Gaurko hitza

Updates from Maite Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 11:42 pm on 2019/08/31 Permalink | Reply
  Tags: D ( 105 )   

  donario 

  iz. Gip. Baretasuna, lasaitasuna. Donario ederrean zihoazen. Euskaraz gozo-gozo donariorik egokienean dihardute. || Donarioz ari du euria. Donario onean ari du euria. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  donario (Lar Sup).

  1. Don, gracia. “Galardón” Lar Sup. v. dohain. Irudi zait emaztia dela gauza eztia, / Donario guzietan guziz gauza emia. E 127. Bere edertasun eta donario paregabeen bidez. Arr May 178.

  2. (G-goi ap. Gte Erd). Tranquilidad, calma, parsimonia. “Donarioz ari du euria (G-goi), donario onean ari du euria (G-goi)” Gte Erd 110s. Gudariak etsaiaren alboratzean, eraen onean jartzeko martxa donariozkoa. Izt D 72. Mundu osoari begien aurrean ifintera, ikusi zezaten donarioz ondo. Izt C 10. Bereala batean andreak maneatutako jana donario andi gabe artuta. Lard 181. Guziai zegokien donario ederrean zijoazen. Ib. 86. Erromarrak gauza betaz eta donarioz artu zutelako. Ib. 531. Ala joan zan Brasil aldera / donarioz ta garboso. Iparg 361. Euskaraz gozo-gozo donariorik egokienean [diarduela]. Aran SIgn II. Esanaz gañera donarioz. Ib. 41. On Antoniok donario ederrean […] esan zuen. Camp EE 1883b, 521.

  Sinonimoak:  iz. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  [dohaina]: zah.bertute, dohain, onbide, onoimen g.e., donu zah., prenda Heg. zah., onoidade Bizk. zah.
  [donaria]: zah.prima, sari, sarigarri, errekonpentsa g.e., donari zah., premio Heg. beh., golardo Ipar. zah.
  [baretasuna]: Gip.baretasun, lasaitasun, naretasun, sosegu, deskantsu Ipar., jabal Ipar., jabaltasun Ipar., nasaitasun Bizk., trankiltasun g.e., sosegamendu zah.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. don, gracia (2) iz. (G) tranquilidad, parsimonia
  fr (1) iz. don  (2) tranquillité
  en (1) iz. gift, talent (2) tranquillity, calm, peace, serenity
  port (1) dom, graça (2) tranquilidade
  

  Donario ederrean zihoazen. (Hiztegi Batua)

  

  donario (Gaurko hitza, CC0Domeinu Publikoa)

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 10:41 pm on 2019/08/30 Permalink | Reply
  Tags: D ( 105 )   

  derbi 

  iz. Herri edo eskualde bereko bi kirol talderen arteko partida; aspaldiko aurkariak diren bi kirol talderen arteko partida. Errugbian, Lapurdiko derbian angeluarrak nagusitu zaizkie hendaiarrei. (Hiztegi Batua)

  Wikipedian

  Kiroletan, derbia hiri edo eskualde bereko bi taldek elkarren aurka jokatzen duten kirol-lehia da, hedabideek arreta berezia eskaini eta zaletuek historian zehar zirraraz jarraitu dutena. Esate baterako, Euskal Herrian ezaguna da Real Sociedad eta Bilboko Athletic Kluba urtero jokatu ohi dituzten partidak, Bilbon eta Donostian hain zuzen, non bien zaleak elkartu eta jai-giro bizia sortzen den.

