Gaurko hitza

Updates from Maite Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 7:16 am on 2015/01/23 Permalink | Reply
  Tags: K ( 331 )   

  karel 

  iz. 1. Itsasontzietan, albo bakoitzaren goialdea edo goiko ertza. Arraunari eusteko karelean jartzen den toleta. 2. Erortzeko arriskua dagoen lekuetan (zubi, terraza, balkoi, etab.etan) jartzen den petril– edo baranda-moduko babesgarria. 3. Ertza. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz.

  [ertza]: bazter, ertz, hegi, muga, izkina Ipar., kantail Ipar., kantoi Ipar. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) (Itsas.) borda, carel; regala (2) (Eraik.) parapeto, antepecho, pretil, baranda (de seguridad) (3) orilla, borde, esquina; pozal, brocal [del pozo]
  fr (Itsas.) bord
  en (Itsas.) gunwale
  port (1) Mar borda Æ’, amurada Æ’. (2) mureta, parapeito, peitoril

  Entzun:
  

  GAUZA ARINEN ALDE

  Geriza
  haizetan,
  zer beste
  behar da, ba bizitzeko?
  Aulki bat,
  ohe bat, izarak,
  bi esku, neureez aparte…

  Nork ez du zurekin
  ezin zenba
  gau oso nahi?
  Xerlo hori hau
  kiribilduz lokartzea?
  Gerizaren
  gerizan,
  itzal bat
  itzal bati so.
  Luma baten pisua
  ezpainez ezpain.

  Ontzi bat
  lakuan,
  zer beste
  behar da, ba bizitzeko?
  Arraun bat
  edo bi aukeran…
  gozoki, hondoratzeko.

  Ametsak
  ezin zenba ahala:
  laurogei, ehun edo mila;
  zaharrak
  usteldu orduko
  berriak rekamaran prest.

  Beude gure zain
  Paris, Roma, eta Amsterdam.
  Egin zuk arraun,
  nekatuta naukazu gaur.
  Kareletik zama bota;
  nire kontu
  kantu leun hau
  etorkizun urrunaren
  zamarik gabe.

   [Gauza arinen alde, Harkaitz Cano (letra) / Iker Lauroba (abestia)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  karel (snipview.com)

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 10:34 pm on 2015/01/22 Permalink | Reply
  Tags: Z ( 315 )   

  zarpail 

  1. izond. Era zakarrez, lan gutxiz eta leundu gabe egina dagoena. Artzainek, beraiek eginiko pitxer zarpaila zeukaten. 2. izond. Gaizki edo baldreski jantzita, arropa zikin eta apurtuez ibili ohi dena. 3. iz. Zatar edo oihal–zati hondatua. Han zihoan mutil gazte lerdena, adabakiz eta zarpailaz betea. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz. g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  [ehun-zati edo zatar hondatua]: zarpa, perreka Ipar., pilda Ipar., piltzar Ipar., piztin g.e., trakets g.e., zirtzil g.e., altsi zah.

  zarpail izond.

  [zarpaila]: zurtzuil BN-Z, trauskil Bizk. g.e.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) izond. basto, -a, ordinario, -a, rústico, -a; zafio, -a, grosero, -a (2) izond. andrajoso, -a, harapiento, -a (3) iz. harapo, andrajo
  fr (1) izond. ordinaire, grossier, -ère (2) izond. déguenillé, -e ; loqueteux, -euse (3) iz. haillon, guenille
  en (1) izond. [pertsona] rude, coarse, rough (2) izond. [arropa] ragged, tattered
  port (1) grosseiro(a), grosseiro(a) (2) adj andrajoso(a), esfarrapado(a), maltrapilho(a) (3) farrapo,

  Entzun:
  

  Nahita dira zarpail baldarrak, apropos manipulatzen dute justizia, kontzientzia osoz egiten diote iseka ordenamendu juridikoari. [Kromoak, Anjel Lertxundi (Hitz beste, 2015-01-22)] (Berria.eus)

  

  zarpail (FlickrCC, John Hamilton Mortimerren Erichtho)

   
• 

  Maite 8:15 am on 2015/01/20 Permalink | Reply
  Tags: D ( 105 )   

  danbor 

  iz. 1. MUS. Zilindro baten gaineko eta azpiko aldeetan teinkatzen diren bi larru edo mintz sintetikoz osatutako musika-instrumentua, bi zotzez jotzen dena. 2. TEKNOL. Tresna eta gailu batzuen zilindro-formako osagaia. Balazta-danborra. • kupula–danbor. ARKIT. Kupula baten oinarri jartzen den horma zilindriko edo poligonala. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz.

