Gaurko hitza

Updates from Maite Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 8:27 am on 2012/09/13 Permalink | Reply
  Tags: S ( 160 )   

  sano 

  1. izond. Osasuntsua, fisiko eta psikikoki ondo dagoena. 2. izond. Maltzurkeriarik ez duen pertsona; jatorra, irekia. Hori bai dela pertsona sanoa! 3. adb. Osasunez ondo, osasuntsu. Hi ez hago burutik sano!
  2. adb. 1. Oso, txit. Sano ona da. 2. Ugari, nahikoa. Jan sano neska handia egiteko. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Labayru Hiztegia:

  1. adj. sano -na, fuerte. Mutil sanoa, inoiz gaixorik euki bakoa. ~ osasuntsu

  2. adj. valiente, atrevido -da. Gizon sanoa zan gerran.

  3. adj. sincero -ra, sano -na, de carácter abierto. ~ edegi, ireki

  4. adb., grad. muy, mucho. Ibiltea sano ona da osasunerako. Hori jantziori polita da sano. Sano da luzea soka hori.
  Sagarrak sano txiki geratu jakuz. ~ anitz, asko, demasean, franko, hagitz, tainki, tint

  5. adb. fuerte, intenso -sa. Eizu sanoago berba!: ¡Habla más fuerte! Sano abesten dau horrek: Canta muy alto. Usain eta gustu sanoko gaztaia gustetan jat: Me gusta el queso de olor y sabor fuerte. ~ sendo

  6. adj. sano -na, cuerdo -da. Gizon hori ez dago sano.

  Beste hizkuntza batzuetan:

  es izond. (1) sano, -a, saludable, de buena salud (2) sincero, -a, franco, -a, de carácter abierto (3) sano, -a, bien; adb. muy; mucho
  fr izond. sain; adb. très
  en izond. healthy; adb. very
  port izond. são(ã); adb. muito

  Zu ez zaude burutik sano. [Behi eroak, Patxi Iturritegi (Elkar, 2003)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  Gero, denborarekin, gauzak sano gozotu dira, itxuraz. [Hizlandia, Iñigo Aranbarri (Susa, 2006)] (Ereduzko Prosa Gaur)

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 12:27 pm on 2012/09/12 Permalink | Reply
  Tags: J ( 83 )   

  jakin-gose 

  iz. Zerbait jakiteko gogo bizia. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz.
  [jakingura] jakin-min, jakin-nahi, kuriositate, jakingura Bizk. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):

  es deseo/ganas/ansia de saber, curiosidad
  fr curiosité
  en curiosity
  port curiosidade

  Hamida jakin-gosez beterik zegoen, eta gizonak atea zabaltzea eta Hamida begiak arranpalo geratzea dena bat izan zen. [Mirarien kalezuloa, Nagib Mahfuz / Patxi Zubizarreta (Alberdania-Elkar, 2006)] (Ereduzko Prosa Gaur)

   
• 

  Maite 2:20 pm on 2012/09/11 Permalink | Reply
  Tags: B ( 476 )   

  berrasi 

  da/du ad. Berriz hasi.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: ad. g.e.
  [gogoa galdu] angabetu Naf. g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):

  es reemprender, volver a empezar, recomenzar, reanudar
  fr recomenzar
  en to start again
  port recomeçar

  Iritsiko ote da nire oharmen argiaren gainazaleraino oroitzapen hori, antzinako lipar hori, zeinari kargu hartzera etorri baitzaio hain urrundik beste lipar berdin baten erakarpena, nire baitan dena astinduz, dena asaldatuz? Ez dakit. Orain ez dut deus sentitzen, gelditua da, birjaitsia beharbada; nork daki inoiz berrigoko ote den bere gauetik. Hamar aldiz berrasi beharra ukan dut, haren aldera so egitera makurtu. [Denbora galduaren bila I. Swann-etik, Marcel Proust / Joxe Austin Arrieta (Alberdania-Elkar, 2010)] (Ereduzko Prosa Dinamikoa)

   
• 

  Maite 9:42 am on 2012/09/10 Permalink | Reply
  Tags: G ( 266 )   

  goizalde 

  iz. 1. Egunsentiko ordua, egunaren hasiera. Goizaldeko loa. 2. Sortaldea. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz.
  [egunsentia] alba, argitze, argi-urratze, egunsenti, egun-txinta, goiz-alba, argi-zirrinta Ipar., goiztiri Ipar., egunabar Bizk., argi-haste Ipar./Naf., artatse jas., arturratze jas., goizabar jas., oilarite jas., argi-alba g.e., eguantz g.e., eguntze g.e., argiaren begi Ipar. zah.
  [sortaldea] g.e. eguzkialde, ekialde, sortalde, goizerri g.e., sortegi g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):

  es (1) amanecer, alba, madrugada; mañana (2) oriente, este
  fr aurore, aube, matin, matinée
  en dawn, daybreak; early morning
  port amanhecer, alvorecer, aurora

