Gaurko hitza

Updates from Maite Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 7:36 pm on 2014/07/17 Permalink | Reply
  Tags: P ( 210 )   

  pilixka 

  iz. (Ipar) Kopuru txikia, pixka (atzean bat ezartzen zaio askotan). Bertze aldeko jende pilixka batekin.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian:

  pilixka.

  Pequeña cantidad. v. pilista.  Jinak ziren bertze aldeko jende pilixka batekin. Herr 4-6-1959, 3.

  Sinonimoak: iz.
  [pixka] : pixka, kopuru txiki (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (Ipar.) poco, -a, cantidad pequeña; pedacito, pizca
  fr (Ipar.) une très petite quantité
  en little bit, pinch, small amount
  port (cantidad pequeña o número pequeño) pouco(a)

  Entzun:

  Joanak ziren beste aldeko jende pilixka batekin. [Orotariko Euskal Hiztegia, moldatua]
  

  

  pilixka (dreamstime.com)

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 12:50 pm on 2014/07/16 Permalink | Reply
  Tags: D ( 105 )   

  daborduko 

  adb. (B) Dagoeneko. Zoritxarrez, egia samin horren ondorenak ageri dira, daborduko ere, euskaldunon artean.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegia:

  daborduko (V-ger), daburduko (V-ple-ger-m), dagoan orduko (Aq 916 A), dagon orduko (B). Ref.: A (daburduko); A Morf 672.

  Ya, para ahora. “Daburduko (V-ple-ger-m), tan pronto. Dagoan orduko (AN; Aq), dagon orduko (B), para hora, tan pronto. De dagoan-orduko, para la hora que es” A. v. dagoeneko. Eztau onek daborduko attaren antzik artu gura! Otx 113. Nire mutil koskor au daborduko asi da beronen tentelkerijaren ezaugarri berezijak emoten. Ib. 125. Il ete zan edo ziur jakiteko, arnasarik baeukan jakiteko, pospollo garun bat urreratu eutsen biztuta surrera, ta konturatu gabe surran puntea erre. Orduan Moxilok inpernuan egoalakoan, apur bat begiak zabalduaz: Daburduko asi gaituk! EgutAr 28-6-1957 (ap. DRA).

  Sinonimoak: iz.
  [dagoeneko]: dagoeneko, jadanik, honezkero (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (B) para ahora, para entonces; tan pronto; [uste baino lehenago] ya
  fr déjà
  en already
  port (em negativas) ainda; (em afirmativas) já

  Entzun:

  Agian daborduko badaki, jakin, itzuliko balitz nora itzuli ez lukeela.  [Itzuliko balitz, Goizalde Landabaso (Larrepetit, 2014-07-15)] (Berria.eus)

  

  daborduko (Gaurko hitza, CC)

   
• 

  Maite 9:08 pm on 2014/07/15 Permalink | Reply
  Tags: K ( 331 )   

  kadeluxa 

  iz. ZOOL. Bibalbioen klaseko zenbait moluskuren izen arrunta. Jangarriak dira eta kusku fin, zapal eta oboideak dituzte. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  kadeluxa. “Coquina, tellina (Donax trunculus), tellina, txirla; kadeluxa” FauMar 123. v. kabuxa.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar, Euskalterm eta Word Reference hiztegiak):

  es (Zool.) coquina, tellina
  fr clovisse; haricot de mer,  tellina
  en wedge-shell, tellin
  port cadelinha

  Entzun:

