Gaurko hitza

Updates from Maite Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 8:20 pm on 2020/06/02 Permalink | Reply
  Tags: T ( 353 )   

  txikiki 

  iz. g.er. Herritar xehe edo xumea, plebeioa. Ik. plebeio. Handikiak eta txikikiak. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  txikiki. (A Apend , que cita a VMg). Persona humilde, plebeyo. Zein ederki adierazoten duten estalki ederren azpian, andikiak, txikikiak ta jakintsuak berak ikasi bear dituzten, onak izateko, bideak! VMg XI. Sustarrik-sustar urrintxo jatzi ezkero, uste dot andikijak eta txikikijak ezkeunkela alde andirik ixango. Kk Ab I 90.

  Sinonimoak: iz.

  [txikiki] : plebeio

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz./izond. plebeyo, -a
  fr  iz./izond. plébéien, -enne
  en  iz./izond. plebeian
  port iz./izond. plebeu

  Testuinguruan

  Handikiek txikikien matxinadak suntsitu nahi izan zituzten. #gaurkohitza

  

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 10:25 pm on 2020/06/01 Permalink | Reply
  Tags: A ( 569 )   

  aztoragarri 

  adj. Aztoratzen duena. Ik. aztoratzaile. Klima aldaketaren mamu aztoragarria.  (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: iz.

  [aztoragarri] : asaldagarri (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es izond. inquietante, perturbador, -a
  fr izond. inquiétant, préoccupant
  en izond. disturbing, worrying, troubling
  port izond. inquietante, perturbador, a

  Testuinguruan

  Oraindik aztoragarria zait irakurritakoaren oroitzapena orrialde posizio jakin batekin ezin lotzea, baina ohitzen hasi naiz. [Liburu-e, Angel Erro (Berria.eus, 2020-06-01)]

  

   
• 

  Maite 4:49 pm on 2020/05/31 Permalink | Reply
  Tags: Z ( 315 )   

  zerrepeldu 

  da/du ad. 1. Zerrepel jarri. Eguzkitan berehala zerrepeltzen da ura. 2. (hed.) Edatearen ondorioz apur bat mozkortu. Zerbait zerrepeldu zirenean, bertsotan hasi ziren. (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak (UZEI sinonimoen hiztegia)

  Zerrepeldu: ad. g.e.

  [epeldu]: epeldu, zerbeldu g.e.    

  [apur bat horditu]: txolindu, zerbeldu g.e., erdi mozlortu

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) ad. da calentarse, entibiarse (2) ad. da, ad. dau achispar(se), alegrar(se) a causa del alcohol; embriagar(se) ligeramente
  fr (1) réchauffer (2) se griser, s’enivrer
  en (1) warm up (2) to get tipsy
  port (1) aquecer (2) alegrar, deixar calibrado(a)

  Testuinguruan

  #gaurkohitza "zerrepeldu" @InigoRoque k @katakrak54 ek argitaratutako "Bost egun, bost gau eta bi narrazio labur" liburuan darabil @euskaljakintza pic.twitter.com/LfyH5QfYDF

  — Zihara Enbeita (@ziharae) May 28, 2020

  Bazkalostean alde egin zuten. Lambaçak mendi aldera jo zuen, zerrepelduta eta kopetilun. [Boste egun, bost gau eta bi narrazio labur, @InigoRoque (Katakrak54, 2020)]

  

   
• 

  Maite 11:41 pm on 2020/05/30 Permalink | Reply
  Tags: J ( 83 )   

  jaurtiketa 

  iz. Aiz. Jaurtitzea. Xabalina-jaurtiketa. Jaurtiketa egin. Hirugarren laurdenean behin eta berriz saskiratu zuen baloia jaurtiketa-saio polit batean.  (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: iz.