  Handik, mundura hedatzen zen goizaldea ikus zezaketen. [Eraztunen Jauna III, J.R.R. Tolkien / Agustin Otsoa (Txalaparta, 2004)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  goizalde (FlickrCC, pasotraspaso)

   
• 

  Maite 10:21 am on 2012/09/09 Permalink | Reply
  Tags: K ( 331 )   

  kurrika 

  iz. 1. (pl.) Metalezko tresna, erdialdean giltzatzen diren bi piezaz osatua. Mutur bat kirten gisa erabiltzen da, eta delako bi piezek beste muturrean baraila-moduko bat eratzen dute. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)
  

   
• 

  Maite 9:16 pm on 2012/09/08 Permalink | Reply
  Tags: O ( 147 )   

  olatu 

  du ad. (Ipar.) Ematu, hezi. iz. 1. Haizeak itsasoaren gainazalean sorturiko uhina. 2. (hed.) Kolpeka eta indarrez datorrena. Eta berrizaleek eragin duten iraultza ez da sorterrian, Frantzian, atertzen, mugak ez baititu haren olatuak gelditzen. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz. Heg.
  [uhina] baga, uhin, tirain Ipar., naia Zub. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):

  es ad. domar, adiestrar, domesticar, amansar iz. (1) ola; onda (2) ola, oleada
  fr iz. vague
  en iz. wave
  port iz. onda

  

  abestia entzun eta hutsuneak betetzeko ariketa egiteko, egin klik irudiaren gainean.

   
• 

  Maite 8:37 am on 2012/09/07 Permalink | Reply
  Tags: M ( 290 )   

  monjor 

  Aurrekoan Twitter bidez motxor hitza proposatu zidatenean, berehala piztu zen eztabaida. @XabierEuzkitze-k esan zigunez, Iraurgin ‘ostrokoa’ eta Goierrin ‘trapalea’ esaten diote. @iarantzabal eta @xme64-k ‘montxor’ bezala ezagutzen dute. @gotzonbarandi -k, Larrabetzun, ‘monjorra’ deitzen zaiola zioen, eta @Amendiola2-k Durangon erabiltzen dituzten hainbat hitz ekarri zizkigun: ostrokue, ostarkue, monddor (jasoa). Batzuek  montxor; besteek, aldiz, monjor edo ostrokoa… Nolanahi ere, denek etxe edo eraikin bati teilatua eman ondoren langileei ematen zaien otorduari egiten zioten erreferentzia. Hiztegi ezberdinetara jo eta berdin: hauetan ere adostasun handiegirik ez. Ikus dezagun, bada, nola azaltzen diren monjor eta montxor hitzak hiztegi ezberdinetan:

  Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa:

  • montxor iz. eta izond. (B) 1. Gutxi hazten den animalia edo landarea. 2. Etxe edo eraikin bati teilatua eman ondoren, langileei ematen zaien otordu berezia.
  • monjor ez dago.

  Orotariko Euskal Hiztegian:
  

  monjor (V-ger-m), montxor (V-m-gip, G-azp). Ref.: A (monjor, montxor); A EY I 145; JMB AEF 1928, 32; Elexp Berg (montxor).

  “Banquete que se da a los obreros después de puesto el tejado a un edificio nuevo o hechos los caleros […]. Todos pronuncian en esta palabra la j como la j francesa” A. An ebilen gero Prakaman nun eztegua ta antxe, nun batzarra ta barruan, nun mondxorra ta (langillea izan ezarren) aurrerengo. “Reunión en la que hubiese zambra”. A EY II 56.

  Hiztegi Batuan:

  monjor iz. Bizk. ‘erramu-festa, galdor-festa’

  Sinonimoak: iz.
  [montxor]  bizkarbesta, monjor, teila boda. (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):

  es (1) iz/izond. B que crece poco; (muchacho) flaco, (muchacho) desmejorado (2) iz/izond. B banquete que se da a los obreros (al final de una obra)

  An ebilen gero Prakaman nun eztegua ta antxe, nun batzarra ta barruan, nun mondxorra ta (langillea izan ezarren) aurrerengo. A EY II 56.