Updates from Maite Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

  • Maite 7:16 am on 2013/01/07 Permalink | Reply
    Tags:   

    lafiatu 

    da/du ad. Edari alkoholiko gehiegi hartzeak burua nahastu; delako egoeran gertatu. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoan ‘mozkortu’ begiratuta)

    Sinonimoak: ad.
    [horditu]     horditu, arraildu Ipar., katutu Bizk. beh., total egin Gip. beh.      (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

    Aldaerak:

    lafiau, lapiau (Eibarko euskara)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es emborrachar(se), embriagar(se)
    fr (s’)enivrer, (se) saouler
    en to get/make drunk
    port to get/make drunk
    grez μεθύσω

    Eibarko euskaratik ateratako adibideak:

    • Zapatu guztietan lafiautzen da. / Todos los sábados se emborracha. (TE)
    • Horrek harrapatzen jittuk harrapatzekuak! beti lafiauta dabik. / (IL)
    • Asko edan eta lafiau egin da ederto / (IL)
    • Hik asko edaten dok eta aspaldixan lafiauta habil. / (IL)
    • Astelehen guztietan erdi lafiauta biharrera juaten zana. (Zirik 75). / (JSM)

    lafiatu (FlickrCC, Cayusa)

     

  • Maite 9:21 am on 2013/01/06 Permalink | Reply
    Tags:   

    ipurtargi 

    iz. ZOOL. Lanpiridoen familiako intsektu koleopteroa. Arrak kakalardo-itxurakoak eta arreak dira. Emeek ez dute hegorik, zizare-forma dute eta biolumineszentzia bizia dute. Marraskiloz elikatzen dira eta Europako hegoaldean bizi dira (Lampyris noctiluca). (Harluxet HIztegi Entziklopedikoa)

     

  • Maite 8:39 am on 2013/01/05 Permalink | Reply
    Tags:   

    kutun 

    iz. 1. Aldean eramaten den gauza, ustez espiritu gaiztoak eta zori txarra uxatzeko adurra omen duena. 2. Eskapularioa. 3. Jostunek jostorratzak eta orratzak sartzeko erabiltzen duten kuxin-moduko txikia. 4. Guztiz maitea eta begikoa dena. Gipuzkoarrak zirela bere bihotzeko kutunak.

    izond. Guztiz maitea edo begikoa. Bere seme kutuna galdu zuenean. • alaba edo seme kutun. Hiri edo herri batek bere bizitzan zehar onura handiko lana egindako pertsonari bere esker ona azaltzeko asmoz, ematen dion ohorezko izendapena. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Sinonimoak:  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

    kutun iz.
    [guztiz maitea eta begikoa]     kuttun adkor.
    [eskapularioa]     eskapulario, gutun, abitu Ipar.
    [aldean eramaten den gauzakia]     zinginarri
    kutun izond.
    [kuttuna]     laztan, maite, txatxan Bizk., kuttun adkor., kario Zub. g.e.

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es iz. (1) amuleto (2) escapulario (3) (jostunena) acerico ; (1)  iz/izond. querido, -a; favorito, -a; predilecto, -a
    fr iz. (1) amulette (2) scapulaire (3) pelote à épingles ; (1) iz/izond.  favori, préféré, aimé
    en iz. (1) amulet (2) scapular (3) pincushion, small pad used to place and hold pins ; (1) iz/izond.  favorite, preferred
    port iz. (1) amuleto, talismã (2) escapulário (3) almofadinha de alfinete ; (1) iz/izond. favorito, favorecido; adorado, benquisto
    grez iz. (1) φυλακτό, χαϊμαλί  (2) ωμοπλάτης (3) μαξιλαράκι για καρφίτσες ; (1) iz/izond. ευνοούμενος, προνομιούχος

    Hitzari buruz gehiago: ‘Nire kutuna‘, Luistxo Fernandez (Ingelesen hilerria)

     

    • luistxo 9:30 am on 2013/01/05 Permalink

      Oraindik falta da nire esangura: jostorratzak sartzekoa, gaztelaniaz ‘acerico’ azalpen gehiago http://bit.ly/kutuna

    • Maite 9:44 am on 2013/01/05 Permalink

      Luistxo, zurea sartuta zegoen hasieratik. Begiratu ondo bai Harluxeten eta baita Elhuyarren ere. 🙂

      Bide batez, Luistxok hitza proposatu zidanean ezezkoa zergatik esan nion azalduko dut. Egia esateko, ez nion ezezkoa esan, gordeta nuen noizbait argitaratzeko.

      Kontua da, garai hartan, nahiago nuela adiera bakarreko hitzak argitaratzea, pentsatzen nuelako zenbat eta esanahi gehiago ipini, jendeak orduan eta gutxiago ikasiko zuela. Bai, kontraesana dirudi, baina askotan ‘gutxiago gehiago da’. Geroago konturatu nintzen tontakeria zela eta hasi nintzen argitaratzen esanahi ezberdineko hitzak, baina, tartean, lagunei bideoak grabatzeko eskatu eta Luistxok ez zuen aukerarik galdu: “Maite Goñiri berba hau proposatu Gaurko Hitza izan zedin, eta ezetz esan dit ze ez dakit nik ze arau interno ulertezin dituen adierak eta abarrak tratatzeko. Beraz, hemen atera dut.”

      Beraz, hauxe da berak aipatzen duen ‘arau interno ulertezin hori’. Dena den, inoiz ez da berandu aitortzeko: arrazoia zenuen, Luistxo, arau horrek ez zuen bururik ez hankarik!