  [jaurtiketa] : botaldi, botatze, jaurtitze (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. lanzamiento (2)  iz. (Kir.) [baloiarena] lanzamiento, tiro, disparo
  fr (1) iz. lancement, jet (2) iz. (Kir.) lancer
  en (1)  iz. throwing, flinging, hurling (2) iz. (Kir.) throw, throwing; shot; [pisua] shot put
  port (1) lançamento (2) iz. (Kir.) lançamento, tiro

  Testuinguruan

  Arrakastaz burutu da historiako lehen jaurtiketa espazio-ontzi pribatu batean. #gaurkohitza

  

   
• 

  Maite 11:44 pm on 2020/05/29 Permalink | Reply
  Tags: E ( 387 )   

  erlaxatu 

  erlaxatu, erlaxa, erlaxatzen. ad. || 1 da/du ad. Pertsonez mintzatuz, lasaitu. 2 da/du ad. Muskuluez-eta mintzatuz, uzkurdura galdu edo kendu. Eskua beheratzerakoan bizepsa erlaxatu egiten da. Bainu bero batek gorputza erlaxatu egiten du. (Hiztegi Batua)

  https://twitter.com/desplazatua/status/1266255151917961221

  Orotariko Euskal Hiztegian

  erlaxatu. 1. relajadu. Aliviar, disminuir. Enzuzu, dama guztioen estrellea: / gura dot relajadu kerellea. Lazarraga 1185v. 2. Hacer escala (cf. fr. relâcher con este sentido). Gure saindua zen untziak erlaxatu behar izan zuen Cagliariko porturat. Lg II 416.

  Sinonimoak: ad.

  [erlaxatu] : lasaitu, baretu, jabaldu, trankildu. Ant. aztoratu, urduritu (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es  da/du ad. relajar(se)
  fr da/du ad. détendre, relaxer
  en da/du ad. to relax; to chill out
  port da/du ad. relaxar-se, descontrair-se.

  Testuinguruan

  Kontua da oraindik komunitatearen alde gauza asko egin ditzakegula, baina geure burua erdi salbu ikusi dugunean erlaxatu egin gara. [Geurekoiak, Onintza Enbeita (berria.eus, 2020-05-29)]

  

   
• 

  Maite 11:48 pm on 2020/05/28 Permalink | Reply
  Tags: Z ( 315 )   

  zerrama 

  iz. Batez ere Ipar. eta Naf. Txerrama.  (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  zerrama. (G, AN, BN), zerri-ama (B; VocB ). Ref.: A (zerrama, zerri ama); Iz To; EAEL 85; Gte Erd 16. “Lechona que cría” VocB. . “Cerda con crías. Zerrama orrek egiten ditu bi azaldi urtean (B), esa cerda cría dos veces al año” A. “La cerda madre” Iz To. “Zerrama umatu da (AN-gip)” Gte Erd 16.
  Azienda beltza deitzen zaiote, Apote, Bargo, […] Zerri, Zerrama, […] Zer-ardi. Izt C 168. Bost edo sei zerri-ama beren umeakin. Ib. 154. Zerramak esne-irai usuaz / saldo guri guria azi. “Las marranas” . Or Eus 74. Berreun kiloko zerrama mardul batek 21 zerrikume egiñak ditu. Agur 16-12-1972 (ap. DRA). Astoa, zerrama, ogeitamar oillotik gora. JAIraz Joañixio 10. Zerri-ama ta onen zazpi-zortzi bat zerrikume. NEtx LBB 186 (v. tbn. 187). Ikullu-alde ederra daukagu, zerrama bat ere bai amabi ume saltzeko modukoakin. TxGarm BordaB 179. Urdandegitik kurka-kurka ekarri da zerrama gizendua. Larre ArtzainE 101.

  Sinonimoak:

  iz. Ipar./Naf. [txerrama]: txerrama, urdama g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz.  (batez ere GN/Ipar.) cerda madre
  fr iz. mère truie
  en iz. suckling pig
  port iz. mãe porca

  Testuinguruan

  Une horretan bertan, titiak lohian sartuta esnea ematen ari zen zerrama bati begira eta usainka geratu ziren, paretaren bestaldetik, gizaseme gazte bat eta mutil ile-kizkur bat. [Artistakume baten erretratua, Dylan Thomas / Koro Navarro (Alberdania, 1999)]

  

