Gaurko hitza

Recent Updates Page 276 Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 11:37 pm on 2016/11/02 Permalink | Reply
  Tags: B ( 476 )   

  bapigakatu 

  ad. Puztu, handitu.

  Orotariko Euskal Hiztegian

  bapigakatu (BN-lab ap. A), bapiakatu (Broussain ap. DRA).

  “Exagerar (contracción de bat-biga-katu). Besteen elheak beti salhatzen tu bapigakatuz” A. v. bapikatu, bapikotu.

  Sinonimoak: iz.
  [esajeratu] : puztu, handitu; handizkatu; esajeratu (herr.) (Heg.) (Hiztegi Batua)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es exagerar
  fr exagérer
  en to exaggerate
  port exagerar

  “Besteen elheak beti salhatzen tu bapigakatuz.” (Orotariko Euskal Hiztegia)

  

  bapigakatu (Twitter, @inaki_iriarte)

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 11:57 pm on 2016/10/31 Permalink | Reply
  Tags: Z ( 315 )   

  zerbel 

  1 adj. g.er. Zurbila. Laino-mordo zurixkek noizbehinka estaltzen zioten ilargiari aurpegi zerbela. 2 adj. g.er. Epela. (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: izond.(UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

      [epela]: epel, hotzautsi, hotzepel, zerrepel g.e.

      [zurbila]: g.e.beilegi Bizk., margul, zurbil, hits Ipar., zuhail Ipar., zurpail Ipar., beluri g.e.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) izond. templado, -a, tibio, -a (2) izond. pálido, -a
  fr (1) izond. tiède adjtemplado, -a, tibio, -a (2) izond. (piel muy blanca) pâle; (de poca intensidad) pâle adj
  en (1) izond. lukewarm; (climate) temperate, mild (2) izond. (piel muy blanca) palid, pale; (de poca intensidad) pale, faint
  port (1) izond. morno(a), moderado(a), suave; (clima, zona) temperado(a) (2) izond. pálido, -a
  

  Ezin da ur zerbel hori edan.

  

  zerbel (Gaurko hitza, Domeinu publikoa)

   
• 

  Maite 9:13 pm on 2016/10/30 Permalink | Reply
  Tags: B ( 476 )   

  barealdi 

  iz. Zerbait edo norbait bare dagoen denbora. Itsasoaren barealdietan. Barealdian ustekabean jaikitzen den uhina izaten da itsasoan ere gaiztoena. Barealdiaren atzetik datorren haize zakarra. Barealdi batean harrapatzen baduzu.  (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  barealdi (A), baraldi (V, G ap. A), baretaldi.

  Período de calma. “Bonanza, rato de calma en el mar” A. “Baretaldi, ciclo de recalmada entre 3 ó 4 olas mayores llamadas “Las Marías” o “Eretia” que se observa en los rompientes” J. Irigoyen Los Tremendos 146 (ap. DRA). Au baretaldi au zan / iraupen bakoa / San Martinen udatxu / zoroa lakoa. Azc PB 133s (Ur PoBasc 344 bare aldi bat). Ekaitz-aizea etorren / baraldi-atzean; / eguna datorrenez / izarrak batzean. Ib. 134 (Ur PoBasc 344 kalmiaren ostian). Oi, zein ederra dan itxasua, / Zein ederra dan… bare-aldijan! Enb 49. Barealdian ustegabe jeikitzen dan uginaldia izaten da itxasoan ere gaiztoena. TAg Uzt 247. Aurreko egunetako etsipenaren ondoren, barealdiaren atzetik datorren aizealdi zakarrak bezela, maiteberoaldi gartsuak eragin zion. Ib. 252. Gero irmotu ta gotortu bazen, egualdi txarren jarraiki etorritako barealdi atsegiñari zor zion. Etxde JJ 162. Bat-batean Koridonek maitasun ero au gaitzesten du eta bere garrari arratsak ez dakarkiola bare-aldirik aitortzen du. Ibiñ Virgil 34. Ekaitz ostean barealdi. EZBB I 90. Etsaiak ekin ziguten egun batez […]. Eta barealdia berriro. AZink 86. En DFrec hay un ej. más.

  Sinonimoak: iz.

