Gaurko hitza

Updates from abendua, 2017 Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 10:13 pm on 2017/12/10 Permalink | Reply
  Tags: K ( 331 )   

  kaskagogor 

  iz. kaskagogor adj. Burugogorra. Ik. egoskor. Agure kaskagogor haietako bat zen.   (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  kaskagogor, kaskagor (AN-gip), kaskogogor (S), kaskor (AN-5vill). Ref.: Lrq (kasko); BU Arano (kaskorra); Gte Erd 212.

  1. Testarudo; de carácte fuerte. Kaska gogor batzuentzat alperrik esatea izango da. Lab EEguna 107. Euskaltzale bezenbat / kasko gogor baikaude. Iratz 43. Kaskagor da temoso. Auspoa 131, 75 (ap. ELok 61). Oraindik ortan dabilkik ire kaskagor ori! Ugalde Iltz 64. Odol borthitzekoa duk eskualduna, kasko gogorra eta thematsua. Larz Senper 20.

  2. “Kasko-gogor, […] entêtement (S)” Lrq.

  Sinonimoak: iz.
  [kaskagogor] : egoskor, burugogor (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es izond. (lgart.) cabezota, terco, -a, de cabeza dura
  fr izond. entêté, -ée
  en izond. [setatsua] stubborn, obstinate
  port izond. (lgart.) cabeçudo(a), teimoso(a), cabeça-dura

  Kaskagogorra da, saiatua, helburu bat jarri eta bidetik aldendu gabe iristen daki. [La lutte finale, Joxean Agirre (Elkar, 2008)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  kaskagogor (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 11:21 pm on 2017/12/08 Permalink | Reply
  Tags: K ( 331 )   

  kilimusi 

  iz. g.er. Agur egiteko keinu gehiegizkoa. (Batez ere pluralean erabiltzen da). Irrigarri ziren kilimusietan hasi zen. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  kilimusia (Dv), kilimusi (L-ain ap. A).

  1. “Salamalec, gestes, grimaces” Dv. “Saludos o reverencias, gestos” A (cuya fuente es tal vez el dicc. de Duvoisin). [Erregeren aldeko jendearekin] behar nuen egin asko agur eta kilimusia, Corean egiten oi diren bezala. Prop 1880b, 2. Ordu berean juje nausia […] irrigarri ziren kilimusietan hasi zen. Ib. 412. Sorgin delako bat hari da uriaren jauts arazteko ez dakit zer kilimusien egiten. Gau eta egun badauka ahuntz ongarriz egin su ttipi bat. Prop 1881, 69.

  2. kilimusi (L-ain ap. A). Piropo. “Chicoleo” A. Kilimusietan ariko zitzautala usten nuen, neska baten ezagutza egitearekin mutikoek beti hori dutelakotz. Herr 8-3-1962, 4.

  3. kilimusi (L-ain ap. A). “Broma, jugarreta” A.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. (Ipar.) saludo, reverencia, cumplido [generalmente hecho de forma excesiva]
  fr salutation, révérence
  en bow, (female) curtsey
  port cumprimento, saudação, reverência

  Knot jaunak kilimusi egin zuen, zeremonia-imintzio isilez. [Bizi alegiazkoak, Marcel Schwob / Juan Garzia (Ibaizabal, 2002)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  kilimusi (Argazkia: disruptiveludens.wordpress.com)

   
• 

  Maite 11:35 pm on 2017/11/16 Permalink | Reply
  Tags: K ( 331 )   

  kaltebera 

  adj. Kalteren bat jasateko arriskua duena. Euskal Autonomia Erkidegoan Kaltebera kategorian katalogaturiko espeziea. (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: adj.
  [kaltebera] : kaltegarri, galgarri (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) adj. vulnerable (2) izond. (Ekol.) vulnerable || izond. perjudicial, pernicioso/sa (5000 Adorez Hiztegia)
  fr vulnérable
  en vulnerable, susceptible
  port vulnerável

  Jaioberri bat bezain babesgabe eta kaltebera da, baina lan egitera joan beharko du biharamunean. [Hau gizon bat bada, Primo Levi / Mikel Irurtia (Alberdania, 2011)] (Ereduzko Prosa Dinamikoa)