  Euskal derbia

  Euskal derbia izenez Euskal Herriko Bilbo hiriko Athletic Kluba eta Donostia hiriko Erreala futbol taldeen artean urtero birritan jokatu ohi den partida edo derbi klasikoa da. Halere azkeneko hamarkadetan bi talde horien artean eta Euskal Herriko beste talde batzuen arteko partidek ere euskal derbia izendapena bereganatu izan ohi dute, esate baterako Osasuna, Deportivo Alavés, Eibar KE, Real Unión edota Sestao River taldeen aurkako lehiak.  (Wikipedian, derbi)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. derby
  fr iz. derby
  en iz. derby
  port iz. derby

  Derbiak beti izaten dira intentsitate handikoak. [Ander Capa. Athleticeko jokalaria (Berria.eus, 2019ko abuztuak 30 )]
  

  

  derbi (Gaurko htiza, CC0 Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 10:51 pm on 2019/08/29 Permalink | Reply
  Tags: P ( 210 )   

  premian 

  adb. Beharrean, zerbaiten premia izanik. Beharrean edo premian aurkitzen bada norbait. Jarri afaltzen, premian egongo haiz eta. Hizkuntza bizia hitz berrien premian da beti. Haur zorionekoa ez zen aurkitzen otoitzen premian. Badakit zerrenda hau gehitua eta osatua izateko premian dela. || Premia gorrian aurkitzen denak berekin du nahigabea. (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: adlag.

      [beharrean]: beharrean, beharrez (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) adb. [beharrean] en situación de necesidad, necesitado, -a (2) postp. (aurretik izen mugagabea, izenlaguna edo aditza era burutuan duela, eta gehienetan egon, izan, aurkitu aditzekin)
  fr nécessiteux, en situation de besoin
  en needy, in need for, in a situation of need
  port necessitado, em uma situação de necessidade

  Hala ere, unatua zen eta lo premian. [Mailuaren odola, Aingeru Epaltza (Elkar, 2006)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  premian (Gaurko hitza, CC0 Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 11:42 pm on 2019/08/28 Permalink | Reply
  Tags: B ( 476 )   

  bil-bil egin 

  ad. bil-bil egin da/du ad. Estu bildu. Zapi zuri batean bil-bil eginda. Ardi eta artzainak bil-bil egin ziren.   (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: egin ad.

  [bildu]: batarazi, bateratu, batu, bildu, biribilkatu, goititu Ipar./Naf., biribilatu zah., bildu, biribilkatu, inguratu, itzulikatu Ipar. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es 1 envolver 2 juntar(se), apretujar(se)
  fr 1 envelopper 2 (s’)unir, (se) presser, (se) tasser
  en to wrap
  port embrulhar

  Gogoa bil-bil dut gorde magalean, laister sogor, itsu. “Recojo por completo el espíritu y lo guardo en el regazo”. Or Poem 526.   (Orotariko Euskal Hiztegian)

  

  bil-bil egin (Gaurko hitza, CC0 Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 11:32 pm on 2019/08/27 Permalink | Reply
  Tags: P ( 210 )   

  popandi 

  adj. Bizk. Lgart. Popa-handia, ipurtandia. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  popandi. (El) que tiene el trasero grande. Entzuizu, Traman zabala, atso popandia, zeñ zorgintsutan ikusi nazu neu? Ag Kr 68.

  Sinonimoak: izond. Bizk.

      [ipurtandia]: ipurtandi (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es izond. culón, -ona
  fr (familier) au gros cul, fessu, rembourré
  en big-bottomed
  port

  Han zer aurkituko, eta turista galdu batzuk; emakume popandi batzuk; irakasle bikote bat, adi-adi, Mephisto zapatak jantzita; behar bezalako familiak; ume marmartiak eta holandar kaskarro mordo bat. [Ihesaldi polita, Anna Gavalda / Jon Muñoz (Alberdania, 2010)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  popandi (Gaurko hitza, CC0 Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 11:44 pm on 2019/08/26 Permalink | Reply
  Tags: T ( 353 )   

  tilet 

  iz.  Marka diakritikoa; bereziki, azentu grafikoa. Tilet hau (‘) deitzen da frantsesez apostrophe. Hots bustietan tileta erabiltzea proposatu zuen, ñ-an bezala. || tiletez tilet Xehetasun guztiekin. Horiek oro tiletez tilet dakizkit. Itsasuarrek jarraiki nahi izan zieten tiletez tilet Maria Piparen aholku guztiei. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  tilet (S ap. A; Dv, H), tileta (VocBN, Gèze).

