Recent Updates Page 253 Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

  • Maite 3:15 pm on 2017/04/15 Permalink | Reply
    Tags:   

    txatal 

    iz. 1 iz. Zati txikia. Paper txatal batean. 2 iz. Lurrez mintzatuz, sail txiki eta mugatua. Lur txatal batengatik, zenbat heriotza alferreko. 3 iz. Biblian eta beste zenbait liburutan, kapituluak banatzen diren zati laburretako bakoitza. Mateoren liburuaren zortzigarren kapituluan, bigarren txatalean. (Hiztegi Batua)

    Sinonimoak: iz. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

        [zatitxoa]: Bizk. zatitxo, zatixka Ipar.
        [Bibliako edo Koraneko kapituluak banatzen diren zatietako bakoitza]: bertset Ipar.

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es (1) iz. [zati txikia] (B) pedacito, trocito (2) iz. [adabakia] (B) remiendo, petacho (3) iz. [lursaila] (B) cuadro, tabla de una huerta (4) iz. [liburuetan] (BN) versículo, parte
    fr (1) iz. [zati txikia] (B) petit morceau (2) iz. [adabakia] (B) pièce de tissu (3) iz. [liburuetan] (BN) verset
    en (1) iz. [zati txikia] (B) lick, small piece (2) iz. [adabakia] (B) patch (3)  iz. [liburuetan] (BN) verse
    port (1) iz. [zati txikia] (B) pequeno pedaço (2) iz. [adabakia] (B) remendo  (3)  iz. [liburuetan] (BN) verso

    Mateoren liburuaren zortzigarren kapituluan, bigarren txatalean. (Hiztegi Batua)

    txatal (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

     
  • Inaki Agirre 11:39 pm on 2017/04/14 Permalink | Reply
    Tags:   

    garranga 

    iz. 1 iz. Amua; amuaren zati zapala. 2 iz. Izotz kandela. 3 iz. Txakurren lepokoa. (Hiztegi Batua)

    Orotariko Euskal Hiztegian

    1 garranga (V-och-gip, G-goi-nav), karranga (V-gip-al), karranka (Lcc). Ref.: A (garranga, karranga); EAEL 225; Iz Als (izotzá), ArOñ.

    “Carámbano”, “heladao hielo” Lcc. “Canelón, carámbano de hielo” A. “Costra de hielo” Ib. Cf. VocNav: “Garrangla: carámbano de hielo que cuelga de un tejado (Améscoa)”. En Laminoria (Alava) hay carranca ‘hielo de los charcos’. Biotzean labe goria ta buruan izoztea ta garranga dutenak. Zait Plat 83.

    2 garranga (SP, H, A), karranka, garanga (V-gip ap. Iz ArOñ).

    “Le chant de la poule. Oilloa garrangaz dago” SP A. “Garangaia, garangaak: ruido, v.gr. de las gallinas” Iz ArOñ. Cf. 1 karranka. Harturik […] bi oilo eder batere karrankarik eginarazi gabe. Prop 1892, 281. [Oiloek] karranka zerbeit egin bailezakete. Ib. 281.

    3 garranga (V-gip, G-goi, BN-baig, Sal ap. A; Aq 1091 (AN)), garrangla (B, Sal ap. A), karrankla (AN, Sal, R ap. A), garanga (AN ap. A).

    1. “Burdiña-garranga (Sal), carlanga, collar con unas puntas de hierro de los perros” A. “Garanga, carlanca, collar de perro contra lobo” Ib. Cf. VocNav: “Garranga, carlanca o collar de púas de hierro que se les pone a los perros de ganado (Aoíz). En Roncal carrancla”. Garranga pare bat berriak. HerVal 142.

    “Garranga (BN-ciz), collar en general” A. [Txakur] guziek ermaten zien lepoan xoraldi bat itze anitzekin ta puntak kanpoko aldeala ta diaitzen zren karranklak. ZMoso 35.

    2. (Aq 1306 (AN)), garanga (AN ap. A), garangla (T-L ap. DRA). “Horca de perros” Aq. “Horca de animales” A.

    3. “Púas de hierro de la carda” A.

    4. “Dentadura o filo dentado de la hoz (G-goi)” JMB At.

    4 garranga (V, G, AN-gip; H). Ref.: A; VocZeg 285; Iz To; Gte Erd 14.

    1. Anzuelo. “Galla, pala del anzuelo” A. “Amorria garrangari itsatsi zio (AN-gip), […] Juanitori garrangan amorraia itsatsi zio (AN-gip)” Gte Erd 14. Garranga (amua) beera, arraina gora. A Ardi 3.