  Itsas animalia ornogabeak dira itsaskiak eta bi taldetan biltzen dira: krustazeoak eta moluskuak taldeetan. Ondokoak dira krustazeoen ezaugarri nagusiak: estalki gogor edo biguna, bi antena eta simetrikoki banatutako hankak (kopurua ez da beti bera). Talde honetakoak dira ganbak, otarrainak, otarrainskak, kiskilak, zigalak, karramarroak, abakandoa, txangurroa, nekora, lanperna eta itsasoko idia. Moluskuek berriz, tegumentu biguneko animaliak dira eta normalean maskor simetrikoz estaliak. Txirlak, muskuiluak, muxilak, berberetxoak, ostrak, beirak, lapak, kadeluxa eta itsas barraskiloak dira ezaugarri horiek dituzten moluskuak, eta itxura bestelakoa duten arren, txibiak, olagarroak eta txokoa ere moluskuak dira. [Itsasoko altxorrik preziatuena: itsaskia edo mariskoa, Arantza Lorenzo eta Ane Miren Uranga (zientzia.net, 1999/01/01 )] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  kadeluxa (Wikimedia Commons)

   
• 

  Maite 9:27 am on 2014/07/14 Permalink | Reply
  Tags: G ( 266 )   

  gogara 

  adb. (Ipar.) Norbaitek atsegin edo gogoko duen erara, gustura (-en kasu-atzizkia hartu duen izen–sintagma baten ondoan). (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: adlag. Ipar.

  [atsegin duen erara]: erara, gustuz, nahierara, gustuan Ipar., gustura beh., alagalan Bizk. g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (Ipar.) (osagarriak -en kasu-atzizkia duela) a gusto (de), a su (mi, tu…) gusto, a satisfacción de
  fr (Ipar.) (osagarriak -en kasu-atzizkia duela) au goût de, à mon/ton/son/notre/votre goût
  en (osagarriak -en kasu-atzizkia duela) to sb’s satisfaction, to sb’s liking, for one’s liking
  port ao gosto de

  Entzun:

  Mundialeko arbitroek bezala, hauek espraia badute marra non den erabaki eta lurrean pintatzeko, gogara. [Epailetu, Anjel Erro (Jira, 2014-07-13)] (Berria.eus)

  Ororen gogara egitea da gauza nekea (esr. zah.). (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  

  gogara (Gaurko hitza, CC)

   
• 

  Maite 9:58 am on 2014/07/13 Permalink | Reply
  Tags: B ( 476 )   

  bazterretxe 

  iz. Baserria, basetxea. Han-hemenka argi bakar batzuk bazterretxe zenbaitetan.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  bazterretxe (L, B, BN, R-uzt; Hb ap. Lh, Dv, H), bazteretxe (S). Ref.: A; Lrq /bastereče/; Satr CEEN 1969, 132.

  Caserío. “Maison de campagne, maison isolée” Dv. “Bazter-etxe aberats bat badu, il a un riche bien de campagne, dans la campagne” H. “Casa de aldea, casa separada” A. “Maison écartée (des centres)” Lrq. v. baserri, basetxe. Hiri, bürgü, jauregi eta bazter etxe orotan. Bp I 27. Axeri hau beraz goizeko freskuran / Zagon bazteretxe baten inguruan. Gy 128. Goan ziren, bat bere bazter etxera, ta bertzea bere tratura. Echn Mt 22, 5. Bazter etxetako yabeek behar lukete elkhar aditu eta suaren kontrako konfardiak egin. Dv Dial 65s (It baserri, Ur baserri etxe, Ip etxalte).

  Sinonimoak: iz.

  [baserria]: baserri, baserri-etxe, basetxe, etxalde, landetxe, bordalde Ipar., etxaguntza Bizk., etxau Zub. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es caserío, casa de aldea
  fr maison écartée, villa
  en hamlet
  port casario, casaria

  Entzun:

  Nola luza daiteke bada uztalda bazterretxe on batean? Dv Lab 88.  (Orotariko Euskal Hiztegia)

  basterretxe (Wikimedia Commons)

  Basterretxea (Wikimedia Commons)

  Informazio gehigarria:

  • Nestor Basterretxea (Wikipedia)
  • Nestor Basterretxea hil da (Berria.eus)

