Gaurko hitza

Updates from Maite Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 1:37 pm on 2014/11/27 Permalink | Reply
  Tags: K ( 331 )   

  kaskajo 

  1. iz. Harri-kozkorra. 2. izond. Baldarra; zakarra, kaskagogorra. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoan, ‘kaskailu’)

  Orotariko Euskal Hiztegian:

  kaskajo. v. 1 kaskailu.

  1 kaskailu (AN-ilzarb-olza, B, Sal; Dv (B)), kaskajo (G, Sal, R), kaskaju (Lcc), kaskaiu (AN-egüés), kaskaio (Sal, R), kaskali (B), kaxkeilu (Ae). Ref.: VocPir 127; Bon RIEV 1909, 24s; A (kaskaillu, kaskali); A Apend (kaxkeilu); Izeta BHizt.

  I (Sust.).

  Cascajo; cascajera. “Pedregal” Lcc. “Gravier” VocPir 127. “Cascajo, grava”, “piedra de arroyo” A.

  II (Adj.).

  1. (H). Pedregoso. Berzebát dá lur kaskállua arrizua. LE Urt ms. 34r (en la ed. de 1846, 96 kaskalla). Lur kaskallu arritsuan erortzen dana dirala aiek aditzen dutenian. Kortazar Serm 151.

  2. (G-azp, AN-larr), kaskajo (V-gip). Ref.: Inza EsZarr 177; Iz ArOñ; Asp Leiz2; Gte Erd 212. Terco, testarudo; de carácter fuerte. “Iracundo, cascarrabias (G-azp)” Inza EsZarr 177. “Aferrado al dictamen propio” Iz ArOñ. “De temperamento bruto” Asp Leiz2. Aita kaskallu baten zakarkeriak amildarazi ebela mutilla okerkerira. TAg GaGo 24. Jetxi zaitezte mando zarpatzu kaskallu gañetik. SMitx Unam 32. Kabia, naiz-eta aizeboladak gogorki astindu, adarrean eusten da kaskallu. LMuj BideG 50.

  3. (V-gip, G-bet), kaskaju (V-gip), kaskajo (V-gip). Ref.: Iz ArOñ (kaskaillu); Zt (comunicación personal); Etxba Eib (kaskaju); Elexp Berg (kaskajo, kaskaillu). “Kaskaillu (G-bet), majadero, persona desconsiderada y poco inteligente” Zt. “De poco seso. Bere dotoretasun guztiagaz, kaskaju aundi bat” Etxba Eib. “De poco seso y algo gamberro. Etxat txokatzen ori eittia, kaskajo samarra be bada ta” Elexp Berg. “Grandullón y más bien tonto. Ermentarixan kriauakin ein juan burrukan: aundi kaskaillu bat” Ib. Beste aldi batzutan seme nagosia, erdizpordizko langille edo berez kaskallu samarra dalako, landarako izatea gertatzen da. Elizdo EEs 1929, 48.

  4. Pusilánime. Etzan motel eta kaskallu ibilli, bere bizkar artu zuen arazo zail ontan. Inzag RIEV 1933, 413.

  5. “Kaskaju, malo (V-gip)” Garate 2.a Cont RIEV 1933, 99.

  Sinonimoak: iz. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)
  

  iz. [errekarria]: errekarri, harribil g.e.

  izond. [baldarra]: akets, alfer, antzegabe, antzekaitz, baldan, baldar, baldarrontzi, bihurri, dorpe, erlamando, kalamanka, makur, mangelo, moldakaitz, nagi, nagitsu, oker, tantar, trakets, zabar, barraka Ipar., eskalapoi Ipar., eskoil Ipar., kakola Ipar., kartalazo Ipar., laxo Ipar., malestruk Ipar., mandrain Ipar., total Ipar., trukes Ipar., alproja Heg., bagai g.e., egur g.e., aroi zah., aldrebes Heg. beh., flux Ipar. g.e., saskar Bizk. g.e., oiher Ipar. zah.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. canto rodado, piedra de arroyo (2) izond. brusco, -a, bruto, -a; terco, -a, tozudo, -a
  fr (1) iz. galet (2) izond. brusque, (torpe, bestia) brute
  en (1) iz. round stone (2) izond. brute, abrupt, brusque, curt
  port (1) iz. seixo rolado (2) izond. brusco, -a

  Entzun:

  Zure dotoretasun guztiarekin ere, kaskajo hutsa zara! 

  kaskajo (Wikimedia Commons)

  kaskajo (Reuters)

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 7:59 am on 2014/11/26 Permalink | Reply
  Tags: I ( 288 )   

  irriabar 

  iz. 1 irribarre, irri.  2 ik. irri-karkaila. (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Orotariko Euskal Hiztegian:

  irriabar (AN ap. A; H).  Risa de burla. Oriei ere beren irri-abarretan, histetan ta langai gaistoetan eman naiez zatiren bat. Mb OtGai II 369.  Sonrisa. Irri-abarrik etzuan billatu. Ag G 160. Irriabar goxo eztitsuena bai irtengo ez irtengo. AEmil AndreM 32.

