Updates from Maite Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

  • Maite 8:04 am on 2012/09/06 Permalink | Reply
    Tags:   

    oilarite 

    iz. (Ipar.) Argi-urratzea, egunsentia. Nola erori zinen artizarra, goizean goiz, oilaritean sortzen eta ilkitzen ohi zinena? (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Sinonimoak: iz. jas.
    [egunsentia]
    alba, argitze, argi-urratze, egunsenti, egun-txinta, goiz-alba, goizalde, argi-zirrinta Ipar., goiztiri Ipar., egunabar Bizk., argi-haste Ipar./Naf., artatse jas., arturratze jas., goizabar jas., argi-alba g.e., eguantz g.e., eguntze g.e., argiaren begi Ipar. zah. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):

    es amanecer, alba, (hora del) canto del gallo
    fr aube
    en dawn
    port amanhecer, alvorecer, aurora

    Zeren ordu hura heldua ez ezik iragana ere izan baitzitekeen orduko, eta zeren abiaturik egon bainintekeen, halatan eta ezustean, neure bizitzako argi-urratzerik eta oilariterik gabeko gau beltzik beltzenean eta izugarrienean barrena… [Lur bat haratago, Joan Mari Irigoien (Elkar, 2000)] (Ereduzko Prosa Gaur)

    oilaritea Algortako portuan (CC @uhandrea)

     
  • Maite 10:00 pm on 2012/09/05 Permalink | Reply
    Tags:   

    berbaro 

    iz. (B) Berbotsa.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Sinonimoak: iz. Bizk.
    [berbotsa]
    hitzots, berbots Bizk. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):

    es ruido/rumor de voces
    fr brouhaha
    en murmur
    port burburinho, murmúrio

    Batzuetan, kaletik zetozkion berbaro eta ibilgailuen hotsekin nahasturik musika klasikoa entzuten zuela, bere buruari arrazoitzen zion arratsalde hartakoa leherketa moduko bat baino ez zela izan, lehergaia lehenagotik zegoela pilaturik bere kolkoan. [Baina bihotzak dio, Xabier Montoia (Elkar, 2002)] (Ereduzko Prosa Gaur)

     
    • txerra 8:20 am on 2012/09/06 Permalink

      Berbaro izena du Durangoko euskara elkarteak, Plateruena eta beste milaka ekimenen atzean dagoena: http://www.berbaro.com/

    • Maite 10:07 am on 2012/09/10 Permalink

      Egia da! Ipini nuenean ez nintzen jabetu. Zorionak eiten dituzuen lan guztiengatik! 🙂

  • Maite 12:41 pm on 2012/09/04 Permalink | Reply
    Tags:   

    fokuratu 

    du ad. 1. Sistema optiko baten osagaiak bere ardatzean zehar elkarrekiko mugitu, irudia puntu jakin batean zehatz sor dadin. 2. Argi-foku bat leku edo objektu jakin baterantz zuzendu.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)
    fokatu* e. fokuratu (Hiztegi Batua)

    Sinonimoak: ad.
    [enfokatu]
    enfokatu Heg. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):

    es (1) (irudia argitu) enfocar (2) (fokua leku jakin batera zuzendu) enfocar
    fr focaliser, centrer
    en (1) (kamera, mikroskopioa) to focus (2) argia, fokua to shine (on)
    port enfocar, focalizar

    Bidearen ertzean zegoen igela fokuratu genuen.

    fokuratu (FlickrCC, Conanil)

     
  • Maite 7:58 pm on 2012/09/02 Permalink | Reply
    Tags:   

    aliketa 

    iz. (pl.) Txapa eta pieza txikiei eusteko, alanbreak okertu edo ebaki, ziriak sartu edo atera, etab.etarako erabiltzen den eskuerreminta. Era askotakoak daude: moztekoak, unibertsalak, zirrindolatakoak, argiketarienak, etab. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

     
  • Maite 8:38 am on 2012/09/01 Permalink | Reply
    Tags:   

    jario 

    zaio ad. (Heg.) Jariatu, erion (aditzforma burutuetan eta geroaldian soilik erabiltzen da). Ur biziko ibaiak jarioko zaizkio barnetik.

    1. iz. Jariatzeko ekintza eta horren ondorioa; jariatzen dena. Barrika horrek jarioa du beheko aldean. Ur-jarioa. 2. iz. Jaidura, joera. Bekaturako jarioa. 3. iz. Hitzelkarte baten bigarren osagai gisa, aurretik duen izenak adierazten duena erruz egitea edo gertatzea. Hura izan zen gezur-jarioa. 4. adb. Hitz-elkarte baten bigarren osagai gisa, adierazten dena jariatzen zaioneko egoeran. Zerraldo utzi zuen odol-jario. Basoa lurrin-jario dago. 5. FIS. Ik. fluxu. • JARIOKA. Jariatzen. || JARIOAN. Jarioka. Beti jarioan egon. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Sinonimoak: (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

    jario ad. Heg.
    [jariatu]
    isuri, jariatu, esuro zah., erion Bizk. g.e.

    jario iz.
    [jariatzea]
    erion Bizk. g.e.

