Gaurko hitza

Updates from Maite Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 11:54 pm on 2017/06/29 Permalink | Reply
  Tags: J ( 83 )   

  jaiera 

  iz. 1 iz. Jaidura, joera. Jokorako jaiera. Hartu zuen gazte batek neskatxa honenganako jaiera, eta ez zen geratu gaitzera makurtu zuen artean. 2 iz. Erlijioaren eta elizkizunen alderako atxikimendu kartsua. Ik. debozio; eraspen. Izan iezaiozu Ama Birjinari jaiera handi bat. Santa Klaraganako jaiera. San Kasimiroren Birjinarekiko jaiera. Arrosarioaren jaiera zabaltzeko. Meza entzuten jaiera handiz. Elizan jaieraz egon. (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: iz. Gip. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

      [jaidura]: isuri, jaidura, joera, jaugin Ipar., pendura Ipar., jas Bizk., enjogidura Zub., gano Zub., aiher g.e., isurki g.e., natu Heg. g.e., jit Bizk. g.e., mendu Bizk. g.e., aiherkunde Ipar. zah.

      [debozioa]: debozio, eraspen, jainkozaletasun, jainkotiartasun Ipar., erlijiozaletasun g.e., oneraspen g.e., etsigitasun Bizk. g.e.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. (batez ere G) inclinación, propensión; devoción, fervor religioso
  fr iz. dévotion, piété
  en iz. inclination, tendency; preference
  port iz. inclinação, propensão; devoção

  Jaieraz kantatu beharra, eskua bihotzean… [Goizalde Landabaso, Twitter (2017-06-29)]
  

  

  jaiera (Argazkia: Lavanguardia.com)

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 10:30 pm on 2017/06/27 Permalink | Reply
  Tags: E ( 387 )   

  egonean 

  adb. Higitu gabe, ezertan aritu gabe. Belar ebakitzen adina denbora pasatzen zuen egonean. Erabaki arte egonean egon gabe. Gutxitan egonean, askotan lanean. (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: adlag.

      [ezertan aritu gabe]: moduz, egoki Ipar./Naf. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es quieto, -a, inmóvil; en reposo, sin hacer nada
  fr immobile
  en still, motionless, at rest, not moving; calm, quiet
  port quieto, -a, imóvel; em repouso

  Bizitzak ihes egiten digu, eta inoiz ez dakigu noiz, baina, zer gerta ere, egonean egoten ikasi beharko dugu. [Asperdura, Goizalde Landabaso (Berria.eus, 2017-06-27)]
  

  

  egonean (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 11:34 pm on 2017/06/26 Permalink | Reply
  Tags: Z ( 315 )   

  ziztako 

  iz.  Ipar. eta Naf. Ziztatzea, zizta. Orratz puntaren ziztakoa. Zulatu zion bihotza hiru ganibet ziztakoz. Ziztako ederra egin zidan. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  ziztako, sistako (AN, L ap. A; Dv, H (s.v. sastakoa), Lh), zistako (Lar, H), zizteko (B ap. Izeta BHizt2).

  1. Punzada, pinchazo; puyazo (sdos. prop. y fig.). “1.º piqûre; 2.º coup de pointe; 3.º trouée” Lh. “Pinchazo. Zizteko ederra in zatan” Izeta BHizt2. Zilhatu zion Absaloni bihotza hirur daga ziztakoz. Lg I 316. Zénbat amargúra, erremordimentu, inzitázio ta zistáko bekála biotzéra. LE Urt ms. 73v. Sobra aldis erórtzén, / ta jaikitzekotán / niórk ez laguntzen, / bai ronka ta zistakotán! LE Kop 44 (cf. ZIZTAKOAN). Zer ozka rabiosoak ta zistakoak! (311). LE-Ir (sg. el ed. se ref. a una serpiente que ataca a un hombre). Laster zillatua / sistako zenbaitez senti du larrua. Gy 8. Ez dela saritzat deusik / ukhaldi, sistako nasaienak baizik. Ib. 262. Beren harmekin izartu ditut, batzuetan hirriz eta bertzetan hitz gordinekin. Sistakoak mingarri atzeman detzakete. Hb Egia 153. Emaiten zaiote zenbet iskilinba sistako. ECocin 48. Ostiko edo sistako emaitearekin, tu egitea begietara, zer ditake handiagorik? HU Zez 180. Ez othe da goiz edo berant kaniet sistako baten ematerat lerratuko! Dih MarH 302 (ap. DRA, s.v. xixtaka). Orratz punttaren sistakoa. Barb Sup 109. Bortz egia jali zituen phedeikariak, eta sistako onik eman, […] harro-aldi baten beharretan zitezkeneri. Ib. 5s. Jesuisten erakaspenari edo sinesteer berer sistako baten emaitera loake segur bere mihi ozpinduaz (bihotzean min egiten duten, eta sekula nehori-buruz igortzeko ez litazken sistako hetarik). JE Ber 71. Piko eta sistakoak otoitz batez sendatzen zituen! Zerb Azk 90. Uts au egotsi zion eletzar zorrotz onekin: “ordia”. Ziztako orrekin […]. Or Aitork 227. Ziztakoz biotza minduko dizut. EG 1956 (9-10), 48. Biltzen zituen ba akilu-kaska eta ziztako on batzu, ez baitzuen itzaina enganatzen. Larz GH 1959, 90. Kupidoren ziztakoak asi zitzaizkien sartzen. Ataño MLanak 13.