  [atabala]: atabal, atanbora g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) tambor (2) tambor, tamborilero, -a; tamborrero, -a (3) (Arkit.) [kupularena] tambor (4) (Teknol.) tambor (5) (lgart.) tripa, panza
  fr (1) [instrumentua] tambour (2) (Teknol.) tambour
  en drum
  port (1) (instrumento) tambor (2) (de envase) tambor, bombona (3) Cost (de bordado) bastidor (4) Anat tímpano

  Entzun:
  

  Gauerditik aurrera 15.000 heldu eta 5.500 haur baino gehiago aterako dira San Sebastian egunean danborradan. Kalean, baina, atzo entzun ziren lehen danbor hotsak. [20.000 lagun baino gehiago aterako dira Donostiako danborradan, Berria.eus (2015-01-20)]

  

  danbor (FlickrCC, Mario Antonio Pena Zapatería)

   
• 

  Maite 7:50 am on 2015/01/19 Permalink | Reply
  Tags: G ( 266 )   

  gixot 

  iz. (Z) Gizonen era gutxiesgarria edo iraingarria. Gixot horrek egin duen azken txarkeria. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian:

  gixot (S). Ref.: A; Lrq. Dim. despectivo de gizon. “1.º hombrecillo. 2.º poco franco, de poco espíritu” A. “Homme mesquin, peu généreux” Lrq (s.v. gizon). Ohart hiz arauz zuñen gozoki gixot hartaz trüfatzen hintzan. Eskual 3-1-1908 (ap. DRA). Gixot horrek (Lonbet jaunak) egin zütian azken tzarkerietarik bat. Eskual 17-1-1913 (ap. DRA). Gizun bati, edo hobeki erraitera gixot bati. Eskual 11-4-1913 (ap. DRA). v. tbn. GH 1932, 509.

  Sinonimoak: iz.
  [Gizonen era gutxiesgarria edo iraingarria] : gixon, gizontxo (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) pobre hombre, infeliz (2) hombrecillo (3) homúnculo, tipejo, tiparraco
  fr pauvre homme
  en poor guy, poor fellow
  port coitado

  Entzun:
  

  Inozo honek zain segitzen du, ea bateon batek noiz salatuko Rafael Vera terrorismoaren apologia egiteagatik. «Uste dut GALek izan zuela baliagarritasunik, Segurtasun Indarren morala suspertu baitzuen eta agintari frantsesen kezka areagotu», esan zuen gixotak.  [Gixotarena, Anjel Lertxundi (Hitz beste, 2015-01-18)] (Berria.eus)

  

  gixot (Gaurko hitza, CC)

   
• 

  Maite 11:22 am on 2015/01/18 Permalink | Reply
  Tags: A ( 569 )   

  argi(-)txinta 

  iz. argi txinta, argi-txinta. Argi izpia. Argi-txinta sumatuz, jaikitzen naiz goizero belaunak arin.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz.
  [argi(-)txinta] : argi-izpi (Hiztegi Batua)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es rayo de luz; amanecer, aurora
  fr rayon de lumière; lever du jour, aurore
  en ray/beam of light; dawn, daybreak, sunrise, break of day
  port raio luminoso; amanhecer, alvorecer, aurora

  Entzun:
  

  ARGITXINTA PORTUAN

  

  argi(-)txinta (Wikimedia Commons)

  Egunsentiaren ilinti gorian
  artean ura itsasoarena ez denean
  badago orduak inauguratzen dituen eremu bat,
  pinu-orratzak oboe izateko ametsetan
  firurikatzen dituen kristalezko haizean.

  Ez da ezer entzuten
  dena geure baitan datzalako,
  ez da ezer ikusten
  guregan ikusten ez dugunik existitzen ez delako.