   
• 

  Maite 6:02 pm on 2014/07/12 Permalink | Reply
  Tags: Z ( 315 )   

  zabor-posta 

  iz. Hartzailearen baimenik gabe bidalitako mezuak dira. Orokorrean helburu komertziala izaten dute, iragarki itxurako mezuekin, biktimak engainatuz etekin ekonomikoa helburua duten mezuak ere ohikoak diren arren. Jarraitu irakurtzen… (Wikipedia)

  Sinonimoak: iz.
  [spam]: publizitate-erauntsi, spam (Euskalterm)

  Beste hizkuntza batzuetan (Euskalterm eta Wikipedia):

  es buzonfia, spam, bombardeo publicitario, correo basura, mensaje basura
  fr polluriel
  en spam
  port spam
  

  Entzun:

  Gorrotatutako zerbait da zabor-postaren kontu hau. Gogaikarria izateaz gain, banda-zabalera handia kontsumitzen du. Badaude, ordea, mezu hauek iragazteko sistemak. (Wikipedia)

  Jaso nahi ez den posta blokeatzen duen antispam programa bat instalatu, jasotako zabor-posta asko gutxituko zaizue-eta horrela. [Hiru.com (Elhuyar Web-corpusen Ataria)]
  

  

  zabor-posta (Wikimedia Commons)

  Informazioa gehigarria:

  • Zabor-posta saihesteko aholkuak.

   
• 

  Maite 8:43 am on 2014/07/11 Permalink | Reply
  Tags: L ( 239 )   

  lekaxin 

  Ik. zizahori.  iz. MIKOL. Poliporaleen ordenako onddo basidiomikotinoa. Horia edo laranja–horixka da eta ertz uhindua duen txapel ganbil edo laua, orri irregularrak eta hanka lodi eta zilindrikoa du. Oso preziatua da sukaldaritzan (Cantharellus cibarius). (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  lekaxin (BN-mix, S; H), lekazin (BN; VocBN). Ref.: Alth Bot 5; A (lekazin, lekaxin). Etim. Del gasc. lecassine.

  “Petit champignon jaunâtre” VocBN. “Especie de seta comestible pequeña, amarillenta y temprana” A. “Chanterelle” Alth Bot. Gure Xuberoko lekaxiña, gorrintxa ta zuen Gipuzkoko Kurrintto ta arraultz-perretxikoak, zartagiñan olioakiñ erreak. Lh Itzald II 105. Etzuen norbeitek lekaxin edo beste zerbeit onjo mota bildu. GH 1935, 14.

  Sinonimoak: iz.
  [zizahori] : (Micol.) zizahori (tekn.) (Cantharellus cibarius) ; urreziza (Elhuyar Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (Mikol.) rebozuelo (Cantharellus cibarius)
  fr girolle
  en chanterelle

  Entzun:

  Oporretan zegoen, eta bazkalordurako iritsi zen, lekaxin batzuekin.

  

  lekaxin (@karhobi)

  Informazio gehigarria (micoValdorba):

  REBOZUELO, ZIZAHORI, SIESTA
  Cantharellus cibarius Fr.

  Otros nombres:
  Castellano: Seta de haya (Rioja); Cabrilla; Santerella; Seta de San Juan
  Vascuence: Zizahori (Aézcoa, Baztán, Larraun, Ulzama); Saltsa perretxikoa; San Juan perretxiko; Txaltxatua; Lekazina; Xixa; Urre perretxikoa; Baina; Txaltxia (Bergara); Urri ziza en Leiza y Yanci (Cinco Villas), Zizeta (Alsasua) ; Pago ziza en Eraso (Imoz); Ziza en Etxalar (Cinco Villas) y Goizueta ; San Juan Ziza en Torrano (Ergoiena)
  Catalán: Rossinyol; Vaqueta; Ginesterola; Picornell; Agerola
  Gallego: Cantarela
  Francés: Chanterelle commune; Girolle; Chevrette; Créte de coq