  1. Tilde, signo de puntuación, acentuación, etc. “Point” VocBN, Gèze y Dv. “Accent dans l’écriture (Arch)” Dv. “Point ou virgule” H. Tileta hau (‘) deitzen da franzesez apostrophe. Arch Gram 7. Franzes minzoan badire oraino hirur tileta, é, è, ê. Ib. 4. Iota bakhar bat edo tilet bat ez dela legetik galduren. Dv Mt 5, 18 (Leon tilet, Ip tileta; TB letra tilet; Lç punktu, He pontu, Echn, Hual, Samper puntu, Ur tilde, Ur (V), IBk, IBe izpi, Ol tiltxo).

  “Tilet bat eztu eskas, il n’y manque pas un point, une virgule; tout y est complet” H.

  Bortzgarren bat yausten da guzien ondotik / Ttipi, mehe, beltxaran, hitsa kopetatik / […] Etzuelarik ere agertzen koleta; / Broderia horiez egina tileta. (Interpr?). Hb in BOEl 84.

  2. (L, BN-ciz, S ap. A; Dv (BN-bard)). “Pulla, alusión mordaz” A. Phediku ederra atzoko hori: zer tiletak eztütü igorri jaun misionixtak farisauaren khidekuer! Egunaria 28-9-1972 (ap. DRA).

  3. Título, calificativo. Lerro-lerro, [pilotari] hoberenen izenak […]. Lehenak hartza iduri: bigarrenak ez zorrik nihori: eta bakotxak bere tileta. Zerb Azk 67.

  4. Rasgo. Osoa litake oraino [gorputza], betiko bere arpegi goxoaren tilet guziekin. Ardoy SFran 268

  Sinonimoak: iz.
  

  [eztenkada] : eztenkada, ziri, zirikada, piko (AdorezSinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. tilde [en el sentido amplio]; cedilla
  fr iz. tilde [signe orthographique]
  en iz. [azentuarena] written accent; [ñ-rena] tilde
  port iz. acento gráfico, til; cedilha

  Ç hautsiak tileta darama. #gaurkohitza

  

  tilet (Gaurko hitza, CC0 Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 11:23 pm on 2019/08/25 Permalink | Reply
  Tags: U ( 112 )   

  ustekabean 

  iz. 1 adb. Espero izan gabe. Udazkenean, hau ere ustekabean, H. Gavel jauna galdu dugu. Ustekabean hartu gaitu haren heriotzak. Egun hura ustekabean etor ez dakizuen. 2 adb. Oharkabean. Ez dakigu ustekabean ala berariaz egin zuen. Askotan hutsak egiten ditugu ustekabean eta oharkabean. (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: iz. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  [ustekabean]: oharkabe, oharkabean, ezustean, ustekabez, ustekabe, ustekaberik, otoz otoan. Ant. nahita, berariaz.
  [ustekabean]: bat-batean, itsumustuan, mementoan, tupustean, ziplo

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) adb. por sorpresa, de repente, de manera imprevista; por arte de birlibirloque, (como) por arte de magia (2) adb. involuntariamente, sin querer; inadvertidamente; accidentalmente
  fr (1) adb. au dépourvu, soudain, tout à coup (2) adb. par inadvertance
  en (1) adb. by surprise, unexpectedly (3) adb. [ohartu gabe] inadvertently, unintentionally
  port (1) adb. por surpresa, de repente (2) adb. involuntariamente, inadvertidamente; por engano

  Ustekabean harrapatu gaitu  (Elhuyar hiztegia)

  

  ustekabean (Gaurko hitza, CC0 Domeinu Publikoa)