kuxkuldu

ad. kuxkuldu, kuxkul, kuxkultzen || da/du ad. Gip. g.er. Kuzkurtu.  (Hiztegi Batua)

Orotariko Euskal Hiztegian

kuxkuldu. (V-gip, G-azp-bet), kuskuldu (G-bet), kixkildu (V-gip), kuskulatu (Dv→A). Ref.: A Apend (kuskuldu); Garate Cont; BAP 1957, 49; Iz ArOñ (kixkildu, kuxkulduta) . Acoquinar(se); entumecer(se), encoger(se). “Se courber, comme brisé” Dv. “Ponerse en cuclillas” A Apend. “Kuxkuldu, agacharse” Garate Cont BAP 1957, 49. “Kixkíldu nau otzak, kixkílketan, encoger (el frío)” Iz ArOñ. “Kuxkúlduta, kuxkúlketan, acoquinarse. […] Kuxkúldu, encogerse. Otzak kuxkulduta, encogido de frío” Ib. v. kuzkurtu. Jenobebak otzak kuxkulduta, gau osoak begirik itxi gabe zeramazkien. Arr GB 68. Txalupakoak bildurrak kuxkulduta, alkarri ziotsaten. Arr Bearg 108 (ap. DRA). Neska txiki bi alkarri begira, kuxkuldu ta ijuti eginez. (V-gip) A EY IV 348. Miguel, Van Gogh, amairik gabeko bideak / begi ernaiak, atzapar kixkilduak / pakea zuengan, […] / giza larriduraren gau honetan. Lasa Poem 113. KUXKUL-KUXKUL EGIN. “Kuxkul-kuxkul eiñ, encogerse” Iz ArOñ.

KUXKUL-KUXKUL EGIN. “Kuxkul-kuxkul eiñ, encogerse” Iz ArOñ.

Sinonimoak: ad. Gip. g.e.

[kuzkurtu]: kikildu, kizkurtu, kuzkurtu, uzkurtu, mokortu Ipar. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

es da/du ad. (ikus kuzkurtu) encoger(se), acoquinar(se), entumecer(se)
fr da/du ad. (se) recroqueviller, (s’)endurcir, (se) dessécher
en da/du ad. to curl up, to huddle
port da/du ad. encolher-se, acoquinar-se

Testuinguruan

Gero, ziegaren txoko batean lurrean kuxkuldu zen, txakurra ikusteko moduan, hasia baitzen berriro marmarka. [Gauez harrizko zubiaren azpian, Leo Perutz / J.M. Olaizola “Txiliku” / Joxe Mari Berasategi (Elkar, 2019)]