  Inyección. Sendagai mikatzak arrerazten dizkio, ala ere, ta ziztako mingarriak ere bai. Agur 27-10-1973, 1.

  2. “Sistako (Lc), instante. Sistako batez banoa (Lc), voy de una zancada” A.

  Sinonimoak: iz. Ipar./Naf.

      [ziztatzea]: zizta, ziztada Heg.  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. (GN/Ipar.) pinchazo, punzada, punción
  fr piqûre, ponction
  en puncture, prick
  port espetada, pontada, punção

  Zulatu zion bihotza hiru ganibet ziztakoz.  (Hiztegi Batua)

  

  ziztako (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

  Save

   
• 

  Maite 11:43 pm on 2017/06/24 Permalink | Reply
  Tags: A ( 569 )   

  armosu 

  iz. Bizk. Beh. Gosaria. (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: iz. Bizk. beh.

      [gosaria]: gosari, gosari-lege, askari Ipar., askarite Ipar., almortzu Bizk. g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. (B) (herr.) desayuno, primer alimento del día, almuerzo
  fr petit-déjeuner
  en breakfast
  port café da manhã, desjejum

  Hartuik oin armosua lasai, eta hoa auzoa ezagutzera. [Labartzari agur, Txillardegi (Elkar, 2005)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  armosu (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 10:50 pm on 2017/06/22 Permalink | Reply
  Tags: H ( 215 )   

  hauspeatu 

  ad. hauspeatu, hauspea, hauspeatzen da ad. Kim. Prozesu fisiko baten edo erreakzio kimiko baten ondorioz, disoluzio bateko solutua produktu solido bihurtu. Disoluzio kontzentratuetatik hauspeatzen da glukosa. (Hiztegi Batua)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es da ad. (Kim.) precipitar
  fr Quím. (solidizar) précipiter
  en precipitate, separate out vtr phrasal insep

  Disoluzio kontzentratuetatik hauspeatzen da glukosa. (Hiztegi Batua)

  

  hauspeatu (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 11:12 am on 2017/06/21 Permalink | Reply
  Tags: I ( 288 )   

  ipurtzuri 

  adj. Alfer handia. Ik. alferrontzi. Ipurtzuri galanta duk hori lanerako! (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  ipurtzuri, ipurtxuri (G-goi-bet ap. A; VocZeg 287, Arzdi Aves 162, A Apend).

  1. (Saxicola oenanthe). “Golondrina” VocZeg y A. “Chotacabras” A Apend. “Ruiblanca” Arzdi Aves. “Collalba gris” MItziar Txoriak 112.

  2. (-rz- V-gip, G-to), ipurtxuri (G-azp). Ref.: A EY III 373; Gketx Loiola (ipur-txuri); Iz ArOñ (kiputz). Vago, holgazán. “Ipur-txuri galanta dek ori lanerako” Gketx Loiola. “Kiputz ipurzurixak” Iz ArOñ.

  3. Inútil, vano. Ta amets ipurtzuriak zer dira? Ldi IL 72.

  Sinonimoak: izond.

      [lausengaria]: balakari, balakatzaile, koipetsu, lausengari, lausengatzaile, losintxari, zurikatzaile, zuriketari, zuritzaile, ipurgarbitzaile beh., ferekatzaile Ipar. zah.  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Orotariko Euskal Hiztegia eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) vago, holgazán (2) inútil, vano (OEH) || (1)  izond. adulador, -a, lisonjero, -a, halagador, -a (Elhuyar Hiztegia)
  fr (1) izond. très paresseux, -euse, fainéant, -e (2) inutile, vain || flatteur
  en (1) izond. lazy; layabout, lazybones (inf) (2) useless, vain || (colloquial) sweet-talker, flatterer, cajoler
  port (1) vago, folgazão(ona), folgado(a) (2) inútil, vão || (1) izond. adulador, -a, lisonjero, -a, halagador, -a (Elhuyar Hiztegia)

  Ipurtzuri galanta duk hori lanerako! (Hiztegi Batua)

   

  

  ipurtzuri (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 8:50 pm on 2017/06/20 Permalink | Reply
  Tags: M ( 290 )   

  meskita 

  iz.  Musulmanak otoitz egitera biltzen diren eraikina. Baionako meskita San Espirituko auzotegian dago kokatua. (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak:iz.

      [moskea]: moskea Ipar. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (Heg.) mezquita
  fr (Islam: templo) mosquée
  en (Islam: templo) mosque
  port (Heg.) Rel mesquita

  Erresuma Batuko meskiten segurtasuna «berraztertu» egingo duela iragarri du Theresa May lehen ministroak, atzo goizean Londres iparraldean izandako erasoaren ostean.  [May: «Erresuma Batuko meskiten segurtasuna berraztertuko dugu», Ander Pérez Zala, (Berria.eus, 2017-06-20)]

  

  meskita (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)