  

  kaltebera (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 10:12 pm on 2017/11/14 Permalink | Reply
  Tags: K ( 331 )   

  karkara 

  iz.  Algara. Ik. karkaila. Irri karkarak. Hura barre karkarari eutsi ezina! || Behorraren irrintzi karkarak. Eztul karkarak. karkaraz adb. Karkaraka. Irri karkaraz. (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: iz.
  [karkara] : barre-algara, karkaila, zantzo, algara (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. (batez ere Ipar.) risotada, carcajada
  fr iz. éclat de rire
  en iz. loud laugh, laughter, guffaw
  port iz. (batez ere Ipar.) Æ’ risada, gargalhada

  Hura barre karkarari eutsi ezina! (Hiztegi Batua)

  

  karkara (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 10:41 pm on 2017/10/31 Permalink | Reply
  Tags: K ( 331 )   

  koipelustre 

  adj. Pertsona koipetsua, zeozer lortzearren beste baten ganean, eskean, ibilten dana. (Arratiako Udalen Mankomunitatea)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  koipelustre. Adulador. Diruzale, andinaiko, koipelustre, ekiñ beti ta eragiñ mingañ zorrotzari. Ag Kr 130.

  Sinonimoak: adj.
  

  [koipelustre] : gogaikarri (Arratiako Udalen Mankomunitatea)
  

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es adulador
  fr flatteur
  en (colloquial) sweet-talker; (slang, offensive) butt kisser; (formal) sycophant, flatterer, cajoler
  port adulador(a), bajulador(a)

  Diruzale, andinaiko, koipelustre, ekiñ beti ta eragiñ mingañ zorrotzari. Ag Kr 130. (Orotariko Euskal Hiztegia)

  

  koipelustre (Ilustrazioa: Ulises)

   
• 

  Maite 8:36 pm on 2017/10/27 Permalink | Reply
  Tags: K ( 331 )   

  errepublika 

  iz. Agintaritza eta boterea pertsona bakar baten eskuetan ez dauden, eta estatuaren buruzagitza hauteskunde bidez hautatzen den gobernu era; era horretan gobernatzen den Estatua. Errepublikako lehendakaria. Frantses errepublika. Espainiako Bigarren Errepublika. Errepublika garaian. Errepublika erakundeak. Gora errepublika! (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  errepublika (Urt I 315, Lar, Añ), erreplubika, errepulika, arrepublika, republika, republiko.

  Estado, comunidad política; república. Israeleko republikarekin deus komunik etzindutelarik. Lç Eph 2, 12 (Dv baldarna). Rejimentua / ifinzu abisadurik, / ez dagiala / bide ez daben gazuarik; / oi dafinela / republikea garbirik, / bazterrok bere / oi ondo gobernadurik. Lazarraga 1203r. Republika gobernatzen dutenek egin dezaten justizia ongi. Ber Trat 76r. Republikoaren edo jeneralki hiri baten edo probinzia baten profeitutan. Tt Arima 67. Franziako Errepublika, bata, ezin partitua edo sathikatua dena. Revol 65. Franziako republikako lurretik ilki. Ib. 64. Ill eban Tiberio Grako Errepublikiari kalte erdi bat egin eutsalako. Mg PAb 213. Khendurik azken monarka / iphiñtzen errepublika? Gy 97. Libre bizitu ziran [iputzak] / republika onetan, / iñoren mende gabe / lenengo urtetan. Afrika 33. O, au bada kapitan, / ura berriz kabo, / agintzeko arrepublikaren / zai dago. KarlBB 253. Errepublika dela gobernu zuhurra, / guzien ontasuna; oi! Hori gezurra! Zby RIEV 1909, 232. Erreplubika! Erreplubika esan du, apaiz jauna? Nun beste bat Leaburukoa baino andiagorik? A Ardi 38. Tostartekuean fraternidá, kofradidxetan libertá da arrañen presidxuen igualdá; aur itxo! iñok pentsa barik, Bermion armata errepublikie. Ort Oroig 16. Biar bezela ipiñtzen bada / ona da errepublika. Tx B II 141. Estadua bearrezkoa dala diñoe: erri-jaurgo edo errepublikea bai, baña agintaritza nagusi ta guzti. Eguzk GizAuz 43. Paul Deschanel gure errepublikako president ohi bat barne. Zerb Azk 35. Lenago, errepublika denporan, Plaentxiako alkate izatia ukatu ei eban. SM Zirik 100n. Santoña ori pamatua izan zan errepublika-garaian. AZink 54. Errepublikak sikuan geratu eban lege ori. Gerrika 62. Errepublika ezin finkatuz egonak ziren batzu eta lehenagoko erregeen denbora gogoan beste batzu. Larre ArtzainE 187. Frantsesek ere, luzaroan, gorroto izan zuten horrelaxe Errepublika. MIH 133.

