Gaurko hitza

Recent Updates Page 290 Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 11:11 pm on 2016/07/21 Permalink | Reply
  Tags: U ( 112 )   

  upeltegi 

  iz. Sotoa, upategia. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  upategi (V, G-to; Lar, Hb ap. Lh, Dv (V, G), H), upetegi (Añ), upatei (V-gip), iputei (V-gip). Ref. A; Iz ArOñ (upatei); Elexp Berg (upatei, iputei).

  “Bodega” Lar y Añ. “Cantina” Lar. “Cellier” Dv. “Chai, cave, cuverie” H. “Bodega, depósito de toneles (msOch)” A. “Iputei, ipuiteixa. […] En algunos caseríos construidos en contraterreno se llama así al local situado bajo el nivel de la cocina, al cual se arroja el estiércol de la cuadra. También se utiliza como bodega o para otros menesteres. Ald[aera] upatei, upateixa. […] Upateixa ba, satsa ero, oilluak ero, sardaua ero” Elexp Berg. Sartzen da gero [gazta] eltze edo tinaja batean eta utzi upategian. It Dial 89 (Ur upategijan; Dv xaian, Ip zederian). Erriojako upategiak. Azc PB 79. Sartu zirean guztiak ontziaren upategian (bodega). Echta Jos 119. Danak topau ebazan ondo samar [ontzian], da upategia makallaoz beterik. Ib. 265.

  Sinonimoak: iz.

      [upeltegia]: soto, upategi, bodega Heg. beh., xai Ipar. g.e.  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. lugar donde se hallan las cubas; bodega
  fr iz. cave
  en iz. (wine) cellar
  port iz. adega

  Sagardotegiko upeltegi ezberdinei egin diete bisita saio bakoitzean, upel batetik bertzera. [Upel artean, Jon Abril (Berria.eus, 2006-02-11)]
  

  

  upategi (Pixabay, CC0 Public Domain)

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 8:36 pm on 2016/07/20 Permalink | Reply
  Tags: G ( 266 )   

  gezurrontzi 

  izond. Gezurtia. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: izond.

      [gezurtia]: gezur-jario, gezurti, gezur-zulo, gezurtari Ipar., enbustero Heg. beh. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es izond. mentiroso, -a; embustero, -a; trolero, -a
  fr izond. menteur, -euse ; imposteur
  en izond. liar
  port izond. mentiroso(a), embusteiro(a)

  Horra, Satanasen elkarteko batzuk emango dizkizut nik eskura, judu direla esan arren gezurrontzi huts direnetariko batzuk; zure oinetan ahozpez jartzera behartuko ditut, maite zaitudala jakin dezaten. [Elizen arteko Biblia, Askoren artean (Idatz, 2004)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  gezurrontzi (Gaurkohitza, CC)

   
• 

  Maite 11:15 pm on 2016/07/19 Permalink | Reply
  Tags: A ( 569 )   

  ahanztura 

    iz. (Ipar.) Ahaztea. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz. Ipar.

      [ahaztea]: ahazte, ahanzte Ipar., ahazmen g.e.  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (Ipar.) olvido
  fr iz. oubli
  en iz. forgetfulness, absent-mindedness; forgetting
  port iz. esquecimento

  80 urte ahanzturaren aurka. 80 urte ahanzturaren aurka (Berria.eus, 2016-07-18)

  

  ahanztura (Argazkia: Marisol Ramirez / Argazki Press)

   
• 

  Maite 11:25 pm on 2016/07/18 Permalink | Reply
  Tags: A ( 569 )   

  altxamendu 

  iz. Herri edo talde baten errebolta, asaldakuntza edo matxinada. • altxamendu topografiko. Jasoketa topografikoa, plano edo mapa bat egiteko behar diren eragiketa geometrikoen multzoa; planoa bera. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz. Heg.

      [jazarraldia]: bihurrialdi, erasoaldi, errebolta, jaikialdi, jazarraldi, matxinada, oldarmendu Ipar., oldarraldi Ipar., bihurripen g.e., bihurritza g.e., erreboltamendu zah.  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. (Pol.) alzamiento, levantamiento, rebelión
  fr soulèvement
  en uprising, revolt, rebellion
  port alçamento, levantamento, levantada

  Altxamenduaren aurka borrokatu ziren. (Hiztegi Batua)

  

  altxamendu (Wikimedia, Public domain)

   
• 

  Maite 10:30 pm on 2016/07/17 Permalink | Reply
  Tags: K ( 331 )   

  kakapirri 

    1. iz. (lgart.) Kakeria, beherakoa. 2. izond. (B) Pertsonez mintzatuz, jenio txarrekoa. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal hiztegian

  kaka-pirri (V-gip).

