Gaurko hitza

Updates from Maite Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 8:48 am on 2012/08/21 Permalink | Reply
  Tags: A ( 569 )   

  amandre 

  iz. 1. (zah.) Ama aipatzeko erabiltzen den hitza. 2. Amona. 3. Amabitxia.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz.
  [amona] amona, amaso Ipar., amatxi Ipar., amama Bizk., amiña Naf., amañi Zub., amagoi g.e., amasaba zah., amaxo Ipar. adkor.
  [amabitxia] ama besoetako, ama ponteko, amabitxi, amatxi, amaidin g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):

  es (1) abuela (2) madrina (3) madre (4) [gizonezkoei buruz] afeminado, amanerado
  fr (1) grand-mère (2) marraine
  en grandmother

  Erreka-bazterrean gora doa, ilargi ekidinezinaren errainuak ur gainean dantzan, bata bestea gurutzatuz amandre ehungilearen orratzen modura. [Axenario, Jules Renard / Itziar Otegi (Alberdania-Elkar, 2006)] (Ereduzko Prosa Dinamikoa)

  

  amandre (FlickrCC, Peter Hellberg)

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 8:35 am on 2012/08/20 Permalink | Reply
  Tags: G ( 266 )   

  galzori 

  iz. Arriskua. Galzoria aldendu. • GALZORIAN. Galtzeko zorian. Galzorian zegoen hizkuntzari eutsi nahia. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)
  galzori iz.
  [arriskua] arrisku, perilostasun, peligro Heg., gaitzurre zah., peril zah., lanjer Ipar. g.e.
  galzorian adlag.
  [galtzeko zorian] galdu-gordean

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):

  galzori iz.

  es peligro, riesgo
  fr danger, risque
  en risk, danger
  port perigo

  galzorian adlag.

  es en peligro; en vías de desaparición, en peligro de extinción
  fr en danger; en voie d’extinction
  en at risk, in danger
  port em perigo de extinção

  Argi dago, pentsatu dut, jendearen erosotasuna bihur daiteke orain guretzat ez-beharrezko arrisku, kalkulaezinezko galzori. [Lagun armatua, Raul Zelik / Edorta Matauko (Txalaparta, 2009)] (Ereduzko Prosa Dinamikoa)

  Munduan galzorian dauden milaka herri-identitateen sistema etnikoek edo nazionalek zertan eta zergatik huts egiten dute? [Abertzaleak eta euskara. Edo nazio euskaldunaren gainbehera, Joxe Manuel Odriozola (Elkar, 2008)] (Ereduzko Prosa Dinamikoa)

   
• 

  Maite 7:54 pm on 2012/08/19 Permalink | Reply
  Tags: M ( 290 )   

  muxika 

  Harluxet Hiztegi Entziklopedikoak ez ditu jaso ‘muxika’ eta ‘frisku’ hitzak.

  Orotariko Euskal Hiztegian, besteak beste, hauxe topatu dugu ‘muxika’  begiratuta:
  

  1 muxika (G-azp-to-bet, AN-gip ap. A; Lar, Añ, Lcq 76, H; <muis-> Lar, Añ y H), muixika (H), muxilka (G-azp-goi ap. A), musika (Lar, H).

  Melocotón. “Muxika quere decir frisco” Gar Ilustr (ap. RIEV 1908, 547). “En la provincia de Guipúzcoa se conserva este antiguo vascuence llamando a esta fruta [albérchiga o durazno] muxikaak” IC III 54. (Jarraitzen du)

  Eibar aldeko hiztegian:

  frisku (frisko, frixku, prisku, prixku). iz. (TE). Especie de albaricoque o briñón (Prunus?). Melokotoi txikixa, uletsua, lehen ugarixa zan eta oin ixa zihero galduta dago. Frutua zein zugaitza (ETNO). Friskua frutu gozo osasungarrixa. / Frixkuari hazurra libre geratzen jakok; melokotoiari ez. Ik. albertxiko.

  Sinonimoak: frisku

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):

  es (1) melocotón (2) melocotonero
  fr (1) pêche (2) pêcher
  en (1) peach (2) peach tree

  Badira hiru bat urte, andrian basarrittik etortzen dan jenero ugarixan artian fruta arrarotxo batzuei erreparau netsanetik: melokotoiak zirala uste neban, baiña ezetz esan zesten, muxikak zirala. Frisku edo muxikak, Garagoiko orakulua (Oier Gorosabel, 2012/08/09)