      [eztialdia]: eztialdi, lasaialdi, jabalaldi Ipar., jabaldura Ipar., nasaialdi Bizk., lasaibide jas. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. período de calma, tiempo tranquilo, calma; bonanza; aplacamiento
  fr (1) iz. calme, accalmie (2) iz. stagnation
  en iz. quiet/peaceful time; calm, calmness; quiet, quietness
  port iz. calma

  Nola ekarri ordea hitzetara, gaindegian nik lizar hotsa atera ordu behorrek behetik egiten zuten irrintziak bihotzondoan eragiten zidan birbirrekoa! [Trapuan pupua, Patziku Perurena (Erein, 2001)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  barealdi (Gaurko hitza, Domeinu publikoa)

   
• 

  Maite 8:27 pm on 2016/10/29 Permalink | Reply
  Tags: M ( 290 )   

  manamendu 

  iz. Ipar. Agindua; bereziki, Jainkoaren edo Elizaren agindua. Zer manatzen digu Jainkoaren lehen manamenduak? Elizaren bost manamenduak. Manamenduak begiratzea. Manamenduak hautsi. Barau egiteko manamendua.   (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz. Ipar.

      [agindua]: agindu, aginte, esan, manakuntza Ipar., mandamentu Heg., manu Ipar./Naf., aginde g.e., ordenantza zah., arrasta Ipar. zah., agintze (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. (Ipar.) orden; mandamiento
  fr iz. (Ipar.) commandement ; ordre
  en iz. order; commandment
  port iz. (Ipar.) ordem; mandamento

  Eta manamendu bat balitz? [Anaiaren azken hitza, Daniel Landart (Elkar, 1999)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  manamendu (Gaurko hitza, Domeinu publikoa)

   
• 

  Maite 11:29 pm on 2016/10/28 Permalink | Reply
  Tags: P ( 210 )   

  pixoihal 

  iz. Haur txikiei ipurdi aldean pixa xurgatzeko ipintzen zaien oihala edo zelulosazko azpiko galtza.  (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: iz.

      [troxa]: haur-oihal, oihal pl., troxa pl., txiza-oihal, maiola Naf. pl.  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es pañal, culero, gasa
  fr lange, couche
  en nappy (Br); diaper (Am)
  port fralda

  Haurren pixoihalak aldatzeko tokiak beti egon izan dira emakumezkoen komunetan. AEBetan lege bat onartu dute leku publikoetako komun guztiak haurrak aldatzeko lekuz hornitzeko, gizonezkoenak barne. Euskal Herrian ez dago halakorik arautzen duen legerik. [Pixoihalak aldatzea, jomugan, Bidatz Villanueva Etxague (Berria.eus, 2016-10-28)]

  

  pixoihal (Gaurko hitza, Domeinu publikoa)

   
• 

  Maite 11:17 pm on 2016/10/27 Permalink | Reply
  Tags: I ( 288 )   

  inki-minki 

  1. iz. Samintasun keinua. 2. adond. Nekez.

  Orotariko Euskal Hiztegia

  inkiminki.

  1. “(G, B), mueca de disgusto, p. ej. al aceptar una orden desagradable” A. [Badaki] lizunkeri gabe jostatzen, ta inkiminki gutxikin keiñu zital, seiñu txoliñak ta imurtxi txuliatuak aienatzen. EEs 1912, 220.

  2. (Gc ap. A), inki-manki. “Flaquear, sostenerse a duras penas” A (pese a la trad., se trata sin duda de una expr. adverbial). Inki-manki Izartxo, bitartean, pozik alde batetik, Erkoren patxara ta iztunen ederra ikusirik, estu ta artega bestetik. Eston Iz 77.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. mueca de disgusto, enfado, de desagrado (2) adond. a duras penas, ten con ten
  fr (1) (2)
  en (1)  (2)
  port (1)  (2)

  Inki-minkia egin du lan zail samarra agindu diotenean. (5000 Adorez Hiztegia)

  

  inki-minki (Gaurko hitza, Domeinu publikoa)

   
• 

  Maite 7:40 pm on 2016/10/26 Permalink | Reply
  Tags: B ( 476 )   

  botika(-)kutxa 

  iz. Sendagaiak eta kidekoak gordetzen diren kutxa. (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: iz.
  [botika(-)kutxa] : botikin (Elhuyar Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es botiquín
  fr trousse à pharmacie, boîte de secours
  en first-aid kit
  port estojo de remédios, caixa de primeiros socorros

  Aurten hasiko dira txerto bat probatzen eta 660.000 botika kutxa pilatu dituzte. [Mehatxu fantasmarako prest, Erredakzioa, 2006-01-19] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  botika-kutxa (Gaurko hitza, Domeinu publikoa)