  Sinonimoak: iz. Naf.

  [irri-karkaila]: barre-algara, irri-karkaila (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es carcajada
  fr cri de joie, éclat de rire
  en loud laugh, guffaw
  port gargalhada

  Entzun:
  

  Ikusi zuenean, irriabar goxo bat irten zitzaion. 

  Urrutitik entzun zitezkeen jendearen irriabarrak, txistuak ta oihuak.

  irriabar (DevianArt CC, mariapeque)

  irriabar (FlickrCC, Claudia Sanhueza)

   
• 

  Maite 2:02 pm on 2014/11/25 Permalink | Reply
  Tags: T ( 353 )   

  txantxar 

  iz. MED. Organismoko ehun gogorren lesio ultzerosoa, hortzetakoa bereziki. Hortzetan dentina eta esmaltea hondatu diren tokian gertatzen da.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian:

  1  (V, arc. ap. A). “Arrapiezo, harapo” A, que cita a RS. Txamaratilla andia ta atorra txantxarduna. “Cabezón grande y camisa con arrapiezos”. RS 168.

  2  (V-ger-ple-arr-oroz ap. A; Zam Voc), txantxan (V-gip ap. A), txatxar (V-m ap. A). “Caries. Ardurea artu ezik, gauzarik gogorrenak bere beingoan galduten dira, aginak eurak txantxarrak jaten ditu (V-arr), no cuidándolas, se echan a perder pronto aun las cosas más duras; los mismos dientes los destruye la caries” A. “Txatxarrak jan deustaz matrailagiñik erdiak, neure ardurarik-ezagaitik, la caries me ha comido la mitad de las muelas, […]” Ib. Ta agorik ago atara ezinik / aginak txantxarrak ilak. Azc PB 351.

  3 “(V-gip), cresta de ciertas aves” A.

  4 “Beleño (V-arr). Txantxar-azi, simiente de beleño” A Apend.

  Sinonimoak: iz.

  [kariea]: karie, karies (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es caries
  fr carie
  en tooth decay, cavity
  port cárie

  Entzun:
  

  Txantxarrak jan dizkio haginak.

  

  txantxar (Wikimedia Commons)

   
• 

  Maite 3:18 pm on 2014/11/24 Permalink | Reply
  Tags: U ( 112 )   

  urtemuga 

  iz. 1. Urtebetetzea. 2. Ik. urteurren.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz.

  [urteurrena]: urteurren, urteburu Ipar., urtegarren g.e., begintzarre, urtebetetze  (UZEI eta Adorez sinonimoen hiztegiak)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) cumpleaños, aniversario (2) aniversario
  fr anniversaire
  en (1) birthday (2) anniversary
  port aniversário

  Entzun:
  

  Ttirriki-ttarraka bagoaz aurrera. Gaur gure urtemuga da: Gaurko hitzak 6 urte bete ditu! Mila esker laguntzaile eta jarraitzaile guztiei!

  

  urtemuga (enriquemonterroza.com, CC)

   
• 

  Maite 7:17 pm on 2014/11/23 Permalink | Reply
  Tags: I ( 288 )   

  iskilu 

  iz. Arma. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz.

  [arma]: arma (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es arma
  fr arme
  en weapon
  port arma

  Entzun:
  

  Hasi baino lehen, gaiaren inguruan zenbait datu eskuratzeko asmoz, informazio iturri batzuk arakatu nituen eta nire larritasunak okerrera egin zuen; izan ere, hainbat gaztek ikasle honen pausoak jarraituz, iskilu berriak sortu baitzituzten. [3D inprimagailua, XXI. mendeko arma ekoizle berria?, Eli Moyua (euskaljakintza.com, 2014-11-23)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  iskilu (PixaBay, Nemo, CC0 Public Domain)

  Maite and Iñaki Murua are discussing. Toggle Comments

   
  • 

    Iñaki Murua 7:27 pm on 2014/11/23 Permalink

    Lauaxetaren “Amaiur gaztelu baltza” olerkian, “iskilu [izkillu] gorriz zenbat gazte…” ageri da, Maite. Hemen Antton Valverderen bertsioan http://youtu.be/eZAWyyMFKkI

  • 

    Maite 1:51 pm on 2014/11/25 Permalink

    Ze ondo ekarria! Mila esker, Iñaki! 🙂

• 

  Maite 11:40 am on 2014/11/22 Permalink | Reply
  Tags: I ( 288 )   

  interfaze 

  iz. INFORM. Konputagailuko bi osagairen arteko komunikazioa ahalbidetzen duen eragingailu fisiko edo logikoa. (Euskalterm) | iz. INFORM. Bi unitate edo sistemaren arteko muga, informazioa elkartrukatzea ahalbidetzen duena. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Wikipedian (interfaze)

  Orokorrean, interfaze bat izaera desberdineko gauza bi elkartzen diren eremua edo puntua da. Honela, helburu berdina duten prozesu desberdin bi elkartzea ahalbidetzen duen bitartekoari interfazea deritzo.

