Gaurko hitza

Recent Updates Page 366 Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 11:22 am on 2015/01/18 Permalink | Reply
  Tags: A ( 569 )   

  argi(-)txinta 

  iz. argi txinta, argi-txinta. Argi izpia. Argi-txinta sumatuz, jaikitzen naiz goizero belaunak arin.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz.
  [argi(-)txinta] : argi-izpi (Hiztegi Batua)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es rayo de luz; amanecer, aurora
  fr rayon de lumière; lever du jour, aurore
  en ray/beam of light; dawn, daybreak, sunrise, break of day
  port raio luminoso; amanhecer, alvorecer, aurora

  Entzun:
  

  ARGITXINTA PORTUAN

  

  argi(-)txinta (Wikimedia Commons)

  Egunsentiaren ilinti gorian
  artean ura itsasoarena ez denean
  badago orduak inauguratzen dituen eremu bat,
  pinu-orratzak oboe izateko ametsetan
  firurikatzen dituen kristalezko haizean.

  Ez da ezer entzuten
  dena geure baitan datzalako,
  ez da ezer ikusten
  guregan ikusten ez dugunik existitzen ez delako.

  Hala ere urdinaren apar ilunak
  errezelak irekiko ditu
  argiari amodioa eskainiz bezala
  mendeetan harkaitzen bolumenak
  gorpuztu dituen kresalaren erresuman.

  Ez da ezer ikusten
  dena geure baitan datzalako,
  ez da ezer entzuten
  guregan ez dagoen kanturik existitzen ez delako.

  Urratuko dute zeru saretu bat
  itsasontzien damorria kantatzen duten tutuek,
  eta bakardadea zer den esango digute:
  suak itzaltzea lortu ez zuen uhinen lantua,
  gure baitako isiltasun erraldoia oboe-soinuz
  eta amodioaren argirudiz betetzera datorrena.

  [Argitxinta portuan, Pako Aristi (Urari ostutako poemak, 2014)] (Susa Poesia)

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 10:24 am on 2015/01/17 Permalink | Reply
  Tags: T ( 353 )   

  troiar 

  iz. INFORM. Itxuraz inolako kalterik egiten ez duen programa baten barnean ezkutatutako programa kaltegarria. (Euskalterm)

  Wikipedian:

  Troiako zaldi edo troiako konputagailu-sareen arloan bi txandatako erasoaren egitura duen malwarea da. Izena Homeroren olerkiaren arabera eman zitzaion, Troiako gerran eginiko erasoa gogoratuz.

  1. Lehenengoan, Troiako zaldiak, hau da “etsaiaren” programak, sareko defentsak gainditzen ditu.

  1. Bigarrenean, programa gaitzen da eta bere traidore lana egiten hasten da. Lan hau edozer izan daiteke: segurtasun perimetrotik at datuak bidali, informazioa deuseztatu, sistemaren funtzionamendua ez-egonkortu,…

  Babes neurriak hartzea oso zaila da sarbide bezala erabiltzen dena sarea bera edo euskarri ez kontrolatuen (disketeak, segurtasun perimetroaren barnean konektatzen diren eramangarriak…) bitartez baita. Defentsarik onena (sarearen bitartez datozen aplikazioen iragazi hertsi batez gain), erabiltzaileak informatzean datza.

  Sinonimoak: iz.
  [troiar] : Troiako zaldi, troiako (Euskalterm, Wikipedia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es caballo de Troya
  fr cheval de Troie
  en trojan, Trojan horse

  Entzun:
  

  Horregatik, litekeena da programa horretan troiar bat sartu izana, eta erabiltzaileak argazkian klik egitean troiar hori telefonoan sartu izana.  [Nola iritsi ahal izan ziren Deustuko ikasleen telefonoetara? (eitb.eus, 2012/11/29)]
  

  

  troiar (Wikimedia Commons)

  maitego » Sarelarien tartea Amarauna irratsaioan, 15-01-18 is discussing. Toggle Comments

   
• 

  Maite 7:45 am on 2015/01/16 Permalink | Reply
  Tags: I ( 288 )   

  ihartu 

  da/du ad. Hezetasuna kendu edo galdu, ihar bihurtu; bizitasuna galdu edo kendu. Errorik egiten ez duen landarea fite ihartzen da. Inoiz ihartuko ez den Lizardiren poesia. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  ad.  [lehortu]: agortu, elkortu, lehortu, idortu Ipar., sikatu Bizk., kabartu g.e.