  1. “Diarrea” Elexp Berg.

  2. “Inquieto, de poco asiento” Elexp Berg. Cf. LexBi: “Cacapirri, persona de carácter inquieto y de mal genio“.

  Sinonimoak: iz. Bizk. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

      [beherakoa]: beherako, sabeldura, uxara Ipar., pirri-pirri Bizk., sabeleko Bizk., beheitiko Ipar./Naf., tarratario Naf., kakeri beh., goiti-beheitiko g.e., hestereango g.e., hesteriko g.e., kakajario g.e., sabeltasun Ipar. zah.

  kakapirri izond.

      [erretxina]: erretxin, kakerre, sakerre, pirri Bizk., ipurterre beh., triperre beh., prakerre g.e.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. (B) (lgart.) diarrea (2) iz./izond. (B) (lgart.) persona de carácter inquieto, de mal genio
  fr (1) diarrhée ; colique (2) izond. pointilleux, -euse ; grincheux, -euse ; irritable
  en (1) diarrhoea (Br); diarrhea (Am); the runs (inf) (2) cantankerous; grouchy
  port (1) diarréia (2) carrancudo(a)

  Jaun kakapirri zahar bat zen, Salford hiria ezagutzen zuen norbaitekin topo egiteko gogoz egoten zena eta eguna Lorategiko banku batetik bestera pasatzen zuena; eta urtebetez edo gehiagoz ezagutzen genuenean, beste agure bakarti bat ezagutu genuen, behin Salforden egondakoa, larunbatetik astelehenera.  [Peter Pan, James Matthew Barrie / Julen Gabiria (Alberdania, 2004)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  kakapirri (Pixabay, CC0 Public Domain)

   
• 

  Maite 7:27 pm on 2016/07/16 Permalink | Reply
  Tags: K ( 331 )   

  kolpista 

   iz. eta izond. Kolpismoari dagokiona; estatu–kolpe batean parte hartzen duena. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz.
  [etxearen gainaldea] : terraza (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz./izond. golpista
  fr adj & mÆ’ putschiste
  en adj mf (del golpe de Estado) coup n as adj
  port adj & mƒ Polít golpista

  Baina, egoera kontrolpean dutela dio gobernuak, eta kolpistak menderatu dituztela.  200 hildako baino gehiago eta 2.800 atxilotu utzi ditu Turkiako estatu kolpe saioak, Berria.eus

  

  kolpista (Irudia: berria.eus)

   
• 

  Maite 11:31 pm on 2016/07/15 Permalink | Reply
  Tags: T ( 353 )   

  txibista 

  Ik. begizta. iz. 1. Biribil–gisako batekin edo birekin egiten den korapiloa, muturretako batetik tiratzean desegiten dena; delako korapiloaren biribil-gisako horietako bakoitza. 2. INFORM. Programa bateko agindu-sekuentzia, baldintza jakin bat bete artean exekutatzen dena. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegia

  txibista (G-goi-bet; Lar, VocCB (G, L), Dv (<ch-> G)), txibita (V-m, G-nav), txibiste (Lar, H (<ch-> G)), txiribista (G-to), xibixte (G-to), txilibista (G-goi-to; BeraLzM), txilibixta. Ref.: A (txibista, txibita, txilibista, xibixte); Garate 1.ª Cont RIEV 1930, 157; Iz Als (txibita); SMuj (comunicación personal; txilibista). Etim. Relacionado con begite, begizta, etc.

  Lazada. “Lazada, lazo” Lar. “Lacear, txibistaz apaindu” Ib. “NÅ“ud coulant” Dv, que cita a Manterola. “Rosette, nÅ“ud” H. “La lazada” Iz Als. v. begizta, txibistillo, txibistin. Molorrika ederrak / beren kirtenetan / zeukazkitek biak / asko txibistetan. It Fab 190. Ausi ta josi; aska ta lotu; txibista egin ta berori indartu; adabakitako zatia atzeratu ta zulodun zati berriya bereganatu. Inzag RIEV 1923, 502. Sokari mutur batean txilibixta egin. JAIraz Bizia 47. Atenairekin lotzen zuen txibistarik gotorrena autsita zegoen. Zait Plat 12.

  Sinonimoak: iz.

      [begizta]: begizta, begite g.e.  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es lazo, lazada, nudo
  fr (atadura, nudo) nœud
  en bow
  port laço

  Txibista deigarri batez hornitutako fardela eman zion eta “eskerrik asko” lotsatu batekin batera jaso zuen. [Odolbildua, Josu Landa (Susa, 2002)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  txibista (Pixabay, CC0 Public Domain)