Gaurko hitza

Updates from Maite Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 7:41 am on 2014/10/06 Permalink | Reply
  Tags: G ( 266 )   

  geurtz 

  adb. Datorren urtean. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  geurtz (SP -> A; -rz A, Dv, H).  Etim. Sobre la posibilidad de que urtez, instr. de urte, forme parte de la palabra, v. FHV 413.

  1. El año que viene. “Geurtzko ogia, le blé de l’année qui vient” SP. “Iragan urthea deitzen da iaz, oraingoa aurthen, eta heldu dena geurz” EZ Eliç XXV. Aurtendanik geurz-dara anhitz eki eta euri. O Pr 56. Aurten haurrak haz, geurz ileak ilaz. Ib. 57. Xazkoaren adin, geurzkoaren bardin. “De la taille de celui qui naîtra d’ici à un an”. Ib. 480. Geurtz (datorren-urtean) an bien izena bai âl du bordatzen. Or Eus 102. Sarak geurtz seme egingo dizu urtaro ontan. Ol Gen 17, 21 (Dv bertze urthean, Ker datorren urtean, BiblE urtebete barru).

  2. (Sust.). “Geurtza, l’année qui vient” SP.

  Sinonimoak: iz.
  [datorren urtean] : hurrengo urtean, datorren urtean (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (zah.) el año que viene, el próximo año
  fr l’an prochain, l’année prochaine
  en next year
  port o ano que vem

  Entzun:

  Geurtz etortzekoa da.  (Elhuyar Hiztegia)

  Ez dakit zer gertatuko den geurtz, eta bi urte barru. [Minimoen azpitik, Joxe Agustin Arrieta (Berria 2014-09-18)]
  

  Aurten haurrak haz, geurz ileak ilaz. Ib. 57. (Orotariko Euskal Hiztegia)

  

  geurtz (Gaurko hitza, CC)

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 9:32 pm on 2014/10/05 Permalink | Reply
  Tags: E ( 387 )   

  erriatu 

  ad. (ITSAS.)  jaitsi, eraitsi; askatu, laxatu.

  Orotariko Euskal Hizkuntza

  erriatu (V, G; O-SP 223, SP (sin trad.), Dv, H), irriatu (G ap. A; Lar -> H; Dv (G), que cita a Bil). Ref.: A y Zubk Ond (erria).

  Arriar, bajar; soltar, aflojar. “C’est un mot de Marine qui signifie détacher une corde de navire” O-SP. “Amainar. Lat. Vela contrahere” Lar. v. arriatu. Batela itsasorat erriaturik. He Act 27, 30 (TB, Dv jautsi, Ol eraitsi, Ker jaurti). Irriatu zituzten belak. TB Act 27, 17 (Lç erautsi, He beheratu, Dv jautsi, Ol eratxi, Ker eratsi). Bridak irriyatu. Bil 163 (CancB 2, 1, 106 traduce “suelta las bridas”). Uberara arrairik etortzen baldin bazan, sare mallakoa erriatzen zuten. Elizdo EEs 1925, 215.

  (Fig.). “Amaine usted esa cólera, irria sukar hori” Lar.

  Sinonimoak: iz.

  [jaitsi] : eraitsi, jaitsarazi (Adorez Sinonimoen Hiztegia)
  [askatu] : askatu, laxatu, lokabetu, soltatu… (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) (Itsas.) arriar (2) (Itsas.) soltar, aflojar, largar (3) (hed.) pagar; soltar, apoquinar (4) (hed.) amainar, calmar
  fr (1) (Itsas.) [belak] amener, abaisser, affaler (2) (Itsas.) [soka] lâcher, mollir
  en (1) (Itsas.) to lower
  port (1) (Itsas.) arriar (2) (Itsas.) soltar

  Entzun:
  

  Gero bela erriatu zuen, baina haizeak kontrako ertzerantz eraman zuen. [Peter Pan, James Matthew Barrie / Julen Gabiria (Alberdania, 2004)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  Uberara arrairik etortzen baldin bazan, sare mallakoa erriatzen zuten. Elizdo EEs 1925, 215. (Orotariko Euskal Hiztegia)

  erriatu (KMK 14)

  erriatu (Wikimedia Commons, moldatua)

   
• 

  Maite 12:45 pm on 2014/10/04 Permalink | Reply
  Tags: W ( 5 )   

  web orri 

  World Wide Webeko dokumentu bat da, normalean HTML edo XHTML estandarrak erabiliz kodetzen dena. Web orrialde batek testua, irudiak eta beste orrialde batzuetarako loturak izan ohi ditu, baina animazioak, soinuak, Java aplikazioak eta beste dokumentu mota ugari izan ditzake. Hasiera batean web orrialdeak irakurtzera baino ez zeuden zuzenduta, baina gaur egun gero eta gehiagotan ikus ditzakegu bisitarien partehartzea sustatzen duten webguneak. (Wikipedia)

  Sinonimoak

  [web orri]:  web orrialde (Hiztegi Batua)

  Beste hizkuntza batzuetan (Euskalterm eta Wikipedia):

  es página web
  fr page web
  en web page
  port página web

  Entzun:
  

  Mundu osoko 1.700.000 ekintzailek kolaboratzen dute web orri honetan. [Ikus gaitzazuen, Txema Ramirez de la Piscina (Alberdania, 2004)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  web orri (Gaurko hitza, CC)

