Gaurko hitza

Recent Updates Page 281 Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 11:51 pm on 2016/09/26 Permalink | Reply
  Tags: B ( 476 )   

  burtzoraldi 

    iz. Zorabio edo buru-galtze igarokorra. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  burtzoraldi (Dv > A), burzoroaldi, burxoraldi (bür- Casve). Vértigo, aturdimiento, desvarío. “Vertige momentané” Casve. Solas horiek hekien begietan izan ziren burtzoraldi baten iduriko, eta etzituzten sinhetsi. Dv Lc 24, 11 (Lç, HeH ergelkeria, He eldarnio, TB, Brunet amets, Oteiza zoraki, Ol, Leon ameskeri(a), Ker, Or, IBk, IBe zorakeri(a)). Eskual-herrian uda berria / bethi jinen duk ederra: / Burzoroaldi itsu batean / hirirat othoi ez lerra... Ox 143 (en versiones anteriores buru zoro kolpe batean (ib. 133) y burzoraturik (ib. 140)).

  Sinonimoak: iz. Ipar.

      [zorabioa]: burtzoro Ipar. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es vértigo, aturdimiento, desvarío
  fr étourdissement; délire, divagation
  en daze, bewilderment, shock
  port aturdimento, atordoamento

  Eskerrak Edurne ahots goraz pentsatzen hasi den, eta neure burtzoralditik atera nauen.   [Berria, 2010-03-03, «Borrokatzea merezi du», MIKEL GOMEZ [Iritzia]]
  

  

  burtzoraldi (Gaurko hitza, CC)

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 8:13 pm on 2016/09/25 Permalink | Reply
  Tags: Z ( 315 )   

  zarradagarri 

  izond. Zarrada eragiten duena. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  zarradagarri. Impresionante, terrible. Judegoak arresi-ormatatik kanpora baeukazan arerioak, baiña euren indar guztiak anai arteko gudaketa zarradagarri baten galdu zituezan. Agur 21-7-1973 (ap. DRA).

  Sinonimoak:izond. Bizk.

      [zarrada eragiten duena]: zirraragarri (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es izond. (B) impresionante, emocionante, emotivo, -a, sensacional, que conmociona
  fr izond. troublant, -e ; émouvant, -e ; impressionnant, -e ; sensationnel, -elle ; touchant, -e
  en izond. exciting, moving, thrilling, touching

  Gaurko gaua zarradagarria izango dela aurreikusten da.#i25bozak #i25
  

  

  zarradagarri (Gaurko hitza, CC)

   
• 

  Maite 9:02 pm on 2016/09/24 Permalink | Reply
  Tags: H ( 215 )   

  hertu 

    da/du ad. (Ipar.) 1. Gutxitu, murriztu; ibitu, ematu. 2. Hantua edo puztua dagoena hustu, handitua desagertu. Hantura hertu. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: ad. Ipar.

      [gutxitu]: gutxitu, txikertu, txikiagotu, txikitu, urritu, doitu g.e., mermatu Heg. beh., apurtu Ipar. g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1)1 da/du ad. (Ipar.) disminuir (2) da/du ad. (Ipar.) desinflar(se), deshinchar(se), resolver(se)
  fr (1) da/du ad. (Ipar.) diminuer (2) da/du ad. (Ipar.) (se) dégonfler
  en (1) da/du ad. to decrease, to drop,  ( hantura ) to go down

  Biharamuneko, khordak eroriak dire, hanturak hertuak, eta Zabier egundaino bezain azkar eta zalhu. [Bi Saindu Heskualdunen Bizia, Franzisko Laphitz (Euskal Klasikoen Corpusa, 1867)]
  

  

  hertu (Irudia: Wikimedia Commons)

   
• 

  Maite 1:18 pm on 2016/09/23 Permalink | Reply
  Tags: H ( 215 )   

  hotzildu 

  da/du ad. Hotzil bihurtu, hotzil gelditu arte berotu edo hoztu. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  hotzildu. Templar(se). Iru gazteeri su-garra otzildu zenien Jainkoa. Or MB 59. Bero-bero ibili zen luzaroan gerra hotza; hotzildu zen poliki-poliki, epeldu gero eta are azkenik, hoztu ez ezik, baita izoztu ere. MIH 375.

  Sinonimoak: iz.
  [hotzildu] : epeldu  (Elhuyar Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es da/du ad. templar(se), entibiar(se), enfriar(se) o calentar(se) hasta quedar templado; [sua] mitigar
  fr da/du ad. s’attiédir, tiédir
  en da ad. [hoztu] to cool, to cool down; [berotu] to warm (up), to get warm(er)
  port (algo frío) amornar

  Hotzildu, jauna, berorren harridura lipar batez, arretaz ernerik belarria, harik eta nik eman arte, bi jaun prestuok lekuko didudala, miragarri horren berria berorri.  [Hamlet, William Shakesperare / Juan Garzia (Ibaizalbal, 2002)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  hotzildu (Gaurko hitza, CC)

   
• 

  Maite 11:45 pm on 2016/09/22 Permalink | Reply
  Tags: A ( 569 )   

  afan 

  iz. (G) Norberaren dohain, aberastasun, ondasun, etab. bestei erakustearen gehiegikeria. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz. Heg.