  izond. [lehortua]: lehortu

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) ad. [landarea] secar(se), desecar(se); marchitar(se) (2) da/du ad. (hed.) secar(se), marchitar(se) || (1) izond. seco, -a; marchito, -a (2) izond. (Hizkl.) fósil
  fr ad. (se) sécher, (se) dessécher, (se) faner, (se) flétrir || izond. fané(e)
  en ad. to shrivel (up); to wither || izond. withered, shriveled adj
  port ad. murchar-se || izond.  murcho(a)

  Entzun:
  

  Gehiegizko ureztatzearen ondorioz ihartu da Gernikako arbola. 2005eko otsailean jarri zuten —egun 28 urte ditu—, baina ez da Bizkaiko juntetxearen lurrean behar bezala itsatsi. [Gernikako arbola ihartu egin da, Patziku Perurena (Erein, 2001)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  ihartu (Alfredo Aldai / Efe. Berria.eus-etik hartua)

   
• 

  Maite 12:16 pm on 2015/01/15 Permalink | Reply
  Tags: A ( 569 )   

  aieka 

  iz. 1. Gauza edo puntu bati buruz, haren ingurua; hura inguratzen duen bitartetik nolabait bereizten den zatia.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoan, ‘alde’)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  aieka (G-bet, AN-gip). Ref.: A Apend; Garbiz Lezo 152; BU Arano; Gte Erd 29, 124 y 225. Etim. De este término, de difusión tan limitada, se ha escrito, sin aducir razones, que es de origen gascón.

  Lado, costado. “Aieka artara joain al gara? Aieka ontakoak, los de este partido, dirección” A Apend. “Costado del cuerpo” BU Arano. “Pilota pareta(re)n beste aiekara bota du (AN-gip)” Gte Erd 29. “Aieka batera edo bestera (AN-gip), modu batera edo bestera (AN-gip)” Ib. 124. “Erreka(re)n beste aiekan (AN-gip)” Ib. 225. “Aurpegi bi aieketan musu bana eman zion (AN-gip)” Ib. 225. “Gure aiekatik [por parte nuestra, no de mi marido] Bordatxotik omen datoz” (AN-gip). Empleado por Zt con el significado de “página” (comunicación personal). (…)

  Sinonimoak: iz.

  [aldea]: alde, alderdi, aurpegi, eretz Zub., eretze Zub., gaindi Zub., banda g.e., eskualde Ipar. g.e., bando Heg. zah.  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es lado, costado
  fr côté, flanc
  en side
  port lado, costado

  Entzun:
  

  Eta, horretaz gain, Harry Blountek, trenaren ezker aldean eserita, ezkerreko aieka horri baizik begiratu ez eta lurralde gora-beheratsua ikusi zuen, zelai zabalez osatutako eskuineko aiekari begiratzeko lana hartu gabe, eta beste ohartxo hau gehitu zuen koadernoan ziurtasun britainiarrez. [Mikel Strogoff, Jules Verne / Karlos Zabala (Ibaizabal, 2002)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  Beste aieka batzuetako jendea hasi zen iristen, errepika etengabeak erakarrita. [Pedro Páramo, Juan Rulfo / Juan Garzia (Ibaizabal, 2001)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  aieka (Gaurko hitza, CC)

   
• 

  Maite 8:50 am on 2015/01/14 Permalink | Reply
  Tags: B ( 476 )   

  buruments 

  izond. Zentzu edo adimen txikikoa, zentzugabeki mintzatzen edo aritzen dena. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoan, ‘ergel’)
  

  Orotariko Euskal Hiztegian:

  buruments (Gèze, Casve), burments (S ap. Lh; Casve). Simple, bobo, botarate. “Faible d’esprit, innocent” Lh. “Insensé”, “pierrot (niais), bürments” Casve. “Étourdi, bürüments” Ib. Aigalont, ehakiola / bürü ments huni beha, / eztezala ez kita / seküla hire legia. ‘Simplet’. Xarlem 674. Haurridek etzien deusere üken: oro edale eta bürüments zien ere. Const 42. Elgebarne ez beitzen bürments eta ikusten beitzian kapitaina zer atekan zen, oihüz hasi zen. Ib. 39.

