Recent Updates Page 269 Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

  • Maite 7:50 pm on 2016/12/23 Permalink | Reply
    Tags:   

    txoropito 

    izond. Heg. Lgart. Zoroxka, zentzu edo adimen gutxikoa. Gazte txoropito halakoak! Txoropito ziztrin batzuk besterik ez zarete zuek.  (Hiztegi Batua)

    Sinonimoak: izond.
    [baboa, ergela]: arin, babo, buruarin, eltze, ergel, ero, eroxka, inozo, kaiku, kaskarin, kirten, lerdo, memo, ments, tonto, tontolapiko, tutulu, txatxu, txoriburu, zoroxka, zozo, zozoilo, tontolo Heg., bulunba Ipar., pello Ipar., xanfarin Ipar., zuntzun Ipar., tetele Sort., zoro Sort., gangar Bizk., ganorabako Bizk., ganoragabe(ko) Bizk., kokolo Bizk., lapiko Bizk., lelo Bizk., memelo Bizk., mozolo Bizk., papao Bizk., pepelerdo Bizk., taket Bizk., tankalo Bizk., tentel Bizk., txotxolo Bizk., pettux Lap., ganbelu Heg. beh., inputika g.e., narra g.e., txolin g.e., zoroko g.e., koko Bizk. g.e., txotxin Bizk. g.e., haizebelats zah. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):

    es (1) atolondrado, -a; precipitado, -a (2) casquivano, -a
    fr précipité, -ée, étourdi, -e, écervelé, -ée, hurluberlu, -e
    en foolish, feather-brained
    port (1) atordoado(a), precipitado(a)

    Snapchat eta Snow, irudi txoropitoen txat-aplikazioak. (Sustatu, 2016-12-23)]

    txoropito (Argazkia: Sustatu.eus, mold.)

     
  • Maite 10:52 pm on 2016/12/22 Permalink | Reply
    Tags:   

    txadon 

    iz. Eliza, tenplu.

    Orotariko Euskal Hiztegia

    txadon (Bera, Zam Voc), txandon. Neol. creado por AG en 1897, de etxe ‘casa’ y deun ‘santo’ (AG 1063).

    Iglesia, templo. Cf. Basarri ZArg 1957, 218: “Iñolaz ez genduke Jaupa itza erabilliko ‘Meza’ izendatzeko, ezta txadona ‘eleiz’ ordez ere”; cf. tbn. MEIG VII 36: Jendeak, burutik orporaino alderdi-setaz loturik ez zegoen neurrian, gehiegizko zeritzanak ez zituen onartzen; batipat, ez zituen erabiltzen. Honako honen irudiko ipuinak ez ziren ipuina besterik. “Ze gabeukitan”, galde egin omen zion baserritar bati edozein kaletar ikasik, “izaten da jaupa txadon ontan?”. v. eliza, jauretxe (3). Tr. La forma txandon se documenta en G. Manterola (LEItz 59); cf. tbn. txandonzai en I. Goenaga. Eta gertatu zan, iru egun igazitta, txadonan idoro ebela (Lc 2, 46). AG 1418 (Arriand txadon; Ol yauretxe). Zein zaindari daukaten txadon bakoitzak. Ayerb EEs 1916, 190. Txadoneko (elexako) kanpantorretik. Altuna 15. Txadonan egin ziran otoiak / etziran ixan alperrik. Enb 134 (v. tbn. 33). Txadon-jai eder gurgarrijaurik / eztot entzun, ez ikusi. / Jaupa-eresi egillia zan / Mingolarra Josemari. Ib. 134 (207 tbn. txadon-jai). Aberrijan txadon donia. “Templo de la patria”. Laux BBa 8. Euskalerriko txadon eta basatxauno geienak Leen-elizan oi ziran deikun edo izenak dituzte. JMB ELG 104. v. tbn. Patria 1904, n.º 31 (ap. NeolAG). Euzkadi 18-12-1936 (ap. Alkain 161). Zait Sof 169.

    Sinonimoak: iz. neol.

        [eliza]: eliza (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es iglesia
    fr église
    en church
    port igreja

    Meza Nagusira lagundu omen zuen gure amak berea, eta meza-emaile eta predikari abade barri bat gertatu, apaiz gazte bat (izena ere esaten zuen gure amak, baina ez daukat gogoan). Garbizale porrokatua, nonbait. Sabindarra, erabat. Badakizue: “eliza” beharrean “txadon“, “meza santu” beharrean “jaupa done”, “apaiz” edo “abade” beharrean “jaupari”, eta abar.  [Berriro eta behin, Joxe Austin Arrieta (Txalaparta, 2013) Orr.: 68] (Ereduzko Prosa Dinamikoa)

    txadon (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

     
  • Maite 11:29 pm on 2016/12/21 Permalink | Reply
    Tags:   

    txaria 

    iz. Egurraren punta, haren zati meheena.

    Orotariko Euskal Hiztegian

    txaria. “(V-ger-m), punta de la leña, su parte más delgada. Egurrak, zelako lodi edo me-umeak, alako izenak daukaz: txaria meena, onezaz ikatzik ezin egin leike; adakia urrengoa, […]. En alguna parte (V-ger-m), gailli es aún más delgado que txaria” A.

