Gaurko hitza

Updates from azaroa, 2017 Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 8:09 pm on 2017/11/20 Permalink | Reply
  Tags: P ( 210 )   

  peskiza 

  iz.  Ipar. Itxaropena. Gizonetan bere peskiza ezartzen duena. Zu ikusteko peskizarekin. || peskizan adb. Zain; itxaropenean. Ik. pentzudan 2. Gaitz handien peskizan. Biharamun hobe baten peskizan. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  peskiza (O-SP 231, SP, Ht VocGr 355, Lecl, A Apend).

  1. Esperanza. “Attente, espérance” SP. “Confianza (pentsuda)” A Apend. “Mot peu employé et à sens mal défini. Il signifie tantôt portée, tantôt recherche, et d’autres fois espérance” GH 1927, 339 nota. Peskiza eta gozakari guzien Ama […] hatsarte eta kontsolamendu eman dizadazu. Dv LEd 176. Nik bethiko etsia ifernuan merezi nuen, eta zuk zeruaren hunenbertzeko peskiza eman darotazu. Ib. 245. Ni hemen nago, zure ospearen erdian zu ikusteko eta gozatzeko peskizarekin. Ib. 138 (cf. infra PESKIZAN). Horrela galduko da itxuraz baizik ona ez denaren peskiza. Dv Iob 8, 13 (BiblE itxaropena). Zoroa da edo gizonetan edo kreaturetan bere pheskiza ezartzen duena. Dv Imit I 7, 1. Kondaira zahar zonbaiten jakiteko peskizarekin. GH 1927, 339.

  Perspectiva, expectativa. Bizi-moduban zu ere zuaz / ni bezelaxe atzera. // Apostu-kontun zabiltza beti / baztarrak lardaskatzera, / peskisa txarrak dauzkazu aspaldin / ez aurrera ta ez atzera. EusJok 104. Hortarik ezker bihurtzen bada (orratza), aro txarraren pheskiza edo igurikimena. EskLAlm 1908, 24 (ap. DRA). Eta etorri zaio / zerbaiten peskisa. Auspoa 97, 102.

  (G-azp), peskitz (AN-larr ap. Asp Leiz). “Espera impaciente, por lo indecisa y dudosa” Asp Leiz. “Nola egongo gera ba peskiza ortan?” (G-azp).

  2. peskisa (Lcc). “Pesquisa” Lcc.

  3. (H, que cita Birjin). Pretexto. Nihor etzaie hainitzi bakidatzen, jaierezko pheskizaren azpian ere, non ezten hainitz huts gerthatzen elheka usuegietan. “Sous prétexte de pitié”. Birjin 92.

  Sinonimoak: iz. Ipar.

      [itxaropena]: esperantza, itxarobide, itxaropen, itxarote, igurikimen Ipar., iguripen g.e., itxaro g.e., itxarokizun g.e., itxaromen zah., espero Heg. g.e., igurikitza Ipar. zah. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. (Ipar.) esperanza, confianza (2) iz. (Heg.) búsqueda, encuentro
  fr (1) iz. (Ipar.) attente, espérance (2) iz. (Heg.) recherche
  en iz. hope, expectation
  port (1) esperança, confiança (2) (Heg.) procura, busca

  Zu ikusteko peskizarekin. (Hiztegi Batua)

  

  peskiza (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 10:42 pm on 2017/10/28 Permalink | Reply
  Tags: P ( 210 )   

  pastikagarri 

  adj. Ipar. g.er. Aspergarria, gogaikarria. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  pastikagarri. v. fastikagarri.

  fastikagarri (SP (+ -gagarri; sin trad.), Urt I 50, H), pastikagarri (HeH Voc, H).

  Molesto, pesado, aburrido. “1. propre à dégouter, répugnant. 2. facile à ennuyer, à fatiguer, à mécontenter” H. “Nardagarria, pastika, nahas, naharika, greugarri, goragalea” HeH Voc (-> A, que intrepreta la raíz pastika como ‘hediondo’; del error de Azkue se deriva tbn. seguramente fastika (Lander ap. DRA), “fétido”). Batzutan tentazioneak hagitz onak dira gizonarentzat gaitzak direlarik eta fastikagarriak, zeren hek direla bide humiltzen baita. “Molestae sint & graves”. SP Imit I 13, 2. Utzi tut hainitz gauza, sobera mintzatuz ene obra fastikagarri egin dadin beldurrez. ES 189. Gauza fastikagarriak. He Gudu 124s. Zeren egundainotik izan baita akhigarri, enheagarri, phastikagarri, haurren instruitzea. Elsb JBBizia 158. Izkribuz emanak frantsesez, elizan irakurtzeko eskuaraz –frantsesetik!– Irakurtzale eta aditzale, ororentzat pastikagarri. HU Aurp 203.

  Sinonimoak: izond. Ipar. g.e.