   
• 

  Maite 11:54 pm on 2020/05/27 Permalink | Reply
  Tags: F ( 50 )   

  funts 

  Hiztegi batuan

  1 iz. Zerbaiten, bereziki zerbait abstrakturen, muina edo oinarria. Haren izatearen funts guztia ezagutzeko gai bagina. Arrazoi honen zimendua eta funtsa. Hala bertute haren funtsa nola itxurak. Ez dut esango film honetako sinbolo guztien funts ezkutua ezagutu dudanik. Funts gutxiko ustea. Ezberdintasun guztien funtsa edo erroa zertan datzan. Funtsera jo eta funtsik gabe gelditzen da galdera hori. Bere lagunak funtsik aski gabe gaizki jujatzea. Gure hutsegiteez funtseraino jabetu arte. Zoaz funtsera eta ikusiko duzu ez dela ageri dena. Kontatzen duenak badu beti funtsa eta indarra. D. Dodgeren eleberri kaxkar eta funtsik gabeko bat.

  2 iz. Pertsonez mintzatuz, ganora, zentzutasuna. Funtsik gabeko gizona. Funts onekoa, gaiztokoa. Gazte arina eta funts gutxikoa. Funtsezko gizonen artean.

  3 iz. Kapitala, dirua, ezarritakoa bereziki. Diru maileguaren funtsa eta korrituak. Funtsak gauzatzeko. Nazioarteko Diru Funtsa.

  4 iz. Liburutegi, museo edo kideko batek dauzkan aleen multzoa. Udal liburutegiaren funtsak.

  5 iz. Lur ondasuna. Sos puska bat eginik, funts bat erostera eta emaztegai baten bila heldu zela. Pentze eta alorren erdian, beren funts ederretan bizi dira senar-emazteak.

  funtsean adb. Oinarrian; azken batean, benetan. Funtsean bat gatoz. Dabiden erokeria zelakoa ez zela funtsean erokeria, egiazko zuhurtzia baizik. Funtsean ez garela deus ere. Bi itzulpenak funtsean berdinak dira.

  funtsera eta Ipar. Azken batean, azken finean. Baina zer gara gu, funtsera eta?

  funtsez adb. Behar den bezala. Lana zintzo egin du eta funtsez. Zerbait funtsez egin behar dela ez holakorik gehiago gertatzeko. Funtsez eta zentzuz mintzatzen zaigu Truebaren idazlanez.

  funtsezko adj. Oinarrizkoa; funtsa duena. Funtsezko gauza utzi, hutsalari lotzeko. Duda funtsezkoak. Funtsezko batasunak ez ditu axaleko ñabardurak eragozten. Ez genuen zimentarririk aski, erabateko erabaki funtsezkorik hartzeko.

  Sinonimoak: iz.

  [muina]: arima, asentu, fundamentu, gune, hatsapen, muin, oinarri, printzipio, harroin Ipar., gun Gip.    [pertsonen ganora]: burubide, itxura, kanore Ipar., fundamentu Heg., ganora Bizk., gano Zub., formalidade Heg. beh., pulamentu Gip. beh.    [dirua]: fondo (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. [oinarria] fundamento, principio, base, cimiento (2) iz. [pertsonei dagokiela, ganora] fundamento, sensatez, seriedad, formalidad (3) iz. (Ekon.) fondo, capital, dinero; principal de un préstamo (4) iz. (batez ere Z) terreno, finca, parcela propia (5) iz. [liburutegi, etab.etan] fondo (6) iz. (Zuz.) [lur-ondasuna] fundo
  fr (1) iz. [oinarria] fondement, fond, base, principe ; raison, motif (2) iz. [ganora] fondement, bon sens, sérieux (3) iz. (Ekon.) fonds, valeur principale d’un emprunt
  en (1) iz. [oinarria] ground, reason, cause; basis (2)  iz. [ganora] reliability; responsibility (3)  iz. (Ekon.) fund; principal (amount)

  Testuinguruan

  Bruselak 750.000 milioi euroko funtsa proposatu du. [Iker Aranburu, berria.eus (2020-05-28)]