Gaurko hitza

Recent Updates Page 286 Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 8:20 pm on 2016/08/21 Permalink | Reply
  Tags: Z ( 315 )   

  zamalko 

  iz. Ipar. eta Naf.g.er. ‘zaldikumea’ (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  zamalko (AN-larr ap. Bera EEs 1915, 210; H), zamariko, samalko (Gèze).

  (Dim. de zamari). Potro. “Poulain” Gèze y H. Deabruak daramazki (ardozaleak) gaistakerietara, nola balemazki freno ta ezporeareki bere zamarikoak (163). LE-Ir. Utzirik hamabost zamalko jandarmen eskietan. Eskual 7-3-1913 (ap. DRA). Basoan jaio-ta basoan nai, gure zamalkoak eztik etxera nai (AN-ulz). “Donde nace, pace”. Inza Eusk 1927, 152.

  Sinonimoak: iz. Ipar./Naf. g.e.

      [zaldikumea]: behorkume, pottoko, zaldikume (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. (ikus zaldikume) potro, caballo joven, jamelgo
  fr poulain
  en (male) colt, foal; (female) filly, foal
  port potro, -a; poldro, -a.

  Begira zure zamalko argala; belarriak zut-zutak paratzen ditu kanoiaren erlatsa hurbilegi entzuten duenean. [Euskal karma, Jon Alonso (Susa, 2001)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  zamalko (Gaurko hitza,CC)

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 11:08 am on 2016/08/20 Permalink | Reply
  Tags: E ( 387 )   

  erlabio 

  iz. (B) Liztorra. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  erlabio (V-och-gip, G-azp; Dv, H), erlapio (V-gip), erlamino (V-gip, G; Mg Nom, Añ), erlemino (V-gip). Ref.: A (erlabio, erlamiño, erlapio); Iz UrrAnz (erlabixua, erlemiñua); Etxba Eib (erlamiñua); Iz ArOñ.

  1. Avispa; avispón. “Frelon” H. “Especie de avispa de color negro y blanquecino” Iz ArOñ. Baña itzartu ninduanean / Izpiaz erlabioak. AB AmaE 468.

  2. (Lar, VocCB (s.v. erle)), erlamino (Añ). Abejorro. “Abejón” Lar y Añ.

  3. Zángano. v. erlenagi. Ez omen gose, zizta ta zizta, / idurituz erlabio. “Como los zánganos”. Or Eus 382.

  4. (Lar, H). Enjambre. “Jabardo” Lar. v. erlekume.

  Sinonimoak: iz.

      [liztorra]: liztor, listafin Ipar., abadot zah.  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. (B) avispa, avispón (2) iz. (B) abejorro
  fr (1) guêpe (2) bourdon
  en (1) wasp (2) bumblebee
  port (1) vespa (2) abelhão, mamangaba

  Erlabio baten ziztada batek bezala suspertu ninduen oihuak.

  

  erlabio (Argazkia: Asier Sarasua, FlickrCC)

   
• 

  Maite 10:58 pm on 2016/08/18 Permalink | Reply
  Tags: G ( 266 )   

  gorrina 

  iz. 1. Mildiua. Aurten gariak gorrina dakar. 2. Elgorria. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

      [laboreen gaitza]: mildiu, gorrien Bizk.

      [elgorria]: elgorri, mingorri, gorriaire Ipar., gorriño Ipar. pl., gorni Gip., txarranpin Gip.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. [landareetan] sarro, roya (2) iz. sarampión
  fr (1) iz. [landareetan] rouille (2) iz. [gaixotasuna] rougeole
  en iz. measles
  port iz. [gaixotasuna] sarampo

  Aurten gariak gorrina dakar. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Gizona gorrinak jota dago.

  

  gorrina (Gaurko hitza, CC)

   
• 

  Maite 11:43 pm on 2016/08/17 Permalink | Reply
  Tags: G ( 266 )   

  gohain 

  iz. Nazka. 2. Eguraldi lainotsu, pisutsu eta beroa.

  Orotariko Euskal Hiztegian

  gorhiñ. v. gohain. > gohain, gorhain (BN ap. A <- VocBN; H), gorhiñ (H).

  1. Náusea, asco.

  2. gorhain (H), gohin (S ap. A), gorhiña (S ap. A; H (-iñ)). Tiempo nublado, pesado y caluroso. “Gorhain da, il fait un temps brûlant et étouffant” H.

  Sinonimoak: iz.
  [nazka] : higuin, higuindura, higuintza, gohaindura, nakaitz, okaztadura, narda. (UZEIren Sinonimoen Hiztegian, “nazka”)

  Beste hizkuntza batzuetan (Orotariko Euskal Hiztegia, Google Translate, Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) náusea, asco (2) tiempo nublado, pesado y caluroso
  fr (1) nausée, dégoût (2) temps nuageux, lourd et chaud
  en (1) disgust, loathing (2) cloudy, heavy and hot weather
  port (1) náusea, asco, nojo (2) tempo nublado, pesado e quente

  Gohain da! (Orotariko Euskal Hiztegia, mold.)

