.) imbroglio, dédale (4) flocon
  en (1) [harila] skein, hank (2) [nahastea] mess; muddle; tangle (3) flake
  port (1) (hilo) meada (2) (de hilos) embaraço, emaranhamento (3) floco

  Juan Martin Elexpururen larunbateko artikuluaren haritik (Iruñaren alde) hona aitorpen bat: idatzi behar dudan guztietan Nafarroako hiriburuaren izena, katu bat sentitzen naiz eleen matazan endredatuta. Iruña ala Iruñea?, eta Googlen begiratu behar izaten dut. [Xuxurla, Anjel Lertxundi (Hitz beste, 1999)] (Berria.eus)

  Alboan neukan emakumeak eten zidan gogoeta, mataza hariltzen lagunduko ote nion galdeginez, ausardia handiegia ez bazen. [Arrainak ura baino, Hasier Etxeberria (Elkar, 1999)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  mataza (Pixabay, CC0 Public Domain)

   
• 

  Maite 10:34 pm on 2016/04/13 Permalink | Reply
  Tags: B ( 476 )   

  bulunba 

  iz. (L, BN eta GN) 1. Ardiak lepoan daraman zintzarria. 2. (hed.) Pertsona berritsua, txotxoloa. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak (UZEI sinonimoen hiztegia)

  iz. [dunba]: dunba, joare, zintzarri, metale Ipar., xilintxa Ipar., arran Bizk.
  izond. [ergela]: arin, babalore, babo, buruarin, eltze, ergel, ero, eroxka, inozo, kaiku, kaskarin, kirten, lelantoni, lerdo, memo, tonto, tontolapiko, tutulu, txatxu, txoriburu, zoro, zoroxka, zozo, zozoilo, ments Ipar., pello Ipar., xanfarin Ipar., zuntzun Ipar., tontolo Heg., txoropito Heg., atunburu Bizk., gangar Bizk., ganorabako Bizk., ganoragabe Bizk., ganoragabeko Bizk., kokolo Bizk., lapiko Bizk., lelo Bizk., mozolo Bizk., papao Bizk., pepelerdo Bizk., taket Bizk., tankalo Bizk., tentel Bizk., txotxolo Bizk., tetele Ipar./Naf., pettux Lap., ilupa Naf., pergut Zub., astapito beh., ganbelu beh., alotza g.e., haizebelats g.e., inputika g.e., narra g.e., txolin g.e., zoroko g.e., memelo Bizk. beh., koko Bizk. g.e., txotxin Bizk. g.e.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. (Ipar.) cencerro, esquilón (2) iz. (hed.) charlatán, -ana, necio, -a, insustancial
  fr (1) sonnaille (2) bavard, -e
  en (1) (campana para el ganado) cowbell; (for herd animals) bell (2) chatterbox n
  port (1) chocalho (2) charlatão, ona

  Suak hartu zuen berehalaxe eta purrustada bota zion: hik zer nahi duk, bulunba?  [Paradisuko Almanaka, Gianni Celati / Fernando Rey (Igela, 2005)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  bulunba (Wikimedia Commons, CC)

   
• 

  Maite 7:28 pm on 2016/04/12 Permalink | Reply
  Tags: M ( 290 )   

  mojagai 

  iz. Moja izateko prestatzen ari den emakumea.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  mojagai, monjagai, monjagei (V-gip ap. Iz ArOñ). “Aspirante a monja” Iz ArOñ. Praile edo monja gei bati juakonak. fB Ic III 329. Iru lau bat atso, dena beltz / ta monja gai gazte, / xirriki-xarraka datorren / apaiz xaar beste, / meza-mutilla, ta nor dakust? / beren itzal luze. E. Igartza Olerti 1961, 102. Apaizgai ta mojagaientzat dala esango didazu [otoitza]. MAtx Gazt 89. Novicia. Mojagaiak egiña. Gazt MusIx 162.

  Sinonimoak: iz. Heg.

      [seroragaia]: seroragai Ipar.  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (Heg.) novicia
  fr (Rel) novice

  Bost mojagai dira guztira, komentuan egonaldia egingo dutenak, ea bokazioa benetakoa duten, edo bidaiaria.  [Komentuan egonaldia, Aritz Galarraga (Ekografiak, 2016-04-12)] (Berria.eus)

  

  mojagai (FlickrCC, Iglesia en Valladolid)

   
• 

  Maite 2:58 pm on 2016/04/11 Permalink | Reply
  Tags: P ( 210 )   

  patari 

  iz. (B) Piztia, animalia.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak:iz. Bizk.

      [piztia]: basabere, basahizi, basapiztia, larrabere, piztia, basanimalia Ipar. g.e., bestia L-BN zah.  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (B) fiera, bestia salvaje; alimaña
  fr animal sauvage, bête féroce
  en beast, wild animal
  port fera, besta

  Mexikon zela, Cardenas presidentearekin ere elkartu zen, ahuntz batzuk eta horrelako patari galduren bat besterik ez zuen uhartea erosteko asmoz.  [Hitzak eta giltzak, Iñigo Aranbarri (Alberdania, 2001)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  patari (Pixabay, CC0 Public Domain)

   
• 

  Maite 10:28 pm on 2016/04/10 Permalink | Reply
  Tags: D ( 105 )   

  dohakabe 

  izond. Zorigaiztokoa, zorigaitzak joa. Pertsona dohakabe eta errukarria!  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: izond.

      [zorigaiztokoa]: asturugaitz, esteiari, ondikozko, zorigabe, zorigabeko, zorigaiztoko, zoritxarreko, malurus Ipar., malerus Zub., ertun g.e., desditxatu zah., ditxagabe zah., miserable Ipar. zah.  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) izond. desgraciado, -a; desdichado, -a (2) iz. desgracia, infortunio
  fr izond. maudit, -e ; malheureux, -euse
  en (1) izond. unlucky, unfortunate; miserable (2) iz. bad luck, misfortune
  port (1) desgraçado(a), infeliz, azarado(a) (2) desgraça

  Buhamiaren kantua

  (erreibindikatuz)

  I

  Gu gira gu larreko buhamiak,
  Beti danik madarikatuak,
  Sakela huts bagabiltza guztiak
  Bainan gaude, zinez, dohatsuak.

  Dohakabe,
  Dohakabe,
  Nor da dohakabea?
  Ez ote da
  Lur-etxe jabea?

  Autore ezezaguna («Mila Euskal Olerki Eder»etik)

  Malezia sorta – Jon Arano (Susa Poesia, 1999)