      [grina]: apeta, grina, irrika, irrits, tirria, hisia Ipar., lehia Ipar., lera Bizk., irrikizio Gip., asper Zub., irrikatasun g.e., pasio g.e., joran Bizk. jas., espa Heg. g.e., gutar Bizk. g.e., uzi Bizk. g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1)iz. (Heg.) h. harrokeria ostentación, vanidad (2) iz. (Heg.) h. grina, zaletasun afán, ocupación; empeño, deseo
  fr (1) vanité, orgueil (2) ardeur
  en (1) arrogance, vanity, pride; ostentation (2) desire, ambition
  port (1) ostentação, vaidade (2) afã, vontade

  Hartantxe izaten baitzuen bere afan guzia. [Harrizko pareta erdiurratuak, Patziku Perurena (Euskaltzaindia, 2004)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  afan (Gaurko hitza, CC)

   
• 

  Maite 11:44 pm on 2016/09/21 Permalink | Reply
  Tags: B ( 476 )   

  bals 

  iz. Alemaniar jatorriko dantza, erritmo hirutarrekoa, lehen aldiak oso azentu gogorra izanik. Bikote-dantza da, pausatua eta etengabeko bira-higiduraz dantzatzen dena; dantza horren doinua. Vienako balsak. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian
  

  bals, balsatu, balseo. v. balts, 3 baltsatu, baltseo.

  balts, bals, baltse. Vals; en gral., baile agarrado. Cf. Sor Gabon 50: Batek esaten du “Vals”. Jotzen dute. Gero “Habanera”, ta au bukatzian pasa-kallia juaz dijuaz. Zergatik zortziko, kontrapas, bolero, bals, kontradantzak, minue, rigodon, baile Ingles eta beste soñu askok konpas jakiñak dituzten bezala, aek diraden zati askotakoak eta konpas desberdiñak dituztenak. Izt C 218. Billeratako disimuluan / dauden soñu ta baltsiak, / animarentzat ka[l]tian dator / gorputzen gustora ibiltziak; / ondore txarra berekiñ dakar / toki gaiztora biltziak. Xe 321. Erdal erritik etorri zaigu / dantza jenero berria, / izan bear du, dirudienez / moskorren batek jarria. / Baltsa du izena eta / oso da nazkagarria. Urruz in Bertsol 248. Orai anztu balsak, / plazetako salsak. Yanzi 191. Dantza lotu edo baltsekoa ere jotzen ditek. TxGarm BordaB 62.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. vals [baile y música]
  fr iz. valse
  en iz. waltz
  port iz. valsa

  Dembak bals konpas batzuk entzun zituen, eta neskatila irribarretsuen ahots ozenak.  [Bederatzietatik bederatzietara, Leo Perutz / Anton Garikano (Alberdania-Elkar, 2003)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  bals (Gaurko hitza, CC)

  VIENAR BALS TXIKIA

  Vienan hamar neska gazte daude,
  heriotzak negar egiten dueneko sorbalda bat
  eta uso disekatuen baso bat.
  Goizaren zati bat dago
  antzigarraren museoan.
  Mila leihoko areto bat dago.

  Oi, oi, oi, oi!
  Har ezazu bals hau ahoa itxita.

  Bals hau, bals hau, bals hau
  baiezkoa, heriotzazkoa eta koñakezkoa
  bere isatsa itsasoan bustitzen duena.

  Poeta New Yorken, Federico García Lorca
  euskaratzailea: Juan Luis Zabala
  Erein, 2003

   
• 

  Maite 10:57 pm on 2016/09/20 Permalink | Reply
  Tags: G ( 266 )   

  gizatasun 

  iz. 1. Giza izaera duenaren nolakotasuna. 2. Gizakiari dagozkion bertuteen multzoa. Bere bihotz on eta gizatasun zabalagatik. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz.
  [gizatasun] : gizalege, jendetasun. garrazkeria, zakarkeria (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. humanidad, naturaleza humana (2) iz. comportamiento o cualidades humanas; calidad humana
  fr (1) iz. humanité, nature humaine (2) iz. comportement ou qualités humaines, valeur humaine
  en (1) iz. [nolakotasuna] humanity (2) iz. [kalitatea, ezaugarri-multzoa] humanity
  port (1) iz. humanidade

  Gizatasuna galtzen ari gara? Gizatasunik geratzen ote zaigu? [Gizatasunaren berraurkipena, Goizalde Landabaso (Berria.eus, 2016-09-20)]
  

  

  gizatasun (Gaurko hitza, CC)