    Bekatu ura dala zauri bat beñere ongi sendatuko ez dana eta garranga bat betiko eriotzaren puzoia berekin duana; eta garranga au irinsi duana […]. AA III 128.

    2. “(G-azp), instrumento a modo de tenedor para coger peces en aguas de poca profundidad” A.

    5 garranga (V-m-gip ap. A).

    “8.º tuerca, extremidad de hierro en espiral del huso. […] 12.º tornillo (Mg PAb)” A. [Neure alaba eunliak] esan daizuzan euren izenak. […]. Au, garrangia. Oneek, izunzak. Bestiok […]. Mg PAb 140. Tapotziriantzekoak (sacacorcho) garrangaren (tornillo) erara antxika uretan. Bähr EEs 1922, 110.

    6 garranga (G-goi ap. A), garranda (V-ger ap. A Apend).

    “Mella en medio de la oreja; es el más largo de los estigmas que hacen los pastores en la oreja de las ovejas” A. “Cierto estigma del ganado lanar en la oreja. Se le hace por debajo” A Apend.

    7 garranga (V-m ap. A).

    “Papada, dobladillo de carne bajo la barbadilla” A. Cf. H: “Garranga, gorge”, que cita a Lar, pero no se encuentra. v. 2 garrangila.

    Sinonimoak: iz. Ipar.

        [oiloaren oihua]: alara, kakara, kakaraza, karaka, kokoratz Ipar., kada Heg. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es (1) iz. (Ipar.) cacareo (2) 1 iz. (Itsas.) anzuelo; pala del anzuelo 2 iz. [txakurraren lepokoa] collar 3 iz. mella, marca que se les hace a las ovejas en la oreja 4 iz. [izotz-kandela] carámbano, canelón
    fr (1) gloussement (2) 1 iz. (Itsas.) hameçon 2 iz. [izotz-kandela] glaçon
    en (1) clucking (2) 1 iz. (Itsas.) hook, fish hook 2 iz. [izotz-kandela] icicle
    port (1) cacarejo (2) 1 iz. (Itsas.) anzol 2 iz. [izotz-kandela] sincelo

    Biotzean labe goria ta buruan izoztea ta garranga dutenak. Zait Plat 83.  (Orotariko Euskal Hiztegia)

    garranga (Gaurko Hitza, Domeinu Publikoa)

     
  • Maite 11:36 pm on 2017/04/13 Permalink | Reply
    Tags:   

    musukatu 

    ad. musukatu, musuka/musukatu, musukatzen du ad. Behin eta berriro musu eman, musuka aritu. Luzaro musukatzen zituen haren bularrak.(Hiztegi Batua)

    Orotariko Euskal Hiztegian

    musukatu (Urt I 210, Lar, Dv -> A, H), mosukatu.

    1. Besar repetidamente. “Besucar” Lar. “Baisoter” Dv y H. Ire beatzak ikaraz biguinkiro musukatzea. Or Mi 27. Mutur txiki lerdedun borobillean mosukatzen du maitekiro Libek txaltxoa. TAg Uzt 31 (275 musukatu). Musukatuz eman du jauntzi hori. Iratz 157. Luzaro musukatzen zuen haren bularreko larrua. Mde HaurB 62. Norbere kabia musuka nairik. Erkiag Arran 181. Olloa besoetan artu eta mosukatuten asi ezanean! Bilbao IpuiB 257.

    Besar. Abiratu aurretik neskatxoa ma batekin musukatu zuan. Sorarrain Lili 7.

    2. (H). Hozar. v. musurkatu.

    3. (Lar ->H). “Amusgar, echar atrás las orejas una caballería, torciendo la boca, […] abereak musukatzea” Lar.

    Sinonimoak: ad.

        [musu eman]: laztandu, musu eman, pot egin Ipar., pot eman Ipar., pa eman haur., musuztatu Ipar. g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es ad. besar [reiteradamente]; besuquear
    fr embrasser; couvrir de baisers
    en kiss; smother in kisses, smother with kisses, cover with kisses, (informal) smooch
    port beijar; beijocar

    Nire kitzikadura zeharokoa zen, nahi nuen gizon hura ferekatu, musukatu, gozamenez urtu. [Esku bakarrarekin irakurtzeko kontuak, Pilar Cristobal / Juan Martin Elexpuru (Txalaparta, 1999)] (Ereduzko Prosa Gaur)

    musukatu (Gaurko Hitza, Domeinu Publikoa)

     
  • Maite 9:41 pm on 2017/04/12 Permalink | Reply
    Tags:   

    asagotu 

    ad. asagotu, asago/asagotu, asagotzen da/du ad. Bizk. Urrundu. (Hiztegi Batua)