  Arlo askotan erabiltzen da termino hau:

  • Software arloan, erabiltzailearen interfazea erabiltzailearen eta programaren artean informazioa trukatzeko programaren atala da.
  • Elektronika arloan, interfaze elektronikoa sistema elektroniko bi edo gehiagoren arteko komunikazioa ahalbidetzen duen ataka (zirkuitu) fisikoa da.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es interfaz, interfase
  fr interface
  en interface
  port interface

  Entzun:
  

  Kondairaren arabera, Jobs bisitan joan zen Xerox enpresaren laborategira eta han ikusi zuen lehen aldiz interfaze grafiko bat.  [Sagarrondotik fruitua, Edu Lartzanguren, 2006-04-01] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  interfaze (Wikimedia Commons, Human-Machine Interface)

   
• 

  Maite 8:43 pm on 2014/11/21 Permalink | Reply
  Tags: I ( 288 )   

  irasagar 

  iz. BOT. Irasagarrondoaren fruitua, udare-formakoa eta oso usaintsua. Mami latz eta garratza du, eta melaturik edo erreta jaten da. • irasagar-arbola. Irasagarrondoa.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian:

  irasagar (V, G, L-ain, BN, R; h- L, BN; Lcc, Volt 69, SP, Urt II 190, Lar, Lcq 82, Dv (h-), H), idasagar (V-oroz-m-gip), idisagar (V-gip), ilarsagar (G-goi (ill-), R), ilasagar (AN-egüés-ilzarb, L-ain, R-uzt), ilesagar (G-nav; A Apend), illersagar (AN-olza), iresagar (A Apend), erasagar (H), iransagar (Sal), irarsagar (V), irisagar (Ae). Ref.: VocPir 669; Bon-Ond 150; A (illarsagar, idasagar, ilasagar, irasagar, irarsagar, iransagar); Iz UrrAnz (idisagar), ArOñ (idasagar); Ond Bac (ilesagar).

  1. Membrillo (fruto). “Mermelada, conserva de membrillo, irasagarrezko gordagaia, mermelada” Lar. “Idásagarrak, peras silvestres” Iz ArOñ. v. igalsagar, indisagar. Badira fruituak, irasagarra bezala, bere gozo minaz on guti direnak konfituraturik baizen. SP Phil 404 (He 408 irasagarrak, Echve Dev 454 ira-sagarra). Dulzatzekó idisagárra. LE Matr4 535. Eztitzen danean madari edo txermen pinta eder bat irasagar baten ondo edo oñean. Mg CC 218. Kodoin edo irasagar konfitura. ECocin 47. Irisagar zimela baño beltzago da mutilla. TAg Uzt 7. v. tbn. Izt C 2. A Ezale 1897, 340b (+ illarsagar). Ibiñ Virgil 35.

  2. “Membrillo árbol, irasagarra arbolea” Lcc. “Cognassier” H.  Aitzondo ezadetsu oetan arkitu izan zituen ugari, […] garau eder gozoakin ondo janzitako gerixa, aran, […] baixaran, mats, irasagar, urki. Izt C 2.

  Sinonimoak: iz. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  [kodoina]: kodoin

  [irasagarrondoa]: irasagardi, irasagarrondo

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. membrillo [fruto]
  fr iz. coing
  en iz. quince [fruit]
  port marmelo [fruto]

  Entzun:
  

  Lehengaia ona izaten da gehienetan, baina sos ugari utzi beharko dituzu nagusiaren B kontuan handik atera aitzina, bakailao tortilla, piperrez lagundutako bakailao frijitua, txuleta eta postrea (gazta, intxaurrak eta irasagar-gozokia) hartzearren. [Baietz okerreko bidea aukeratu! , Edorta Agirre (Alberdania, 2006)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  Autodidaktaren begitartea, horia eta gogorra irasagar baten gisa, gaitzespenezko asaldura tinko bihurtu da. [Goragalea, Jean Paul Sartre / Monika Etxebarria (Alberdania-Elkar, 2003] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  irasagar (Pixabay CC0 Public Domain, AnnaER)