goibeheratu

du ad. Beheratu, apaldu; zapaldu. Munduan azken direnak zuk zeruan igotzen dituzu, eta harro direnak, beren handinahia beheratuaz, goibeheratzen dituzu.

Orotariko Euskal Hiztegian

goibeheratu.

1. (-bera- Lar), goberatu (Lar, Dv, H). “Revolver” Lar. “(Meterlo a) barato, guzia nastatu, […] goiberatu” Ib. (-bera- H). Poner(se) lo de abajo arriba, poner(se) del revés. Gure begiz ikusten deguna bera nola aunditzen dan […] eta goiberatzen dan oartu duanak. “Se trastorna de arriba abajo” . Zink Crit 55.

2. (-bera- Lar, H). Rebajar. “Ajarle a uno su vanidad, bere antustea goiberatu norbaiti” Lar. “Abattre, humilier” H. Gurasoak goi-beratu dituzu? Elizondo KristPE 103. “Goiberatu (Vc, G), disminuir, venir a menos (hablando de la fortuna, fama, bienes, etc.)” A.

3. Caer. “Aplanarse algún edificio, erori, jauzi, goiberatu” Lar.

4. (-bera- Añ, H, A). Dejar maltrecho, aplastar (a alguien). “Estropear” Añ. “Défaire, jeter dans le désordre” H. “Desbaratar” A (éste y Harriet citan ejs. de Añibarro). Astindu ta goibeeratuten zaituela lurra jotegiño erruki apur baga. Añ EL1 199. Mantendu ezin baziran bertutean, ez goi-beratu euren arerioak oraziño baga. Añ LoraS 104. Ekatx andi indartsuak goiberatu nau. Añ NekeA 260. (No ref. a personas). Desbaratar, deshacer.
Goiberatuteko bere deabrutasuna. Añ MisE 3. Eraketa goiberatzeko bakarrik aski da. “Basta para desbaratar el sistema” . Zink Crit 33.

5. Apoyarse, inclinarse sobre. Nere bordoian goiberatua / banetorren ni pakian. SBaroj CancB 1, 2, 22.

Sinonimoak: ad. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

[beheratu]: apaldu, behera egin, beheratu, behetu, jaitsi, beheititu Ipar./Naf., jautsi L-N, baxatu g.e.    

[zapaldu]: oinazpiratu, oinkatu, oinperatu, ostikopetu, zanpa-zanpa egin, zapaldu, lehertu Ipar., ostikatu Ipar., zanpatu Gip., zapatu Ipar./Naf., istikatu g.e., lerdatu g.e., lerdekatu g.e., ostikoperatu g.e., aurizki zah., ohondikatu Ipar. zah.

Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

es du ad. disminuir, venir a menos; deprimir, humillar, abatir
fr du ad. diminuer, venir à moins; déprimer, humilier, apaiser
en du ad. decrease, come to less; depress, humiliate, abate
port du ad. diminuir, chegar a menos; deprimir, humilhar

Testuinguruan

Ekaitz handi indartsuak goibeheratu nau. Añ NekeA 260. (moldatua)