Gaurko hitza

Updates from Maite Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 7:24 pm on 2015/02/14 Permalink | Reply
  Tags: P ( 210 )   

  pantaila-babesle 

  Pantaila-babeslea monitorearen irudi-kalitatea mantentzeko diseinatu den ordenagailu-programa bat da, berau erabiltzen ez denean irudiak mugimenduan jartzen dituena. Honela, aurrezarritako aldi batean ez bada teklarik sakatzen edo sagua mugitzen, pantaila-babeslea martxan jartzen da. Gaur egun, pantaila-babesleak segurtasun helburuekin edo dibertsiorako erabiltzen dira nagusiki.

  Historia

  Hasiera batean pantaila-babeslea irudi baten grabatu iraunkor bat pantailan saihesteko garatu zen. Monitore zaharretan (zuri beltzekoetan) fenomeno hau maiz gertatzen zen irudi baten aldi luze bateko esposizioaren ondoren, hori dela eta pantailak sortutako izpietako elektroiek puntu berean denbora luzean jotzen zuten, leku horretan kolore-galera sortuz.

  Pantaila-babesleak arazo hau saihesten du pantaila guztiz zurituz, edo irudiak edo testua erakutsiz pantailaren gune batzuk freskatu gabe geratzea saihesteko.

  Pantailak babesteaz gain, pantaila babesleek atzeko planoan atazak exekutatzeko balio dute ordenagailua piztuta mantenduz, prozesaketaren potentzia galtzea saihestuz. Adibidez, birus-kontrakoa exekutatzea baimentzen du edo konputazio banatuko proiektuekin lan egitea.

  Pantaila-babeslea amaitzeko pasahitz bat eska dezan konfiguratu daiteke, lana babesteko.

  (Wikipedia, pantaila-babesle)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (Inform.) salvapantallas, salvapantalla, protector de pantalla
  fr écran de veille
  en screen Saver
  port bildschirmschoner

  Entzun:
  

  Pozten gara berriz ere jakinarazteaz milaka profesional eta enpresaren eguneroko topagune den gure webgune korporatibotik, 2010eko otsailean hasi genuen ekimenaren mezua zabaltzen eta lankidetzan jarraitzen dugula. Eta horretarako, datorren aldian, webgunean dagoeneko ohikoak diren irudien MULTZO BERRI bat erabiliko dugu, baita horren bidez erabilgarri dauden gainerako produktu elektronikoena ere (pantaila-babesleak eta mahaigaineko atzeko planoak). Irudi berri horiekin desagertzeko arriskuan den Asiako eta Ozeaniako eremu geografikoko beste espezie multzo bat erakutsi nahi dizuegu.  [Deskarga itzazu dibertsitate biologikoari buruzko mahaigaineko atzeko plano eta pantaila-babesle berriak, Fraternidad Muprespa]

  

  pantaila-babesle (Wikimedia Commons)

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 7:54 am on 2015/02/13 Permalink | Reply
  Tags: A ( 569 )   

  adrendu 

  iz. Adrezia, trebetasuna.

  Orotariko Euskal Hiztegian

  adrendu (B ap. Izeta BHizt2).

  1. “Habilidad manual. Gure neskatikoak badu yosteko adrendue” Izeta BHizt2. “Adrenduak eta abildade guziak eztute deus balio laneko gogorik ezpadu” Izeta (comunicación personal). “Estudioko eztuk balio baina laneko bauk adrendue” Ib. (id.). “Zurgingoan badu adrendue baño lanerako gogorik ez” Ib. (id.). v. adrezia.

  2. Determinación (?). “Artu ‘ut ori iteko adrendue” (B).

  Sinonimoak: iz. Naf.

  [trebetasuna]: abiltasun, ante, antze, arintasun, arte, artezia, azkartasun, laster, lastertasun, trebetasun, trebezia, abantzu Ipar., abilezia Ipar., agudotasun Ipar., eskuaire Ipar., jeinu Ipar., abiadura Heg., jas Bizk., iaiotasun Gip., enantzu Naf., abilidade beh., adoi jas., eskuantze g.e., adrezia Ipar. beh., trebantzia Ipar. g.e., agudezia Ipar. zah. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (5000 Adorez, Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es maña, habilidad, destreza
  fr adresse, habilité, aptitude, savoir-faire
  en skill, dexterity, competence, ability
  port manha, habilidade, destreza

  Entzun:
  

  Adrendu eta trebetasun guztiek ez dute ezertarako  balio laneko gogorik ez baduzu.

  

  adrendu (Gaurko hitza, CC)

   
• 

  Maite 7:48 am on 2015/02/12 Permalink | Reply
  Tags: H ( 215 )   

  hantura 

  iz. 1. Handitzeko ekintza eta horren ondorioa. 2. Hantustea, harrokeria. 3. MED. Agresio kimiko, traumatiko edo faktore infekziosoek sortutako eraginaren aurka organismoak agertzen duen erreakzio konplexua; sintoma nagusiak gorritasuna, tumorea, beroa, mina eta funtzio-trastornoak izaten dira. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak:  iz. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  [handidura]: handitsu, handitu, hanpadura Ipar., trunpilo Ipar., puzgo Bizk., handidura g.e., hankura Zub. g.e.