   
• 

  Maite 7:45 am on 2014/10/03 Permalink | Reply
  Tags: K ( 331 )   

  kirikolatz 

  iz. ZOOL. Erinazeidoen familiako ugaztun intsektiboroa. Gorputzak forma biribil samarra du. Hanka laburrak eta 2-3 cm bitarteko arantzez estalitako bizkarra du. Gautarra da eta negua hibernatzen igarotzen du. Intsektuz eta zizarez elikatzen da batez ere (Erinaceus europaeus). (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoan, ‘triku’)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  kirikolatz. v. kirikiolatz.

  kirikiolatz (Añ (V)), kirikiñolatz (Izt, Garate 6.a Cont BAP 1949, 360), kirikolatz (V-ger ap. A), kirikolotz (V-ger ap. Holmer ApuntV).

  Erizo (animal). Kirikolatz batek, urteko 60 pesetaren galtzea galeraziten deutso (baserritarrari). EgutAr 4-6-1957 (ap. DRA).

  Sinonimoak: iz.
  [triku] : kirikino, triku, sagarroi (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es erizo
  fr hérisson
  en hedgehog
  port porco-espinho, porco-espim

  Entzun:
  

  Kirikolatz baten moduan bildu naiz nire baitan.

  

  kirikolatz (Wikimedia Commons)

   
• 

  Maite 7:36 am on 2014/10/02 Permalink | Reply
  Tags: E ( 387 )   

  eurrez 

  adb. Erruz, ugari. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: adlag. Bizk.

  [ugari]: ausarki, ausarkian, bar-bar, bolo-bolo, erruz, franko, gizenki, gogotik, jori, lodi, naro, naroki, naroro, oparo, plei-plei, ugari, frankoki Ipar., goriki Ipar., ihaurri Ipar., nasaiki Ipar., tole Ipar., bizkorki Naf., abasto beh., barra-barra beh., ertohil g.e., joriki g.e., ugariki g.e., ugariro g.e., abondo zah., aseki zah. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (B) abundantemente, profusamente
  fr en abondance
  en in abundance, in large quantities
  port em abundância

  Entzun:
  

  Han ere baziren ipuin kontalariak, eurrez. [Joseba Sarrionandiaren itzulera, Bernardo Kapanaga (Txistu y Tamboliñ, 2014-09-30)]
  

  Neguan, ur beroa eurrez behar izaten denez, maiz betetzen eta husten dute, eta su bizi baten gainean irakiten egon ohi da. [Axenario, Jules Renard / Itziar Otegi (Alberdania-Elkar, 2006)] (Ereduzko Prosa Gaur)
  

  

  eurrez (Gaurko hitza, CC)

   
• 

  Maite 6:03 pm on 2014/10/01 Permalink | Reply
  Tags: A ( 569 )   

  altsuma 

  iz. Zuhaitzak, bereziki lepatu edo inausi eta gero, botatzen dituen kimu berrietako bakoitza. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz.

  [kimua]: adaka, aldaka, erne, kimu, muskil, pinporta, aldaxka Ipar., puja Gip., gando g.e., bote Ipar. g.e.  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es brote, vástago, renuevo, retoño [de una planta]
  fr bourgeon, rejet, rejeton
  en shoot [of a plant]
  port (de planta) broto, grelo, renovo

  Entzun:
  

  Amodioa uberarik gabeko
  jario bat dela
  ulertu nuen arte,
  biltzen gaituen hozkirri askea,
  ez eman eta ez hartu daitekeena,
  gure kalkuluekin
  inoiz ezer jakin
  nahi izan ez duen altsuma.

  [Urari ostutako poemak, Pako Aristi (Susa)]
  

  

  altsuma (sa_ku_ra Flickr CC BY 2.0)

   
• 

  Maite 1:55 pm on 2014/09/30 Permalink | Reply
  Tags: H ( 215 )   

  helegite 

  iz. ZUZ. Agintari baten erabakiak berrazter daitezen prozesuko alderdiek irekitzen duten prozesua. • helegite kontentzioso-administratibo. Administrazioan bideak agortutakoan, justizi auzitegiaren aitzinean eskuarki, aurkezten dena. || birjarpeneko helegite. Epaile edo auzitegi batek ebatzitakoak ustez akatsen bat duelako edo prozesu-arauren bat hautsi duelako, berori aldatu edo indarrik gabe utz dezan haren aurrean aurkezten dena.|| gorako helegite. Goragoko hurrengo mailaren aitzinean aurkezten dena. || kasazioko helegite. Gorengo mailaren aitzinean (Auzitegi Gorenean) aurkezten dena.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz.
  [helegite] : apelazio, gora jotze (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es recurso
  fr recours, pourvoi
  en appeal
  port (contencioso administrativo) processo administrativo; (r. de apelación) apelação

  Entzun:
  

  Tramiterako onartu du Espainiako Gobernuak jarritako helegitea, eta horrek automatikoki utzi ditu indargabe Kataluniako Parlamentuak onartutako Kontsulten Legea eta Masek sinatutako dekretua. [Auzitegi Konstituzionalak bertan behera utzi du, behin-behinean, Kataluniako galdeketa, Samara Velte (berria.eus, 2014-09-29)]
  

  

  helegite (Gaurko hitza, CC)