  v. tbn. EgiaK 86. Hb Egia 19. Elsb Fram 75. HU Aurp 84. Itz Azald 210. Prop 1906, 98. A Ardi 37. Barb Sup 3. Const 23. Lab EEguna 86. MendaroTx 128. Vill Jaink 129. Arti Ipuin 49. NEtx LBB 286. Erreplubika: Arti Tobera 273. Errepulika: Or QA 77. Republika: OA 165. Gy 277. Tx B II 97. Ldi IL 171. Alkain 48. Republiko: Lç Ins G 8r.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. [gobernu-mota] república (2) iz. [nazioa edo estatua] república
  fr (1) iz. république
  en (1) iz. republic
  port (1) iz. república

  Kataluniako Errepublika aldarrikatu du Kataluniako Parlamentuak.

  

  errepublika (Argazkia: EFE agentzia)

   
• 

  Maite 11:26 pm on 2017/10/26 Permalink | Reply
  Tags: K ( 331 )   

  kordokan 

  adb. Kordoka, koloka. Kordokan gara beti. Zer atsegina, zezen gaixoa kordokan mihia luzaturik hiltzen ikustea! (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  KORDOKAN (kh- S ap. Lh; Dv, H, Foix ap. Lh). a) Vacilando; tambaleándose. “Khordokan izatea, vaciller; au fig., balancer, hésiter” Dv. “Khordokan izaitea, egoitea, ibiltzea, être branlant, être hésitant. Khordokan den zuhaitza, l’arbre qui branle et menace de tomber. Khordokan dagoen sinhestea: le foi qui est vacillante” H. “(Foix), dans la perplexité” Lh. Kordokan gare bethi: xoillki zuk borthizten gaitutzu. Ch III 14, 2 (SP ezin gaudezke zutik). Bainan dudan eta kordokan egotea bera ez othe liteke zorakeriaren mukurrua? Dh 185. Jainkoaren eta debruaren artean kordokan ematea. Ib. 185. Ez duzu hemen gehiago edireiten kordokan dagoen handitasun baten hondar erromesak baizen. Dv Telem 53. Etzabiltzan gerlaren ondotik, hark iresten zuenaz geroz Angelesa eta eman ezin nola yokatuzko kordokan. (Interpr?). Hb Egia 117. Ez dut zeren khordokan gelditu: xede hazkar bati lothu behar naiz. Dv LEd 238. Galbide hestu hunetan khordokan nagoelarik. Ib. 54. Eta nola khordokan baitzagoen, eta galdeari ez baitzuen deusere ihardesten […]. Dv Tob 7, 11. Oihu marraskaz eta zalapartan ari zen […]. Lepoa moztearekin kordokan ari zelarik […]. HU Aurp 48. Zer atsegina, zezen gaizoa kordokan mihia luzaturik hiltzen ikustea! HU Zez 77. Orretarako erarik banu […] enuke burua kordokan erabiliko. A Ardi 95s (cf. nota: “Burua kordokan erabili, mover la cabeza de un lado a otro”). (Forma con palat. expresiva (?)). Haurra xutik abiatzen da eta badoha andarka eta khorjokan. Etcheb Zeruari 181 (ap. DRA, que cita este ej. tbn. s.v. andarka, pero con la forma khordoka). b) “Il est en danger, kordokan da” Ht VocGr 345. c) “(Sc), algo enfermo (estar)” A.

  Sinonimoak: adlag.

      [kordoka]: koloka, kolokan, loka, kordoka Ipar. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es suelto, -a; movedizo, -a; insegurant
  en unstable, insecure
  port movediço(a); inseguro(a)

  Bainan dudan eta kordokan egotea bera ez othe liteke zorakeriaren mukurrua? Dh 185.  (Orotariko Euskal Hiztegia)
  

  

  kordokan (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)