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):

    es (ad.) gotear, manar, fluir (iz.) (1) flujo, efluvio, emanación; secreción; escape, fuga, salida; goteo, gotera; diarrea; secreción (2) inclinación, tendencia (3) abundante, exuberante, que tiene algo en exceso (4) segregando, manando, fluyendo
    fr (ad.) couler, se répandre (iz.) (1) flux, écoulement (2) tendance, penchant (3) qui a quelque chose à l’excès, qui a trop (4) coulant
    en (ad.) to flow, to run; to trickle down/from/out of (iz.) (1) flow; leak, escape; drip, trickle (2) flowing, running
    port (ad.) manar, fluir (iz.) fluxo, eflúvio (2) inclinação, tendência (3) abundante (4) fluido, fluente

    Egin klik irudiaren gainean, abestia entzun eta hutsuneak betetzeko ariketa egiteko

     
  • Maite 8:52 am on 2012/08/31 Permalink | Reply
    Tags:   

    arroitu 

    iz. (GN) 1. Hots ozena; zarata. 2. Sesioa.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Orotariko Euskal Hiztegian:

    arroitu (AN, Sal, R; Dv, H), erroidu, erroitu (Lcc), erruitu (Lcc), arreitu. Ref.: A; Iz R 284.

    Tr. Aparece en Lazarraga (erroitu) y en textos alto-navarros, en los que la forma más extendida es arroitu; la emplean tbn. Ochoa de Arin y Arrue (erroidu).

    1. Ruido; alboroto, estrépito. “Roido de gente, jentean erruitua” Lcc. “Bollicio, erroitua” Ib. “Bruit” Dv (que lo toma de Orreaga). “Intxaur guti eta erroidu anitz, peu de noix et beaucoup de bruit” H. “Ruido grande” A. “Ruido; egin ziá arróitu banak! hizo unos ruidos!” (R-uzt) Iz R 284. Zeinzuk utra laster ta erroitu andiaz eroan zituen florestari beera. Lazarraga 1153r. (…)

    Sinonimoak: iz. Naf.
    [hots ozena]
    arrama, burrunba, dunbada, dunbots, durunda, zaratots, harramantza Ipar., burrundara Heg., durundi Bizk., buila beh., hotsandi g.e., zunburrun g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):

    es (1) ruido, alboroto, estrépito (2) reyerta, disputa
    fr (1) tapage, vacarme (2) rixe
    en (1) racket (2) brawl, fight
    port (1) alvoroço, alvoroto (2) briga, rixa, contenda

    Euskara nafarra oso zatituta dagoenez, gutxi dira eremu osoan erabiltzen diren hitzak; ondorengo hauek zabalduen daudenak: arroitu eta asots ‘hotsa, zarata’, at (r) ija ‘usina’, banabar (eta alubia) ‘indaba’, barride ‘auzunea’, beratz ‘biguna’, dermio ‘eremua’, estrabila ‘ukuilua’, galtzin ‘igeltsua’, goatze ‘ohea’, jainkoaren gerriko/jainkoaren paxa ‘ostadarra’, listu ‘tua’, nekazari ‘lurra lantzen duena’, orantz ‘legamia’, ostots/ortots ‘trumoia’, sor ‘gor’ adierarekin, ugalde ‘ibaia’… [Euskalkiak, euskararen dialektoak, Koldo Zuazo (Elkar, 2008) Orr.: 110] (Ereduzko Prosa Dinamikoa)

    Lamiak, zubia bukatzeko, alde banatatik harri bat jartzea beste ezer behar ez zutela zeuden, sei arku ederrekoa oraingoan, baina jentilaren arroitu zakarra entzutean harriak bota eta ihes egin zuten. [Urregilearen orduak, Pako Aristi (Erein, 1998)] (Ereduzko Prosa Gaur)

     
  • Maite 8:20 am on 2012/08/30 Permalink | Reply
    Tags:   

    kanpaize 

    iz. Ipar-haizea.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Sinonimoak: iz. ipar-haize

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):

    es viento (del) norte, norte, bóreas, tramontana
    fr vent du nord
    en north wind
    port tramontana, vento norte

    Azkuek jaso zuenez berriz, Kanpaizea deitzen diote euskaraz kastillanozko Viento Norte delakoari bizkaiko eta gipuzkoako zenbait tokitan. [Harrizko pareta erdiurratuak, Patziku Perurena (Euskaltzaindia, 2004)] (Ereduzko Prosa Gaur)

    “Iparra goizean, arratsaldean enbata, gaberako kanpaizea (G)” Ib. (s.v. enbata). (Orotariko Euskal Hiztegia)

    kanpaize (FlickrCC, sgs_1019)

     
c
Compose new post
j
Next post/Next comment
k
Previous post/Previous comment
r
Reply
e
Edit
o
Show/Hide comments
t
Go to top
l
Go to login
h
Show/Hide help
shift + esc
Cancel