      [pastikatzen duena]: aspergarri, astun, gogaikarri, hasgarri, eneagarri Ipar., antojagarri Heg., kakazu Ipar./Naf., lekeda Naf., kakatsu adkor., asegarri g.e., debeiagarri Zub. g.e., erdeinagarri Ipar. zah.  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es izond. (Ipar.) aburrido, -a, que aburre; cansado, -a, que cansa; fastidioso, -a
  fr izond. fastidieux, -euse ; ennuyeux, -euse ; désagréable
  en izond. boring, dull, tedious
  port izond. (Ipar.) aburrido, -a, que aburre; cansado, -a, que cansa; fastidioso, -a

  Pertsona pastikagarri eta koloregabe horietako bat egokitu zitzaion aldemenean.

  

  pastikagarri (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 8:01 pm on 2017/07/26 Permalink | Reply
  Tags: P ( 210 )   

  putzontzi 

  adj. Adkor. Harroputza. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  putzontzi.

  1. “Eolipila, una como calabaza o pera de metal que llena de agua y puesta al fuego sopla mucho” Lar. v. puzpila.

  2. (V, L-ain ap. A; Zam Voc; -onzi Añ (V), Izt 85r), putz-untzi (T-L). “Preciado, que él mismo se tiene en mucho” Añ. “(msOch), orgulloso” A. “Pédant” T-L. “Murriático” A Apend. “Braguillas, de mal genio […] (V-ger)” A EY III 372. Ama itzontzi, alaba putzontzi. EZBB I 32.

  3. (R-uzt), putzuntzi (B). Ref.: A (putzontzi, putzuntzi); Izeta BHizt2 (putzuntzi). Pedorrero. “Putzuntzi, ire ondoan eztiagoken” A. “Badirela emen putzuntziek. Au useña” Izeta BHizt2.

  Sinonimoak: izond. g.e.

      [harroa]: arrandia, arranpalo, burgoi, buruharro, buruiritzi, buruzut, gorati, haizetsu, hanpurutsu, harro, harroputz, ustetsu, farfaila Ipar., haidor Ipar., handios Ipar., fier Ipar./Naf., fanfarroi beh., goi-nahi g.e., haizeputz g.e., handiputz g.e., handiusteko g.e., hantustetsu g.e., hantuts g.e., harroti g.e., banaloriatsu zah., fardo Ipar. g.e., hankor Ipar. g.e., hanpurus Ipar. g.e., urgoi Ipar. g.e., burupetsu Ipar. zah., fazati Ipar. zah., superbio Ipar. zah., soberbio Heg. zah. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) orgulloso/sa, engreído/da, arrogante (2) pedorrero/ra, pedorro/rra
  fr (1) fier, (péjoratif) orgueilleux, arrogant (2) péteur
  en (1) proud, vain, conceited; arrogant, haughty
  port (1) orgulhoso(a), vaidoso(a), convencido(a) (2) vulg peidão(ona), peidorreiro(a)

  Putzontzi halakoa!

  

  putzontzi (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 11:37 pm on 2017/06/06 Permalink | Reply
  Tags: P ( 210 )   

  porrokatu 

  iz. porrokatu, porroka, porrokatzen 1 da/du ad. Hautsi, xehatu; suntsitu, desegin. Mokorrak porrokatu. Eultzia berehala porrokatzeko. Harresiak porrokatu. Zurezko eta harrizko jainkoak porrokatzen dituzte. Nire bihotza urrikalmenduz porroka dezan. 2 da/du ad. Irud. Bekatuaren kateak porrokatu. 3 da ad. Erabat nekatu. Arras unatua, izerditua eta porrokatua. Agertuko da porrokatua eta zutik ezin egonez. || porrokatu 2 adj. Amorratua, sutsua. Langile porrokatuak. Jokalari porrokatua. Herri hizkuntza zale porrokatuak zirelako. (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: ad. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

      [hautsi]: apurtu, hautsi, puskatu, koskatu Ipar.

      [suntsitu]: alferrik galdu, apurtu, arraskatu, birrin-birrin egin, desegin, desolatu, errautsi, hauts bihurtu, hauts egin, hondatu, suntsitu, trimin-trimin egin, triskatu, triskilatu, zatitu, zehatu, zirpildu, andeatu Ipar., arrabaskatu Ipar., aurritu Ipar., barreiatu Ipar., deboilatu Ipar., funditu Ipar., gaizkitu Ipar., mamikatu Ipar., partekatu Ipar., porroskatu Ipar., sakailatu Ipar., xehakatu Ipar., xehatu Ipar., zatikatu Ipar., zirtzikatu Ipar., banatu Bizk., birrindu Bizk., laskitu Bizk., lorrindu Bizk., trimindu Bizk., zuzitu Bizk., abarrikatu Naf., izorratu beh., galetsi jas., abarrakitu g.e., atarratu g.e., triska egin g.e., arrasatu zah., arrazatu zah., destruitu zah., narriatu zah., puskakatu Ipar. g.e., bilakatu Ipar. zah., partaiatu Ipar. zah.

  porrokatu izond.