  Hala ere urdinaren apar ilunak
  errezelak irekiko ditu
  argiari amodioa eskainiz bezala
  mendeetan harkaitzen bolumenak
  gorpuztu dituen kresalaren erresuman.

  Ez da ezer ikusten
  dena geure baitan datzalako,
  ez da ezer entzuten
  guregan ez dagoen kanturik existitzen ez delako.

  Urratuko dute zeru saretu bat
  itsasontzien damorria kantatzen duten tutuek,
  eta bakardadea zer den esango digute:
  suak itzaltzea lortu ez zuen uhinen lantua,
  gure baitako isiltasun erraldoia oboe-soinuz
  eta amodioaren argirudiz betetzera datorrena.

  [Argitxinta portuan, Pako Aristi (Urari ostutako poemak, 2014)] (Susa Poesia)

   
• 

  Maite 10:24 am on 2015/01/17 Permalink | Reply
  Tags: T ( 353 )   

  troiar 

  iz. INFORM. Itxuraz inolako kalterik egiten ez duen programa baten barnean ezkutatutako programa kaltegarria. (Euskalterm)

  Wikipedian:

  Troiako zaldi edo troiako konputagailu-sareen arloan bi txandatako erasoaren egitura duen malwarea da. Izena Homeroren olerkiaren arabera eman zitzaion, Troiako gerran eginiko erasoa gogoratuz.

  1. Lehenengoan, Troiako zaldiak, hau da “etsaiaren” programak, sareko defentsak gainditzen ditu.

  1. Bigarrenean, programa gaitzen da eta bere traidore lana egiten hasten da. Lan hau edozer izan daiteke: segurtasun perimetrotik at datuak bidali, informazioa deuseztatu, sistemaren funtzionamendua ez-egonkortu,…

  Babes neurriak hartzea oso zaila da sarbide bezala erabiltzen dena sarea bera edo euskarri ez kontrolatuen (disketeak, segurtasun perimetroaren barnean konektatzen diren eramangarriak…) bitartez baita. Defentsarik onena (sarearen bitartez datozen aplikazioen iragazi hertsi batez gain), erabiltzaileak informatzean datza.

  Sinonimoak: iz.
  [troiar] : Troiako zaldi, troiako (Euskalterm, Wikipedia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es caballo de Troya
  fr cheval de Troie
  en trojan, Trojan horse

  Entzun:
  

  Horregatik, litekeena da programa horretan troiar bat sartu izana, eta erabiltzaileak argazkian klik egitean troiar hori telefonoan sartu izana.  [Nola iritsi ahal izan ziren Deustuko ikasleen telefonoetara? (eitb.eus, 2012/11/29)]
  

  

  troiar (Wikimedia Commons)

  maitego » Sarelarien tartea Amarauna irratsaioan, 15-01-18 is discussing. Toggle Comments

   
• 

  Maite 7:45 am on 2015/01/16 Permalink | Reply
  Tags: I ( 288 )   

  ihartu 

  da/du ad. Hezetasuna kendu edo galdu, ihar bihurtu; bizitasuna galdu edo kendu. Errorik egiten ez duen landarea fite ihartzen da. Inoiz ihartuko ez den Lizardiren poesia. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  ad.  [lehortu]: agortu, elkortu, lehortu, idortu Ipar., sikatu Bizk., kabartu g.e.

  izond. [lehortua]: lehortu

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) ad. [landarea] secar(se), desecar(se); marchitar(se) (2) da/du ad. (hed.) secar(se), marchitar(se) || (1) izond. seco, -a; marchito, -a (2) izond. (Hizkl.) fósil
  fr ad. (se) sécher, (se) dessécher, (se) faner, (se) flétrir || izond. fané(e)
  en ad. to shrivel (up); to wither || izond. withered, shriveled adj
  port ad. murchar-se || izond.  murcho(a)

  Entzun:
  

  Gehiegizko ureztatzearen ondorioz ihartu da Gernikako arbola. 2005eko otsailean jarri zuten —egun 28 urte ditu—, baina ez da Bizkaiko juntetxearen lurrean behar bezala itsatsi. [Gernikako arbola ihartu egin da, Patziku Perurena (Erein, 2001)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  ihartu (Alfredo Aldai / Efe. Berria.eus-etik hartua)