  Sinonimoak: iz.
  [ergela] : arin, babalore, babo, bulunba, buruarin, eltze, ero, eroxka, inozo, kaiku, kaskarin, kirten, lelantoni, lerdo, memo, tonto, tontolapiko, tutulu, txatxu, txoriburu, zoro, zoroxka, zozo, zozoilo, ments Ipar., pello Ipar., xanfarin Ipar., zuntzun Ipar., tontolo Heg., txoropito Heg., atunburu Bizk., gangar Bizk., ganorabako Bizk., ganoragabe Bizk., ganoragabeko Bizk., kokolo Bizk., lapiko Bizk., lelo Bizk., mozolo Bizk., papao Bizk., pepelerdo Bizk., taket Bizk., tankalo Bizk., tentel Bizk., txotxolo Bizk., tetele Ipar./Naf., pettux Lap., ilupa Naf., pergut Zub., astapito beh., ganbelu beh., alotza g.e., haizebelats g.e., inputika g.e., narra g.e., txolin g.e., zoroko g.e., memelo Bizk. beh., koko Bizk. g.e., txotxin Bizk. g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es simple, bobo, botarate
  fr idiot(e), crétin, simplet(ette)
  en silly, simple, stupid, idiot, fool
  port bobo(a), pessoa irresponsável o sem juízo.

  Entzun:
  

  Burumentsenak ere badaki zer den erdeinuaren burdinez markatutako hiztun maizterra izatea. Urquijok salbu. [Urquijok salbu, Anjel Lertxundi (Hitz beste, 2015-01-14)] (Berria.eus)

  

  buruments (Gaurko hitza CC)

   
• 

  Maite 7:48 am on 2015/01/13 Permalink | Reply
  Tags: A ( 569 )   

  altzo 

  iz. 1. Eserita dagoen pertsona batengan, gerriaren eta izterren arteko zokoa edo tartea. Altzoan hartu. 2. Mantala edo gona gorantz tolestean eratzen den boltsa-modukoa. Artaburuak altzoan bildu. 3. (hed.) Babesa ematen duena; barnea. Zure altzoan iragana dut sortzetik orain artea. Erreka-altzoan ito egin zen neska liraina. 4. Ik. senaia. 5. Ik. sinu. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz.
  [altzo] : magal (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) regazo, seno que forma la persona al sentarse (2) regazo, enfaldo, halda (3) (hed.) seno, interior; cobijo, amparo (4) (Anat.) Ik. sinu
  fr (1) [gorputzarena, gonarena] giron (2) (hed.) sein, intérieur
  en lap
  port (1) regaço, colo (2) seio; abrigo

  Entzun:
  

  Zure hizkuntza hilko da» soilik esan dezake hizkuntza hegemoniko eta indartsu baten altzoan jaiotakoak.  [Hilkortasuna, Goizalde Landabaso (Larrepetit, 2015-01-13 )] (Berria.eus)

  

  altzo (PixabayCC, runninglane)

   
• 

  Maite 12:56 pm on 2015/01/12 Permalink | Reply
  Tags: I ( 288 )   

  ingurubira 

  iz. Zerbaiten inguruko bira, itzulia.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz.

  [bira]: bira, biraketa, erronda, inguraldi, inguru, inguru-minguru, itzuli, jirabira, birunda Ipar., ikur-makur Ipar., jira beh., biraldi g.e., inguruketa g.e., buelta Heg. beh., arrunda Ipar. zah. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es vuelta alrededor, ronda
  fr tour, détour
  en round
  port rodada

  Entzun:
  

  Egia esan, nire neuronen ingurubira osoa izen hark, André Armand-ek, zuen hartua, eta zenbat denborakoa izan ote zen esaten jakingo ez nukeen une zurrunbilotsu baten ondoren, ordena perfektua egin zitzaidan buruan.  [Gorde nazazu lurpean, Ramon Saizarbitoria (Erein, 2000)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  Irteera aldera joan zen, eta geltokiaren ingurubira egin zuen. [Jakintzaren arbola, Pio Baroja / Josu Zabaleta (Alberdania-Elkar, 2006)] (Ereduzko Prosa Gaur)