  [hantustea]: hankura, hanpadura Ipar.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) hinchazón, inflamación (2) soberbia, vanidad (3) (Med.) inflamación
  fr (1) enflure, gonflement (2) orgueil, vanité (3) (Med.) inflammation
  en (1) swelling, inflammation (2) pride
  port (1) inchaço, inchação, inflamação (2) soberba, vaidade (3) (Med.) inflamação

  Entzun:
  

  Joko arau trukatuek beste gauza bat salatzen dute. Gaurko zinemagintzaren nolakoa. Thurmani hantura jaitsiko zaio, eta filmetan ikusiko dugu, aktoreen adierazkortasunak muntarik ez duten superprodukzioren batean. [Uma, Angel Erro (Jira, 2015-02-11)] (Berria.eus)

  

  hantura (Wikimedia Commons, James Heilman, MD)

   
• 

  Maite 11:11 pm on 2015/02/10 Permalink | Reply
  Tags: I ( 288 )   

  inoratu 

  da ad. Inora joan. Esan zioten ez zedila handik inora. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  1 inoratu, ignoratu (Chaho), iñoratu (Chaho). Ignorar. Ezen haur bere nahiz ignoratzen duté, nola zeruek lehenagodanik bere izatea ukhan dutén. Lç 2 Petr 3, 5. Inoratzen <-nn-> dieno absoluzioniaren errezebitzeko indigno da. In CatLan 4. Jesusek ez du inoratzen zer zaien konbeni haren esposei. Mih 47. Ene haurra, onets zazu gordea, iñoratua, ahantzia izatea. Ib. 128. Ore krimo handia / nahi ükhia ignoratü? Xarlem 1356. En DFrec hay 3 ejs. de ignoratu.

  2 inoratu, inora. (En contextos negativos). No ir a ninguna parte. “Erritik iñoratu gabe, sin salir del pueblo (G, AN)” A EY III 334. Esan zion etzedilla andik iñoratu, aren neskatxakin batean garagar-buruak bildu zitzala (Rut 2, 8). “Nec recedas ab hoc loco”. Lard 160 (Ol iñoratu; Dv ez bezedi nihora goan, Ker ez joan beste iñora). Bitartean israeltarrak iñora gabe geldi egon ziran. Ib. 89. (En contextos condicionales). Ir, llegar a alguna parte. Inora nahi badugu, horrelako buru argiak eta zentzudunak behar ditugu gure artean. MIH 392. Abiatu egin behar dugula handik edo hemendik, inorako baldin bagara, lehenbizi edo lehenbizikoaren hurrengo zer datorren erabaki arte egonean egon gabe. Ib. 284.

  
  

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) ignorar (2) no ir a ninguna parte (OEH); irse o marcharse a cualquier lugar (Elhuyar)
  fr(1) ignorer (2) aller quelque part
  en (1) ignore, disregard (2) go nowhere; go somewhere
  port (1) ignorar (2) ir a algum lugar

  Entzun:
  

  Esan zioten ez zedila handik inora [le dijeron que no se fuera de allí (a ningún sitio)] Elhuyar hiztegia (Ereduzko Prosa Gaur)

   

  @euskaljakintza Animo, Maite! Zuk sekula ez gaituzu inoratzen! @desplazatua @bsarasola @berria

  — leire narbaiza arizm (@txargain) February 10, 2015

  

  inoratu (Irudia: jeffbullas.com)

   
• 

  Maite 7:50 am on 2015/02/09 Permalink | Reply
  Tags: A ( 569 )   

  arbindu 

  da/du ad. (B) 1. Estutu, larritu, urduritu. 2. Haserretu, hiratu. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegia

  arbindu (V-ple-arr-oroz; Lar Sup, Añ (V), H). Ref.: A; A Apend (arnasa). Apretar, apurar, agobiar. “Estrechar” Lar Sup ( RS 260). “Airarse” Añ. “Rétrécir” H. “1.º apurarse, inquietarse, […]; 2.º estragarse [..]; 3.º airarse” A. “Arnasa arbinduta dator (V-ple)” A Apend. Cf. msOch 318: “Arbindu, añade armindu, inquietarse el ánimo”. v. armindu. Larrak larritzen, gitxiak arbintzen. “Lo demasiado congoja, lo poco estrecha”. RS 260.

  Sinonimoak: ad. Bizk.

  [urduritu]: arazotu, arduratu, axolatu, espatu, estutu, kezka eman, kezkatu, larritu, urduritu, arrangura izan Ipar., gogoetatu Ipar., grinatu Ipar., kexatu Ipar., artegatu Bizk., erreustu Zub., malmetitu g.e., ekurugaiztu Zub. jas., antsiatu Ipar. g.e., axolduritu Ipar. zah., hagorandu Ipar. zah., estu Heg. zah. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Labayru Ikastegia eta Word Reference hiztegiak):

  es da/du ad. apurar(se), preocupar(se), afligir(se)
  fr s’inquiéter, s’inquiéter, être affligé(e)
  en worry; upset, bother
  port angustiar-se, afligir-se, preocupar-se

  Entzun:
  

  Agian azkarregi joan naiz, harridurak arbindu baitu bere aurpegiko lur erreantzean. [Urregilearen orduak, Pako Aristi (Erein, 1998)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  arbindu (FlickrCC, Francesco)

  @euskaljakintza Arbindu. Ez zaitez arbindu!!