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es punta de la leña, su parte más delgada.
    fr pointe en bois
    en tip of the firewood
    port ponta de madeira

    Txariaz ikatzik ezin egin liteke. (5000 hiztegia)

    txaria (Gaurko hitza, Domeinu publikoa)

     
  • Maite 11:49 pm on 2016/12/20 Permalink | Reply
    Tags:   

    puzgo 

    iz. (B) Gorputzaren edozein aldetan ager daitekeen handitua. Ubeldura eta puzgo nabaria zituen kopetean. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Orotariko Euskal Hiztegia

    puzgo. “(V-ger), hinchazón. Ausitutxuago daukazu gaur matraillea: atzo bildurtu zeikean bat, ain zeukan puzgo andia!” A.

    Sinonimoak: iz.
    [puzgo] : hantura, handitu, handitsu (Elhuyar Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es iz. (B) hinchazón
    fr (blessure) bosse
    en swelling
    port inchaço, inchação

    Ubeldura eta puzgo nabaria zituen begian.

    puzgo (Argazkia: youtube.com)

     
  • Maite 11:12 pm on 2016/12/19 Permalink | Reply
    Tags:   

    moñoña 

    adj. Lgart. Emakumeez edo animalia emeez mintzatuz, polita. Ik. moñoño. Neskatxa moñoña. Ahuntz moñoña bat eman zion erreginari.  (Hiztegi Batua)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es (1) iz. (adkor.) (emakumezkoei zuzendua) cariño, encanto, querida (2) adj. linda, bonita.
    fr (1) iz. (adkor.) chéri, chérie (2) adj. belle
    en (1) iz. (adkor.) darling, dear, honey, love (2) adj. beautiful, cute, sweet
    port  (1)  iz. (adkor.) querida, meu bem (2) adj. linda, bonita

    Ze neskatxa moñoña!

    moñoña (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

     
  • Maite 9:45 pm on 2016/12/18 Permalink | Reply
    Tags:   

    tente 

    1. adb. Zutik, zuzen. Jarri tente! 2. izond. Tente dagoena, makurtua ez dena. Atso hori, lehen tentea bazen, urteek nola tontortu duten. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa) || tente-potente adb. Adkor. Tente, geldirik. Ate aitzinean zegoen tente-potente. || Tente-potente, txakurra buztana tente. (Hiztegi Batua)

    Sinonimoak: adond. beh.

        [zutik]: zut, zutik, zutunik Bizk., xut Ipar. adkor.  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es (1) adb. de pie, en pie; tieso, -a, erguido, -a, firme, enhiesto, -a (2) izond. tieso, -a, erguido, -a, enhiesto, -a
    fr (1) adb. debout, immobile (2) izond. droit, -e ; raide, rigide
    en (1) adb. erect, upright; standing (2) izond. erect, upright, vertical
    port (1) adb. de pé; esticado, -a, erguido, -a, firme (2) izond. esticado, -a, erguido, -a

    Masailak eroriak; tente kokotsa; sudurra zuzen; azala, berriz, ia leun, zimurrik gabe.  [Loroaren teorema, Denis Guedj / Jon Muñoz (EHU, 2006)] (Ereduzko Prosa Gaur)

    tente (Argazkia: Dabid Martinez, #27hizki27argazki)

    Ikusi “tente” hitza, #27hizki27argazki egitasmoaren gunean.

     
  • Maite 8:28 pm on 2016/12/17 Permalink | Reply
    Tags:   

    protokolo 

    1 iz. Zeremonietan begiratu behar diren arauen multzoa. Japoniako Inperioko protokolo zaharrak agindu bezala, enperadoreagana “durduzaz eta dardaraz” zuzendu behar zuten mendeko guztiek. 2 iz. Medikuntzan, zientzietan eta kidekoetan, saiakera bat gauzatzeko jarraibideak. Protokolo bat idatzi zuten denen artean, gaitza agertzen den lekuetan berehala indarrean jartzeko. 3 iz. Nazioarteko biltzar baten erabakien agiria edo agiri multzoa. Kyotoko Protokoloa 1997an izenpetu zen Kyoton, gas toxikoen igorpena murrizteko. 4 iz. Notarioak gordetzen dituen jatorrizko agiri eta eskrituren multzo ordenatua. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es (1)iz. [hainbat ekitaldi publikotan jarraitzen diren arau formalen multzoa] protocolo (2) iz. [jardute-plana] protocolo (3) iz. (Inform.) protocolo (4) iz. (Zuz.) [akta diplomatikoak] protocolo (5) iz. (Zuz.) [eskritura, dokumentu notariala] protocolo
    fr iz. protocole
    en iz. protocol
    port iz. protocolo

    Aurkeztu dute Hizkuntza Eskubideak Bermatzeko Protokoloa. 185 neurri zehaztu dituzte eskubideak ziurta daitezen. Hizkuntzen arteko berdintasuna helburutzat jarrita, hura lehenesteko politikak eskatu dituzte.  [Hizkuntza gutxituen lehentasuna eskatu dute protokoloan, Garikoitz Goikoetxea (Berria.eus, 2016-12-17)]

    protokolo (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

     
c
Compose new post
j
Next post/Next comment
k
Previous post/Previous comment
r
Reply
e
Edit
o
Show/Hide comments
t
Go to top
l
Go to login
h
Show/Hide help
shift + esc
Cancel