      Mila esker hitzagatik, zoragarria da. 🙂

    • Maite 9:48 am on 2013/01/05 Permalink

      @luistxo Inoiz ez da berandu aitortzarako… Bide batez, sartu dut zure azalpen osorako esteka!! 🙂

    • Maite 10:30 am on 2013/01/05 Permalink




  • Maite 8:29 am on 2013/01/04 Permalink | Reply
    Tags:   

    ortzalde 

    iz. 1. zeru (Labayru ikastegia) 2. (pluralean) Horizontea zatitzen den norabideetako bakoitza. Ekialdea, hegoaldea, iparraldea eta mendebaldea dira lau ortzalde nagusiak.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoan ‘puntu kardinal’ begiratuta)

    Aztergaia: ortzalde (Hiztegi Batu Oinarriduna):

    Ikus hitzari buruzko azalpen guztiak: ortzalde iz.

    Sinonimoak: iz. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia eta Hiztegi Batu Oinarriduna)

    [izartegia] izartegi, zeru-sabai, izarrarte g.e., ostalde g.e.
    [puntu kardinal] puntu kardinal

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es (1) cielo, firmamento (2) punto cardinal
    fr (1) ciel (2) points cardinaux
    en (1) sky (2) cardinal point
    port (1) céu (2) pontos cardeais
    grez ουρανός

    Ortzaldera begiratzen nuen gauero. (Labayru ikastegia)

    Museoan topatu genuen maisulanak ortzaldeak irudikatzen zituen.

    ortzaldeak (FlickrCC, BobMacInnes)

     

  • Maite 9:22 am on 2013/01/03 Permalink | Reply
    Tags:   

    langar 

    iz. Lanbroa, euri-lanbroa. • langar-laino. Objektuen gainean ur-tantak uzteko modukoa bezain hezea den lainoa. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Sinonimoak: iz.
    [txirlora] txiribiri, txoskin, txirlora Bizk., kizkur Gip., zirringila Ipar. g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es neblina; llovizna, orvallo
    fr bruine, pluie fine
    en (1) fog; mist, thin fog (2) drizzle
    port neblina; chuvisco, garoa
    grez ομίχλη

    Horrenbesterekin, errepideak itsasalderaino egin zuen, eta langar hauskor baten erditik igaro zen autobusa.  [Hollywood eta biok, Javi Cillero (Alberdania, 1998)] (Ereduzko Prosa Gaur)

    Langar-lainoak ez zuen ezer ikusten uzten hamar metro baino urrutiago. [Ihes betea, Anjel Lertxundi (Alberdania, 2006)] (Ereduzko Prosa Gaur)

    langar (FlickrCC, ecstaticist)

     

  • Maite 9:12 am on 2013/01/02 Permalink | Reply
    Tags:   

    txindata 

    iz. MUS. 1. (pl.) Metalezko bi diskoz osatutako perkusio-instrumentua. Diskoen erdiko uhal banaren bidez heltzen zaie eta elkarren kontra kolpatuz jotzen dira. 2. Metalezko disko batez osatutako perkusio-instrumentua, bereziki bateriaren osagaia dena. Erdiko irekigunea hagatxo baten muturrean diskoaren higidura eragotzi gabe finkatzen da eta zotz batez kolpatuz jotzen da.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Sinonimoak: iz.
    [txirlora] txiribiri, txoskin, txirlora Bizk., kizkur Gip., zirringila Ipar. g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es platillo
    fr cymbale
    en cymbal
    port prato, pratos
    grez κύμβαλο

    Sarreran, emakumeak dunbala jotzen zuen eskuin eskuarekin eta txindatak ezkerrarekin, eta ile nahasiko neska batek txilin bati eragiten zion.  [Zalakain abenturazalea, Pio Baroja / Koro Navarro (Alberdania-Elkar, 2006)] (Ereduzko Prosa Gaur)

     

    txindata (FlickrCC, Thomas Hawk)

     

  • Maite 11:26 am on 2013/01/01 Permalink | Reply
    Tags:   

    on beharrez 

    adlg. Asmo onez, on ustean. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Sinonimoak: adlag.
    [hobe beharrez]     hobe beharrez, hobe ustean, hobe ustez     (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es con buena intención; de buena fe
    fr avec la meilleure volonté ; de bonne foi
    en in good faith
    port de boa fé; com boa intenção;
    grez καλόπιστος

    Ezer ez egitea erabaki nuen, bada, eta bitxia badirudi ere, deliberamendu horrek poztxo bat ekarri zidan: nire bizitzan lehendabiziko aldiz, familiaren on beharrez ari nintzen, eta ez neure onaren bila.  [Ihes betea, Anjel Lertxundi (Alberdania, 2006)] (Ereduzko Prosa Gaur)

    Maitasuna zein den eskuzabala eta aldi berean berekoia erakusten zenidan, behin berriro: nire on beharrez beti, nirekiko begirunez uneoro, baina zuk abiarazi zenuen nirekiko afera, niri galdetu barik, eta zuk nahi zenuen trenkatu auzia, behin betiko, nire iritzia galdegin gabe. [Arima enkoniatuak, Xabier Mendiguren Elizegi (Elkar, 2006)] (Ereduzko Prosa Gaur)


     

← Older posts

Newer posts →

c
Compose new post
j
Next post/Next comment
k
Previous post/Previous comment
r
Reply
e
Edit
o
Show/Hide comments
t
Go to top
l
Go to login
h
Show/Hide help
shift + esc
Cancel