gurgur

1 iz. (-r- bakunarekin). Sabelaren hotsa. Ik. kurrinka 3. Herminiok gurgur eta kurrinkak ateratzen zituen, eztarriarekin baino gehiago sabelarekin hitz egiten baitzuen. 2 iz. Errekaren hotsa. Andeetatik behera amiltzen diren erreken gurgura. (Hiztegi Batua)

Orotariko Euskal Hiztegian

gur-gur.

1. (V-m-gip, G, L, R ap. A ; Lar, H), kur-kur (L, BN, S ap. A ; H (+ khurkhur)), gor-gor. (Onomat. del gruñido, murmullo…). “Rugir las tripas, sabelak gurgur egin” Lar. “Xerri goseak khur-khurrak usu” H. “Gruñido, ruido de flatos en el vientre” A. “Kurkur, gruñido de satisfacción de los cerdos” Ib. Andik goizera neure sabela / beti dago gur gur gur gur: / bartko aparia, agur! Aboitiz in Onaind MEOE 252 (lo recoge tbn. Or Eus 111). Egazterrena edo paboak lumak arrotuta kur kur egiten duenian. Echve Dev 344. Arrandari menditikan datorren errekatxoari laztan ematera, agur, gur, gur, gur esanaz, erreka baztarretako sagatz, altz eta arantzei. Apaol 22. Tripak egitean gur-gur, bartko aparia agur. EZBB II 115. Etxetik ezer artu barik urten dogu-ta, urdailla . gur gur darabilt eta… Ag AL 158. Menditik bera samur diyoan ur onak dio: gur gur gur. Satarka EEs 1924, 43. Xilo batean gordatuz erasian kur kur kur ari zen ithurria. Barb Piar I 65. Urdalla beti ba-daukot gorgor / gauzatxu ona gurarik? Enb 194. Barrenak kur-kur eskatzen die / gosariaren indarra. Or Eus 298s. Sabelak egitean gur-gur, bezperako afariak agur. Zerb GH 1936, 414. Behere hartan ibaia kur kur, / harrokak traban ezin jasanez. Iratz Argiz argi 86 (ap. DRA). Kantauri, zabal-urdin, / pizti gurgur-izu, / eusko-seme zangarren / bizi-jardunleku. Onaind MEOE 724. Orduak aurrera doaz, eta urdailla gurgur asi yaka. Erkiag BatB 111.

2. + kur-kur, kur-kur-kur. (Onomat. del la risa). Hemen irriz kurkurkur hasten da. Zerb Artho 43. Xoane bere buruarekin kur, kur, kur hirriz, sokaren biltzen ari zen. Barb Sup 99. Erretorea parrez . gur-gur zegon Pernandok jartzen zuen arpegi illuna ikusirik. Muj PAm 49. Kurkurkur gidaria ene sahetsean irriz, beribila sartzen zaiku Iruneko karrika handian. JE Ber 95. Begitartea bi eskuen artean, adi omen zitakeen Kixkil debru hori, usteldua irriz… kur-kur-kur! Lf Murtuts 14.

Sinonimoak: iz. (UZEIren sinonimoen hiztegia)

[marmarra]: Ipar.firfira, marmar, marmariza, murmur, txutxu-mutxu, xuxurla, zurrumurru, erasia Ipar., marmara Ipar., murmurika Ipar., alamen Bizk., marmario Gip., surmur Gip., murmuzika Zub., murmurio g.e., murmurazio zah.    

[sabelaren hotsa]: gurgura, kurrinka

Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

es (1) iz. [sabelekoa] gruñido, ruido de tripas, borborigmo (2) iz. [ibaiarena] rumor, murmullo, susurro
fr (1) borborygme (2) murmure
en (1) rumbling, rumbling sound (2) babbling
port (1) ronco (2) rugido, sussuro

Testuinguruan

Andeetatik behera amiltzen diren erreken gurgura. (Hiztegi Batua)