Gaurko hitza

Updates from Maite Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 8:32 am on 2014/12/04 Permalink | Reply
  Tags: O ( 147 )   

  ontsala 

  adb. (Ipar.) Gauzak ongi egiteko. Hortarik behar genuen ere ontsala hasi gure solasa. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  ontsala (H; untsala H), ontsara (Dv, s.v. ontsa), untsalat.

  “Ontsara, zubi hau goraxago behar zen, pour que la chose fût bien, […]” Dv (s.v. ontsa). “Ontsala behar zinuke bera mintzatu, pour bien faire vous devriez l’entretenir lui-même” H (s.v. ontsa). Untsala behar ginikezie / un mandat d’arrettez / amens arrastatzera / jin eztakigun ihur ere. AstLas 27. Ontsala, behar nintuzke aiphatu mundu guziko yuduak. Elsb Fram 166. Konparantza hortan behar litezke ontsala suge baten orde, bi suge. Ib. 178. Ez ginuen ontsala, behar-bada, solas huntarik hasi behar, Diharassarry apez on, argitu eta kartsu zenaz hemen mintzatzean? HU Aurp 102. Nahiz herriko eskolaz herria behar litaken ontsala nausi. HU Zez 111. Ezkontzak / egiten dituzte bethi […] / aratzak / diren neskekin, ontsala. Mde Po 34.

  Haurren behar bezalako idekiteko errejentian lagün hun bat bazien etxekoek. Jakin beharrenik dien gaizen erakasle. Izpiritiaren argitzeko bezala, untsalatko plegiaren emaiteko lagün balius bat. Eskual 18-3-1910, 3.

  Sinonimoak: iz.
  [ontsala] : e. ontsalaz, onenean ere, onenera jota (ere), kasurik onenean ere.  (5000 Adorez Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) adb. (Ipar.) para hacerlo bien (2) adb. (Ipar.) en el mejor de los casos
  fr (1) adb. (Ipar.) pour bien faire (2) (Ipar.) dans le meilleur des cas
  en (1) to do it well  (2) in the best-case scenario
  port (2) no melhor dos casos, na melhor das hipóteses
  

  Entzun:
  

  Hortarik behar genuen ere ontsala hasi gure solasa: debíamos de haber empezado nuestra charla a partir de ese punto.

  

  ontsala (Gaurko hitza, CC)

   

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 7:47 am on 2014/12/03 Permalink | Reply
  Tags: E ( 387 )   

  engaiamendu 

  iz. 1. Alde edo leku garaia. 2. ERAIK. Azotea, zabaltza. Etxe guztian ibili ondoren gaindegira igo eta itsasoaren ikusmiran egon ginen. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian:

  engaiamendu (Urt II 146). Compromiso. Hartu ditugun engaiamendu sakratuetarik heldu zaukun obligazione hertsia. MarIl 117. Munduko engaiamenduetan. Jaur 403.

  Sinonimoak: iz. Ipar.

  [konpromisoa]: konpromiso Heg. beh. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es compromiso
  fr (Ipar.) engagement
  en commitment, pledge; compromise
  port compromisso

  Entzun:
  

  Orain euskararen aldeko engaiamendu konkretuak hartzeko tenorea da.  [“BAI EUSKARARI” akordioa, sinadurarik gabe, (2001-01-25, 1. orr.)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  engaiamendu (Pixabay, sheriyates, CC0 Public Domain)

   
• 

  Maite 8:21 am on 2014/12/02 Permalink | Reply
  Tags: O ( 147 )   

  oñoña 

  iz. Ipar. ‘gozokia’.  (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: iz. Ipar.

  [gozokia]: gozo, gozoki, karamelu, orazukre, gormandiza Ipar., goxo adkor., goxoki adkor., bonboi Ipar. beh. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (Ipar.) caramelo, golosina, dulce
  fr friandise, bonbon
  en sweet (Br); candy (Am)
  port bala, guloseima

  Entzun:
  

  Bestalde, eguberrikari, San Josepe eskolako burasoek oñoña xokolatezkoak salduko dituzte ostirale aratsaldean eskoletxean eta ere aratsean Eliza atean mezatik landa. [IZTURITZE, SINADURARIK GABE, “HERRIETAKO KRONIKAK: BAXENABARRE” (2004-12-23, 5. orr.)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  oñoña (Pixabay, CC0 Public Domain)

   
• 

  Maite 7:50 am on 2014/12/01 Permalink | Reply
  Tags: E ( 387 )   

  ezkai 

  iz. BOT. Labiatuen familiako zuhaixka txikia, aurkako hosto lantza-formako eta iletsuak, eta lore txiki zurixka edo arrosak dituena. Eskualde mediterranearreko leku harritsuetan hazten da. Usain onekoa da (Thymus vulgaris). (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz.