  

  gohain (Wikimedia Commons, CC0)

   
• 

  Maite 9:49 pm on 2016/08/16 Permalink | Reply
  Tags: A ( 569 )   

  alpore 

  iz. (Ipar.) Lurrari sargori denean darion lurrun beroa. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  alpore (-ph- BN-mix ), alpor (-ph- S; -ph- Gèze, Hb ap. Lh, Dv (S)), alporra (-ph- BN-mix; -ph- H (det., S)), alfora (S), alfore (BN; ms. Haz. ap. A), alporo (-ph- S ap. Lh; Foix ap. Lh), alpo (-ph- S). Ref.: A (alphor, alphorra, alfora); Lh (alpho, alphor); Lrq /alphó/.

  Etim. En la desaparición de la b- ha podido contribuir la tendencia disimiladora. No se ha producido sonorización de la oclusiva bilabial (alp- > alb-) ya que la sonante anterior, efecto de la repercusión, es tardía. v. bapore y FEW 14, 166ss. Cf. también las alteraciones formales en alav. pavor ‘vapor’, pavorear (Lagrán).

  Vapor; vaho; calor. “Vapeur chaude” H. “1.º ardor, vaho que desprenden los borrachos al día siguiente de una comilona; […] 2.º vaho que despide la tierra los días de gran calor; […] 3.º (S) reverbero del sol” A. “Alpho (S-saug): 1.º réverbération du feu, du soleil, etc.; 2.º haleine d’ivrogne” Lh. “Relent de chaleur que la terre réverbère, aux jours de chaleur” Lrq. Bihotzian dian alporraz berze bizkaiak dütialarik azkartzen, lotsak eztereioke dremendena ikhara emaiten. Egiat 255. Haiñbeste milion aukera bizi direnetarik izairan, pezü eliraiteke amorioaren alporraz baizik. Ib. 205. Biek dereitze odola idortzen, izairitze alporra hiltzen (ref. a la tristeza; el ed.: ‘izateko berotasuna hiltzen’). Ib. 231. Sü hau ezta errekeitüz arrapitz daitekiana. Alpor beriaz bizi zeno zen ganargi ta flakatzen zeno, zokhorri zereio eman, bena lehen bezala ezta destieraziren beraren alporraz baizik eztialakotz alporrik. Ib. 189. Lurraren barnian aurkhitzen dira gaiza mota guziak eta beruareki igaiten dira alphoren artian. Ip Dial 110s (It baporeen, Ur lurrunen, Dv bafaden). Alphor hoietarik jiten dira iñhaziak eta ühülgiak. Ib. 111. …

  Sinonimoak: iz. Ipar.

      [bafada]: putz, bafada Ipar., ufa Ipar., ufako Ipar., lurrun Bizk., buhada g.e., buhako g.e., ufada g.e., bafa zah., bapore zah. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. (Ipar.) vapor, vaho
  fr vapeur
  en (UK) vapour, (US) vapor; steam
  port vapor, vafo

  Lurraren barnian aurkhitzen dira gaiza mota guziak eta beruareki igaiten dira alphoren artian.  Ip Dial 110s (Orotariko Euskal Hiztegia)
  

  

  alpore (Gaurko hitza, CC)

   
• 

  Maite 7:54 pm on 2016/08/15 Permalink | Reply
  Tags: L ( 239 )   

  lanbero 

    Tenperatura altuak eta hezetasun handiak eragiten duten bero itogarria. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoan, “sargori”)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  1 lanbero (Lar, Hb ap. Lh, H, A), launbero. “Bochorno” Lar. Epeldu, sargori, launbero, giroa, zaroa. Izt C 235 (en una lista de fenómenos atmosféricos).

  2 lanbero. “Dinámico, trabajador. Baziran lanberonekuak Eibar-en, lenenguari itxulittara jarritta seguru izen ori” Etxba Eib.

  Sinonimoak: iz.

      [goha]: goha Ipar., sapa Ipar. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es bochorno [referido al tiempo]
  fr chaleur étouffante/lourde
  en sticky [weather]
  port bochorno

  Hau da lanberoa!

  

  lanbero (Gaurko hitza, CC)

   
• 

  Maite 11:39 pm on 2016/08/14 Permalink | Reply
  Tags: P ( 210 )   

  putaner 

  iz. (Ipar.) Putazalea. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  1 putanero, putaner (VocBN, Hb ap. Lh <-per>), putañero (Lcc).

  Putañero. “Putassier” VocBN. Nihor ohoin dela, putaner dela edo berze gisako bekhatu mortal egile dela. Harb 172. Ohoin bat, iokari bat, arnegari bat, putaner bat, gaixto da. Ax 407 (V 265). Presuna putanerak eztuela deusetan ere sosegurik eta ez pausurik. Ib. 357 (V 237).

  Sinonimoak: iz./izond. Ipar. zah.

      [putazalea]: putazale beh. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. (Ipar.) (arrt.) putero
  fr fam homme m à putes
  port  vulg homem que transa com prostitutas

  Ugatzak esplikatu zion ezer ez nekien xelebrea nintzela, arlotea, hankabiko afrus eta mozoloa, funtsean fraideek, eurogero ibili ohi nintzela profitaturik, pergutadan sarturiko zozoa, mokoroa frekuenteki bildu zale, makarra, golos, putaner eta ardankoia, adimenez urri eta bizioz luze, ahul, mengel, mendrea eta, finean, ezertarako ere arriskurik sortzen ez zuen zomorroidea.  [Euskal karma, Jon Alonso (Susa, 2001)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  putaner (Gaurko hitza, CC)