nahaste-borraste

iz. Nahaspila, nahas-mahasa. Ilunabarrean nahaste-borraste handi bat zen erromeria. (Hiztegi Batua)

Orotariko Euskal Hiztegian

nahaste-borraste (naa- V-gip), naste-borraste (V, B; Añ, Izt 72v, Zam Voc), naste-barraste. Ref.: A y Etxba Eib (naste-borraste); Elexp Berg (naaste-borraste).

1. Confusión, jaleo, enredo, embrollo; mezcolanza, revoltijo, desbarajuste. “Illun abarrian naste-borraste aundi bat zan erromerixia” Etxba Eib. “Frantsesa ta inglesa batera ikasten diardu ta naaste-borraste demasa dauka” Elexp Berg. Tr. Documentado en Añibarro y en autores occidentales del s. XX.

Zeinbat Jangoikoaren ofensa; zeinbat naste borraste alkar baturik neska-mutil buru arinak? Añ MisE 223. Edozein espiritu txarrez edariak antolatzen dituzte eta berakatik gaitz aundiak datoz edari naste-borraste oietatik. Ayerb EEs 1916, 16. Olerkari diranak erritarren bixitza mattatu-eta euren naste-borrastietan alde-ixan biar dabela. Laux Euzk 1930, 363. Bein baño geiagotan iskanbilla jarrita txinelak zer-egiña izaten zuten an sortzen ziran naste-borrasteekin. Anab Don 38. Naste-borraste aldi auetan, onuratsu ta zentzuzkoena auxe da: zuzendari altsu batekin alkartzea. Goen Y 1934, 185. [Errusian] naste-borraste andia dabillela badakigu. Eguzk GizAuz 130. Naste borraste, azak eta naste (Vc, AN). A EY III 216 (que añade: “algunos en AN dicen naste barraste”). “Naaste-borraste” izen egokia lurrarentzat. Or Aitork 341. Gizon arroputz batzuek […] gure iaurespidearekin naaste-borraste bat zegiten. Ib. 60. Naste-borraste gogorrak biotzean, ta aien estalgarritzat par-algara. Sorarrain Lili 31. Ez zuten ulertzen […] ezkutari ta zaldun ibiltari tarteko naste-borraste ura guzia. “Aquella jerigonza”. Berron Kijote 124. v. tbn. Larrak EG 1959, 185 y 186.

2. (Tema nudo, uso adv.). “Naáste-borraste eon, estar en mezcolanza” Iz ArOñ. Zelajak montor biurtzeraño, / danak baturik, naste-borraste. Enb 61.

Sinonimoak: iz.

[nahaspila]: botiga, lardaskeria, nahasi-mahasi, nahas-mahas, nahasmen, nahaspila, zilibokata Ipar., zurruburru Ipar., nahasturia Naf., broia Zub., kaka-nahaste beh., saltsa beh., zaramatika g.e., endredo Heg. beh., nahastura Ipar. g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

es desorden, desbarajuste, revoltijo, mezcolanza
fr désordre, pagaille
en disorder, mess, jumble
port desorden, desordem, bagunça

Nahaste-borrastea gero eta handiagoa zen. [Arima hilak, Nikolai Gogol / Jose Morales (Ibaizabal, 1998)] (Ereduzko Prosa Gaur)

nahaste-borraste (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)