  [erle-belarra]: elar, erle-belar, xarbot Ipar. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (Bot.) tomillo (Thymus sp.)
  fr thym
  en thyme
  port tomilho

  Entzun:
  

  Ezkai landareek bi ertz gris margotzen zituzten bidexkaren bi aldeetan. [Parisen sabela, Emile Zola / Karlos Zabala (Alberdania-Elkar, 2004)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  Izarren hautsa futbol zelaietako soropiletan eta jatetxe txit glamurosoen baratzeetan —izpilikua eta ezkaiaren artean— loriagai bihurtzen den herri honetan. [Izarren hautsa, Mikel elorza (Arkupean, 2014-11-29)] (Berria.eus)

  

  ezkai (Wikimedia Commons)

   
• 

  Maite 10:51 am on 2014/11/30 Permalink | Reply
  Tags: I ( 288 )   

  izpiliku 

  iz. BOT. Labiatuen familiako eta Lavandula generoko zenbait landareren izen arrunta. Mulu-formakoak dira eta eskualde mediterranearrean hazten dira. • izpiliku fin. Zurtoin zutikorrak, hosto aurkako eta lantza-formakoak eta lore urdinak dituena. Lurringintzan erabiltzen da (L. angustifolia). || izpiliku min. Hosto aurkako eta lerro-formakoak eta infloreszentziatan bilduta dauden lore moreak dituena (L. stoechas). (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz.

  [landare ezpainduna]: belatxet, belar-xut Ipar. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (Bot.) espliego; lavanda; cantueso
  fr (Bot.) lavande
  en (Bot.) lavender
  port (arbusto) alfazema, lavanda

  Entzun:
  

  Izarren hautsa futbol zelaietako soropiletan eta jatetxe txit glamurosoen baratzeetan —izpilikua eta ezkaiaren artean— loriagai bihurtzen den herri honetan. [Izarren hautsa, Mikel elorza (Arkupean, 2014-11-29)] (Berria.eus)

  

  izpiliku (Wikimedia Commons)

   
• 

  Maite 9:14 am on 2014/11/29 Permalink | Reply
  Tags: K ( 331 )   

  kurtsore 

  iz. INFORM. Pantailan agertzen den marka higikorra, ondoren idatzi edo ezabatuko denaren posizioa adierazten duena. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Beste esanahi batzuk:

  iz. 1. Zenbait aparatu, neurketa–tresna, etab.etan, beste handiago batean zehar higitzen den pieza higigarria, zerbait adierazteko funtzioa duena. 2. ASTRON. Mikrometro bateko hari higikorra. Hari honek beste hari finko batekiko duen desplazamenduak astro baten itxurazko diametroa neurtzea ahalbidetzen du. 3. FIS. Erreostatoetako borne higigarria

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es cursor
  fr curseur
  en cursor
  port cursor

  Entzun:
  

  Kurtsorea mugitu edo testua toki jakin batean txerta dezakezu, kurtsorearen kontrolak ongi erabiliz. Zer aldatu da Blackberry 10en?

  

  kurtsore (Pixabay, CC0 Public Domain)

   
• 

  Maite 9:44 am on 2014/11/28 Permalink | Reply
  Tags: E ( 387 )   

  erantatu 

  du ad. (B) Jaso; altxarazi. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian:

  erantatu, erantadu (V-oroz-arr ap. A; Añ, H), erantau (V-arr ap. A; Dv).

  1. “Alzar”, “levantar” Añ. Begiak zerura yaso ta erantadu. Añ EL2 84 (EL1 74 jaso).

  Hacer levantarse (de la cama). “Gazteak bart zarataka ibilli dira, auzoak erantetan (V-arr)” DRA.  Arren ez dagizuela erantau, ez iratzartu eragin bere laztana. “Ne suscitetis”. CantTP (V) 2, 7 (en la versión en dialecto de Marquina, irakori; Ur (G) eraiki, Echn yeiki).

  2. “Levantar algún testimonio” Añ.

  Sinonimoak: ad. Bizk. g.e.

  [altxatu]: altxatu (bat.), altzau (bizk.), jaso (Labayru Ikastegia)

  [altxarazi]: altxarazi, goitiarazi, haikarazi neol. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  [bizkortu]: bizkortu, ernatu, korridu (bizk.), korritu (bat.), maneau//maneatu, mobidu (bizk.), mugitu (bat.) (Labayru Ikastegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es du ad. (B) levantar, alzar; hacer levantar
  fr lever,
  en lift, raise
  port alçar, levantar; fazer levantar

  Entzun:
  

  Begiak zerura erantau eta otoitz egiten eban. (bizk).  (Labayru Ikastegia)

  Ixi!, holako zaratakaz auzoko guztiak erantauko dozuz eta. (bizk.)  (Labayru Ikastegia)

  Ordua da laster eta erantau zaitez. (Labayru Ikastegia)

  

  erantatu (Photobucket, BenLahnger)