Gaurko hitza

Updates from Maite Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 8:22 am on 2013/10/04 Permalink | Reply
  Tags: P ( 210 )   

  papargorri 

  Ik. txantxangorri.  iz. ZOOL. Muszikapidoen familiako hegazti paseriformea, txikia eta moko mehea, papar gorrixka, bizkarralde arre-berdexka eta sabelalde zurixka dituena. Intsektuz eta animalia txikiz elikatzen da batez ere eta oso arrunta da (Erithacus rubecula). (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian:

  papargorri (V-m-gip). Ref.: A; Elexp Berg.

  1. (Sust.). Petirrojo. “Txindorra, beste ixenez labatxori, papar gorri, txantxangorri” Altuna Euzk 1930, 448. “Motatxoria?” Elexp Berg. Urretxindor, pardil, papargorri errukiorrak eta kardantxilloak. Erkiag BatB 38.

  2. (Adj.). De papo rojo. “Paparra gorria duena. Txantxangorrixa txori papargorri bat da” Elexp Berg. “Neguta papargorri, camachuelo común” Ib. Mirua txindor papar-gorriaren zelatean egoten direan antzera. A BeinB 55. Txindortxu papar gorrijak. Enb 122.

  Sinonimoak:  iz. Bizk.
  [txantxangorria] : txantxangorri, papogorri Ipar., txindor Bizk., bulargorri g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es petirrojo (Erithacus rubecula)
  fr rouge-gorge, rougegorge
  en robin
  port pintarroxo

  Entzun:
  

  Ene ipuinak, azterketa konplexuen arauera, nominalistak suertatzen direla eta liburua papagorri bailitzen kainoikatuko duela abisatu zidan kritikoari.  [Han izanik hona naiz, Joseba Sarrionandi]

  

  papargorri (Wikimedia Commons)

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 9:19 am on 2013/10/03 Permalink | Reply
  Tags: A ( 569 )   

  aratz 

  izond. 1. Garbia, xahua. 2. KIM. Beste substantzia arrotz bat edo batzuez nahastuta ez dagoena; berez ez dagokion elementurik ez duena. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak:  izond. Ipar.
  [garbia] : garbi, puru, xahu Ipar., ximen Ipar. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es  (1) limpio/pia, claro/ra, puro/ra, nítido/da (2) elegante, bello/lla, pulcro/cra (3) perfecto/ta
  fr propre, pur, -e ; net, nette, chaste
  en clean, pure
  port limpo(a), puro(a)

  Entzun:

  Nire niniek inoiz berreskuratuko ez duten doblerik gabeko poz aratza. [Txoriak, Idurre Eskisabel (Berria, 2013-10-03)]
  

  

  aratz (Gauko Hitza, CC)

   
• 

  Maite 8:07 am on 2013/10/02 Permalink | Reply
  Tags: G ( 266 )   

  gau(-)mahai 

  iz. Ohe-mahai. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz.
  [gau(-)mahai] : mahaitxo, ohe aurreko, mesanotxe, ohe-mahai  (5000 Hiztegia eta UZEI sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es mesilla, mesa de noche
  fr petite table, table de nuit
  en bedside table (Br); night table (Am)
  port mesinha-de-cabeceira, criado-mudo

  Entzun:
  

  Logelako gau mahaian aurkitu zuen harritxo bat, arazo etikoak planteatzen dizkizun koxkor horietako bat. [Berandu da gelditzeko, Unai Iturriaga (Susa, 1999)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  gau(-)mahai (Wikimedia Commons)

   
• 

  Maite 7:55 am on 2013/09/30 Permalink | Reply
  Tags: H ( 215 )   

  herrikoi 

  izond. 1. Herri xehearen aldekoa, herrizalea. 2. Herri xeheari dagokiona. Hizkera eta neurri herrikoiagoren atzetik. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: izond.
  [herriarena] : herritar (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) patriótico, -a (2) popular, del pueblo
  fr (1) patriótico (2) du peuple
  en (1) patriotic (2) popular
  port (1) patriótico(a) (2) popular