      [amorratua]: amorratu, sutsu

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) du ad. [xehatu, txikitu] despedazar, destrozar, partir (2) du ad. [suntsitu] (hed.) destrozar, deshacer (3) du ad. [minik eman gabe, borrokan aritu] (Ipar.) luchar agarrados (4) du ad. Ik. borrokatu || (1) izond. extremado, -a, exagerado, -a, empedernido, -a, tenaz, muy amante de (2) izond. cansado, -a, rendido, -a; destrozado, -a
  fr (1) du ad. [xehatu, txikitu] détruire, découper, rompre (2) du ad. [suntsitu] (hed.) défaire, détruire || izond. acharné, -ée ; exagéré, -ée ; invétéré, -ée
  en ad. to break, to smash, to tear to pieces; to devastate, to destroy || izond. zealous, avid; mad; enthusiastic

  Langile porrokatuak dira.

  

  porrokatu (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

  Save

   
• 

  Maite 11:39 pm on 2017/06/02 Permalink | Reply
  Tags: P ( 210 )   

  petrikilo 

  iz.  Sasimedikua. Petrikilo batek konponduko dizkio hezurrak. Mediku, sasimediku eta petrikiloak. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz.

      [sasimedikua]: jainko txiki, sasimediku, sendalari, enplastero Heg. beh. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. iz. curandero, -a, matasanos, mediquillo, -a
  fr iz. guérisseur, -euse
  en iz. quack (doctor)
  port iz. curandeiro, -a

  Gipuzkoako petrikilo bati jarritako isunak herri jakintzaren eta medikuntza ofizialaren arteko harremanari buruzko eztabaida jarri du mahai gainean. Sasi-zientziak salatzen dituztenek txalotu dute debekua, baina badira, zientziatik ere, mendeetako ezagutza bat galduko den beldur direnak. [Aho biko belarrak, Edu Lartzanguren (Bizigiro, 2017-06-02] (Berria.eus)

  

  petrikilo (Argazkia: eitb.eus)

   
• 

  Maite 6:57 pm on 2017/05/28 Permalink | Reply
  Tags: P ( 210 )   

  panpalina 

  iz. 1 iz. Ipar. Txilina. Panpalina mihia. Panpalina-soinuz. 2 iz. Ipar. Lgart. Barrabila. Ik. potro. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  panpalina (B, BN-baig-lab; Aq 1079 (AN), Dv, H, VocB), panpalin (AN-ulz; T-L). Ref.: A; Satr VocP; Iz Ulz (panpalin); Izeta BHizt2.

  1. Campanilla; cencerro, esquila. “Clarine” Dv. “Clochette” T-L. “Xakur oi panpalinekin dabile” Izeta BHizt2. Triki triki bazoan [astoa] / panpalina soinuz. Zby RIEV 1908, 760. Badakarza [Txerreroak] gerrian panpalina eta xilintxa batzu. JE Bur 141n. Piarresek eta haren lagunek terrententen ekartzen zituzten karrikarat [sukilak], panpalina soinutan. Barb Piar I 58. Zeren baduzu joare eta joare… […] Behi uztartuentzat [baditutzu]: panpalinak, hauk ohorezko joareak. GH 1958, 263. Hamar bat itzain, lerro-lerro, denak kantuz, […] panpalin-xilintxen eta orgen kirrinken artetik! Larz GH 1959, 88. Kabala guziak ziren panpalinetan eta saielean (kalainketan), kopetako itze eta kuskuladunekin… Ib. 86.

  2. “(B), galillo o úvula de la garganta” A.

  3. “(B), partes pudendas del hombre” A

  Sinonimoak: iz. Ipar.

      [txilina]: ezkilatxo, kanpaitxo, txilin  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. (Ipar.) campanilla (2) iz. (Ipar.) (arrt.) (batez ere pl.) huevo, cojón
  fr clochette
  en small bell
  port sineta, campainha

  Ondoan zuen panpalina bati eragin zion.

  

  panpalina (Argazkia: etsi.com)

   
• 

  Maite 10:48 pm on 2017/03/03 Permalink | Reply
  Tags: P ( 210 )   

  palu 

  iz.  Bizk. Lgart. Makila-ukaldia. Ondo eginen pagua, ate ostean palua (esr. zah.).  (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: iz. Bizk. beh.

      [makilukaldia]: makilukaldi Ipar., makilada Heg., makilakada Heg., makilaka g.e., makilazo Heg. beh. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. palo, vara (2) iz. (B) (lgart.) golpe, porrazo
  fr (1) bâton (2) coup
  en (1) stick (2) blow,  thump
  port (1) vara (2) (golpe) porrada, surra

  Ondo eginen pagua, ate ostean palua (esr. zah.).  (Hiztegi Batua)

  

  palu (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)