    Orotariko Euskal Hiztegian

    asagotu (V-arr-ple ap. A; Añ (V), VocCB s.v. urrundu ->Dv). Alejar(se). “Alejar” y “alejarse” Añ. “Alejar, desechar” A. Nazuz urrindu, desegin, ta asagotu, etorkizun gaistoak ta uxatu euli infernutar gogaikarriak? Añ CS 13. Len-bai-len aldendu nagizue, leku ontatik oildu nazazue! asagotu nagizue, adiskideok, izurrite andi au, giza-madarikatu ta yainkoek gorrotatu au! Zait Sof 95. Giza-mintzalaririk ageri ez dan bazterrera asagotu nazazu len-bai-len lurralde ontatik. Ib. 97. Erriaren erasiak Moxerengandik asagotzeko Kalebek esan zuan: “Ots! goazan, lur ori guretzera; menderatuko dugu-ta, enura gabe”. Ol Num 13, 30. Ixraelen semeek, Yaubek Moxeri agindu zionez, egin zuten, alakoak kaparditik asagotuz. Ib. 5, 4 (Ker bota ebezan).

    Sinonimoak: ad. Bizk.

        [urrundu]: alboratu, aldaratu, alde egin, aldendu, baztertu, hastandu, lekutu, ospa egin, saihestu, urrundu, urrutiratu, airatu Ipar., lekuratu g.e., urrutitu g.e., apartatu Heg. beh., alderatu Bizk. g.e., aldameneratu Gip. g.e., azkendu Ipar. zah., erauzi Ipar. zah. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es ad.  da/du (B) alejar(se)
    fr éloigner 
    en move away, get away
    port afastar (de, de), distanciar (de, de)

    Giza-mintzalaririk ageri ez dan bazterrera asagotu nazazu len-bai-len lurralde ontatik. Ib. 97  (Orotariko Euskal Hiztegia)

    asagotu (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

     
  • Maite 11:01 pm on 2017/04/11 Permalink | Reply
    Tags:   

    kur-kur 

    onomat. Ipar. Irriaren onomatopeia. Ik. kar-kar. Kur-kur-kur, gidaria ene saihetsean irriz. (Hiztegi Batua)

    Sinonimoak: iz.
    [irriaren onomatopeia] : kar-kar (Elhuyar Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es interj. [algararen onomatopeia] (Ipar.) ¡ja, ja!
    fr interj. [algararen onomatopeia] (Ipar.) (rire) ha ha
    en interj. [algararen onomatopeia] (Ipar.) ha ha

    Kur-kur-kur, gidaria ene saihetsean irriz. (Hiztegi Batua)

    kur-kur (Gaurko Hitza, Domeinu Publikoa)

     
  • Maite 11:11 pm on 2017/04/10 Permalink | Reply
    Tags:   

    torraka 

    adb. Ipar. Igurtziz. Begiei torraka ari zen. (Hiztegi Batua)

    Sinonimoak: adond. Ipar.

        [igurtziz]: igurtzika  (UZEI Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es adb. (Ipar.) frotando
    fr se frottait
    en rubbing
    port esfregando

    Begiei torraka ari zen. (Hiztegi Batua)

    torraka (Argazkia: comunidaria.com)

    Save

     
  • Maite 10:47 pm on 2017/04/09 Permalink | Reply
    Tags:   

    aurrerapauso 

    iz. Aurrera egiten den pausoa. Eboluzioan aurrerapauso handia izan zen hominidoak bi oinen gainean ibiltzen hastea. Baina, horrela, pixkanaka, aurrerapausoak egiten dituala konturatuko haiz. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es (1) iz. paso adelante (2) iz. avance, progreso; mejoría
    fr (1) une nouvelle étape (2) avancée, progression
    en (1) a step forward (2) advance, progress
    port (1) passo à frente (2) avanço

    Alfabetatzearen, euskalduntzearen, ikastolen, euskara batuaren, literaturaren, prentsa idatziaren, irratiaren, telebistaren eta KORRIKA askoren ondoren, azken berrogei urteotako biziberritzearen ondoren, euskararen aldeko mugimendua egonkortu egin dela esaten da, normaltasunaren alde aurrerapauso handiak egin eta normalitate moduko batean lasaiturik edo trabaturik gelditu dela euskaraz bizi ahal izateko asmo kolektiboa. Joseba Sarrionandia, Korrika.eus (2017-04-09)

    aurrerapauso (Irudia: korrika.eus

     
c
Compose new post
j
Next post/Next comment
k
Previous post/Previous comment
r
Reply
e
Edit
o
Show/Hide comments
t
Go to top
l
Go to login
h
Show/Hide help
shift + esc
Cancel