  Entzun:
  

  Zer esatea nahi duzue, hainbeste marmartiren iritzi artean Gritten jaunak arrazoia duela iruditzen zait. Autokritika eta autosuntsipena ez dira gauza bera. Nik ezagutzen ditudan champions league jaialdietatik behintzat, herrikoiena, erosoena eta giro ederrena duena gurea da.  [Hugh Hefner ez bezala, Koldo Almandoz (Berria, 2013-09-28)]
  

  

  herrikoi (Wikimedia Commons)

   
• 

  Maite 10:37 am on 2013/09/29 Permalink | Reply
  Tags: A ( 569 )   

  azkonar 

  iz. ZOOL. Mustelidoen familiako ugaztun karniboroa, burua zapala, muturra luzea, eta belarri eta begiak txikiak dituena. Gorputz-adarrak motzak eta azkazal sendoz hornituak ditu. Gorputza grisa du eta bi lerro beltzez jantzitako buru zuria (Meles meles). (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)
  

   
• 

  Maite 8:30 am on 2013/09/28 Permalink | Reply
  Tags: U ( 112 )   

  ur 

  iz. 1. Likido kolorge, usaingabe eta zaporegabea, lotura kobalentez elkartutako bi hidrogeno-atomoz eta oxigeno–atomo batez osatuta dagoena (H2O). Gas-egoeran dagoenean lurrin deritzo eta egoera solidoan dagoenean izotz.  Jarraitu irakurtzen… (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) agua; agua corriente (2) zumo; jugo (3) jugo/sustancia de la carne (4) Kim. agua
  fr (1) eau [courante] (2) suc [de fruit]
  en (1) water (2) juice
  port (1) água (2) suco

   
• 

  Maite 8:34 am on 2013/09/27 Permalink | Reply
  Tags: T ( 353 )   

  txoriburu 

  izond. Kaskarina, zentzu gutxikoa. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: izond.
  [buruarina]: arin, babalore, babo, bulunba, buruarin, eltze, ergel, ero, eroxka, inozo, kaiku, kaskarin, kirten, lelantoni, lerdo, memo, tonto, tontolapiko, tutulu, txatxu, zoro, zoroxka, zozo, zozoilo, ments Ipar., pello Ipar., xanfarin Ipar., zuntzun Ipar., tontolo Heg., txoropito Heg., atunburu Bizk., gangar Bizk., ganorabako Bizk., ganoragabe Bizk., ganoragabeko Bizk., kokolo Bizk., lapiko Bizk., lelo Bizk., mozolo Bizk., papao Bizk., pepelerdo Bizk., taket Bizk., tankalo Bizk., tentel Bizk., txotxolo Bizk., tetele Ipar./Naf., pettux Lap., ilupa Naf., pergut Zub., astapito beh., ganbelu beh., alotza g.e., haizebelats g.e., inputika g.e., narra g.e., txolin g.e., zoroko g.e., memelo Bizk. beh., koko Bizk. g.e., txotxin Bizk. g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar, 5000 eta Word Reference hiztegiak):

  es 1 izond. casquivano/na, ligero/ra de mollera, calavera, persona de poco juicio. 2 iz. hilo de grosor desigual
  fr vaniteux, -euse ; écervelé, -e ; cervelle d’oiseau, sans cervelle
  en bird-brained, scatterbrained; [batez ere emakumeez] flighty
  port leviano(a), volúvel, frívolo(a); vaidoso(a)

  Entzun:
  

  Ni ere ez nindunan horren txoriburua eta konturatzen nindunan mutil harekin ez nuela etorkizunik eta beraz ez nuela aurreraegi egin behar, badaezpada ere.[16 ipuin amodiozko, Xabier Mendiguren Elizegi (Susa, 2002)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  txoriburu (Gaurko Hitza, CC)