  — Joxe Juan Ugalde (@joxe_juan) February 7, 2015

   
• 

  Maite 10:00 am on 2015/02/08 Permalink | Reply
  Tags: P ( 210 )   

  patux 

  izond. Kaskarina, zentzu gutxikoa. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoan, ‘txoriburu’)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  patux. “Mamarracho. Eliza patuxa, iglesia fea” A Apend.

  Sinonimoak: iz.
  [zentzu gutxikoa] : txingote, txoriburu
  

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es mamarracho
  fr (imbécil) pauvre type; (persona despreciable) rien-du-tout
  en jerk, idiot
  port fam ridículo m, -a; palhaço m, -a

  Entzun:
  

  MAITAZORO

  larrian edo gezurrean etortzen banaiz
  bera dut gerizpea
  burua neke mututu banaiz
  bera dut askatu nauen berba
  gozo zoro maitasoro
  ezpain erreok hezetu dituen iruntza

  zakurraren salara bidali izan dudan arren
  pazientziaz milikatu ditu
  ezagutzen ez nituen neure bazterñoak
  xuxurlaz eta txilioz egina da
  gozo zoro maitasoro
  lotzen gaituen estekaren zuntza

  atsegintasunik eman ez diodanean ere
  larrutan besterik egin ez diodanean ere
  ordainik gabe eskaini izan dit
  hil ala biziko jokoan
  gozo zoro maitasoro
  bere biluzi beroaren oturuntza

  jelostu plantak egin izan dizkit
  berba hezeak asmatuz esaldi zentzubeteak
  hanpatu egiten nau
  niretzat hiltzen eta pizten da guztiz
  gozo zoro maitasoro
  aldiari leialeko huntza

  oinarrizko legeak zehartuz
  zorrotzeneko arauak apurtuz
  ohikotasun jatorrak baztertuz
  gozo zoro maitasoro
  bihurtu izan du bide
  trabatzen ninduen iluntza

  jakinaren gainean ez banengo bezala
  eman izan didate beraren berri
  patux arlote motz axola zait bost
  hazi egiten nau gainez eragiten
  zenbatenaz lokatzago dut hanbatenaz aratzago
  bere kausaren gerlaria naiz bera da
  gozo zoro maitasoro
  eraiki nauen ororen funtsa

  maitemindua bi mila urte
  hiru mila urte eduki dut maitemindua
  arte guztiak ikasten sortuko nintzenerako
  limurtasun guztiak nire egarrira isurtzeko irritsean
  iraun du bost mila urte zain
  gozo zoro maitasoro
  haragian haragi odolean odol da
  gogait eragiteraino neure
  hizkuntza

  [Parisen bizi naiz, Koldo Izagirre (Susa Poesia, 2013)]
  

   
• 

  Maite 10:32 am on 2015/02/07 Permalink | Reply
  Tags: I ( 288 )   

  informatikari 

  iz. Informatikan aditua. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar, 5000 Adorez eta Word Reference hiztegiak):

  es informático, -a [persona], especialista en informática
  fr informaticien, -enne
  en computer scientist; computer technician
  port informático(a)

  Gehigarria:

  Informatikari euskaldunen bilkurak (Wikipedia)

  Informatikari Euskaldunen Bilkurak (IEB) bi urterik behin Udako Euskal Unibertsitateko Informatika sailak antolatzen dituen biltzarrak dira.

  Lehenengoa 1996. urtean antolatu zen, eta honela definitu zen bilkura hauen hasierako helburua:

  Ordenadoreak, Internet, datu-baseak, editoreak… mundu berria agertzen zaigu aurrean. Makinen garaia datorkigula dirudi; kultura berria kultura bakarra? ingelesa nagusi? aurrerapenak ala atzerapausoak… Kultura ingelesa nagusi dugu mundu honetan: merkatuan topatzen ditugun produktuak, adibidez editoreak edo Interneten topatzen ditugun eztabaida-taldeak…

  Beste hizkuntza batzuek ere badute beren tokia, esate baterako gaztelaniak. Baina, gure hizkuntzak etorkizunik ba al du informatika munduan? Arazo asko sortzen dira euskarazko produktu informatikoak ekoiztu nahi ditugunean: bezero gutxi, hizkuntzaren normalizazio-egoera… (jarraitu irakurtzen…)

  Entzun:
  

  Iturri ofizialen arabera, garai batean, Rondontek aholkatuta, zerbitzu sekretuetan aritu zen informatikari batek AEDSrentzat lan egin zuen aurrerago. [Defentsa ministroaren eta haren aholkulari baten bulegoak miatu dituzte, erredakzioa (Berria, 2006-04-16)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  informatikari (Wikimedia Commons)