  

  muxika, Oier Gorosabel

   
• 

  Maite 8:09 am on 2012/08/18 Permalink | Reply
  Tags: I ( 288 )   

  ispilu 

  iz. 1. Argia isladatzen eta objektuen irudia itzultzen duen gainazala (antzina metalezko gainazal leunduak ziren; gaur egun, alde bat metalezko (zilar, eztainu, etab.ezko) geruza mehe batez estalia duen beirazko xafla); gainazal hori eta bere armazoiak osatutako objektua. 2. Eredua, jarraibidea. Zintzoen ispilu argia. 3. Zenbait intsekturen gorputzeko azal leun eta distiratsua. 4. Zenbait aberek, bereziki zaldiek, kopetaren erdian izaten duten orban zuria. • atzerako ispilu. AUTOM. Ibilgailuaren barnealdean nahiz kanpoaldean ezarritakoa, gidariari atzean duena edo datorkiona ikustea ahalbidetzen diona. || ispilu sakon. Izpi guztiak puntu batera biltzen dituena, irudiak handitzen dituena.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: ad. g.e.
  [gogoa galdu] angabetu Naf. g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):

  es (1) espejo (2) modelo, norma, pauta (3) espejuelo, espejo (4) (zenbait abereren orbana) estrella
  fr (1) miroir, glace (2) modèle, règle, norme
  en mirror

  

  Egin klik, abestia entzun eta hutsuneak betetzeko ariketa egiteko.

   
• 

  Maite 8:30 am on 2012/08/17 Permalink | Reply
  Tags: E ( 387 )   

  erlastar 

  iz. ZOOL. Apidoen familiako eta Bombus generoko intsektu himenopteroen izen arrunta. Erleak baino handiagoak dira eta gorputza iletsua dute. Erregina, arrak eta langileak dituzten urteroko koloniak osatzen dituzte.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz.
  [erlamandoa] erlamando (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):

  es abejorro (Bombus sp.)
  fr bourdon
  en bumblebee

  Eta gero ezer ez, zurrumurru bat bakarrik: ura kanilan hustubideren baten bila, egarria ase ezineko eztarrian behera bezala; edo kabletik alde egin nahirik doan elektrizitatea; edo erlastar burrunbaria argiaren bila. [Lagun izoztua, Joseba Sarrionandia (Elkar, 2001). Orr.: 219] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  erlastar (FlickrCC, oldbilluk)

   
• 

  Maite 9:41 pm on 2012/08/15 Permalink | Reply
  Tags: B ( 476 )   

  baseliza 

  iz. Ermita.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz.
  [ermita] ermita, kapera Ipar., basatxono g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):

  es ermita
  fr chapelle rurale, ermitage
  en country chapel; hermitage

  Ondoren bere baselizara eraman zituen, eta han jaiak eta jateak ibili zituzten hamaika egunean atertu barik. [Ulenspiegelen elezaharra, Charles De Coster / Koldo Izagirre (Elkar/Alberdania, 2007)] (Ereduzko Prosa Dinamikoa)

  

  baseliza (CC, Maite Goñi)

   
• 

  Maite 8:35 pm on 2012/08/14 Permalink | Reply
  Tags: A ( 569 )   

  ausiabartza 

  iz. 1. Hondamena, suntsipena. Hainbeste gerra eta ausiabartza gogorren ondoren. 2. Istilua, liskarra. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz.
  [hondamena] azken beltz, galmen, hondamen, hondamendi, desmasia Ipar., galtzapen Ipar., itxes Zub., hondaketa g.e., hondapen g.e., galpen zah., deskalabru Heg. beh.
  [istilua] g.e. ahakar, anabasa, birrinbili-barranbala, demanda, errieta, errietaldi, etiketa, iskanbila, istilu, kimera, lipizta, liskar, liskarraldi, mokoka, mokokaldi, zalaparta, zaparrasta, aharra Ipar., eskatima Ipar., karmañola Ipar., kasaila Ipar., tarrapata Ipar., xaribari Ipar., astrapala Bizk., baraila Bizk., droga Bizk., lazka Bizk., ardaila Gip., matxetin Gip., sesio G-N, kalapita Ipar./Naf., bilaxka Zub., armonia beh., desditxa beh., matrikula beh., atarrapuzka g.e., liskarreria g.e., zirriparra g.e., ahaka zah., ateleka zah., matraka Bizk. beh., okasio Gip. beh., haparka Ipar. g.e., despita Gip. g.e., biahore Ipar. zah., debadio Ipar. zah., disputa Ipar. zah., atralaka Bizk. zah., bilaka Zub. zah. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):

  es (1) destrucción, destrozo, devastación, ruina (2) alboroto, riña
  fr ravage, destruction
  en devastation, destruction

  Aldi berean aroa hondamendi natural, ausiabartza, lurrikara eta uholdeek konbultsionaturik eta izularriturik aurkitzen da, baita heriotza beltzaren espektro lazgarriak ere, sarraskia eginez baitabil Europan zehar alde batetik bestera, zeinen adierazpen plastikoa aurkitzen baita dantza makabroaren pintura-motibo obsesiozkoan.[Mistika liburuak, Eckhart-Tauler / Joan Mari Lekuona (Klasikoak, 1997)] (Ereduzko Prosa Gaur)