Gaurko hitza

Tagged: K Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 7:27 pm on 2016/07/16 Permalink | Reply
  Tags: K   

  kolpista 

   iz. eta izond. Kolpismoari dagokiona; estatu–kolpe batean parte hartzen duena. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz.
  [etxearen gainaldea] : terraza (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz./izond. golpista
  fr adj & mÆ’ putschiste
  en adj mf (del golpe de Estado) coup n as adj
  port adj & mƒ Polít golpista

  Baina, egoera kontrolpean dutela dio gobernuak, eta kolpistak menderatu dituztela.  200 hildako baino gehiago eta 2.800 atxilotu utzi ditu Turkiako estatu kolpe saioak, Berria.eus

  

  kolpista (Irudia: berria.eus)

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 11:20 pm on 2016/07/10 Permalink | Reply
  Tags: K   

  koska 

  iz. 1. Gainalde batean, eta bereziki ertz batean, dagoen edo egiten den hutsune edo irtengune txikia. Koska batean eseririk. Hormak koskak zituen, oinak ipintzeko. 2. Kopuru bati zenbateko biribila kendu eta gelditzen dena. Hamabi mila pezeta eta koska. 3. Arazo baten eragozpen nagusia. Errudunak salatzea, hor dago koska. 4. Koskada. || koska 2 iz. (Ipar.) Talka. • KOSKAKA. Talkak joaz. Ahariak koskaka ari dira. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: koska iz. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)
  [hutsune edo irtengune txikia]: akats, irtengune, mailatu, markets, maspil, uspel, hozka Ipar., maka Ipar., makadura Ipar., mailatune Bizk., goragune g.e., kamer g.e.
  [eragozpena]: iltze, korapilo
  [talka]: Ipar.inpaktu, talka, burata Zub., txoke Heg. beh.
  koska izond. Ipar.
  [burugogorra]: burugogor, buruhandi, egoskor, kaskagogor, lepagogor, muker, setati, setatsu, hisiati Ipar., hisikor Ipar., tematsu Ipar., temati Bizk., temoso beh., burugaizto g.e., burukoi g.e., setoso Gip. beh., buruzkin Ipar. g.e., butoi Ipar. zah.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. saliente, resalte; abultamiento, protuberancia (2) iz. entrante, hueco, hendidura; muesca; rebajo (3) iz. [gai, kontu, arazoarena] cuestión, clave, quid (4) iz. mordedura, mordisco (5) iz. trasquiladura, trasquilón (6) iz. (Art. Graf.) sangría (7) iz. (Mus.) traste
  fr (1) iz. saillie ; rebord (2) iz. encoche, rainure (3) iz. hic (4) iz. morsure (5) iz. (Ipar.) fantasque, toqué
  en (1) iz. projection [protuberance] (2) iz. nick, notch, ledge (3) iz. key (point), crux; question, point (4) iz. [koskada] bite

  Sagarrari koska txikiak ematea gustuko zuen.

  

  koska, #27hizki27argazki (FlickrCC, Dabid Martinez)

  Ikusi “koska” hitza Dabid Martinezen #27hizki27irudi egitasmoaren blogean.

   
• 

  Maite 11:56 pm on 2016/06/17 Permalink | Reply
  Tags: K   

  kasaila 

  iz. (Ipar.) Kalapita, iskanbila, sesioa. • KASAILAN. Denak hola baitziren kasailan mintzatzen.(Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  kasaila. v. gasaila.

  gasaila (BN, S; VocBN y Chaho (-alla), H), kasaila (L, BN-mix-lab; H). Ref.: A (gasailla, kasaila); Satr VocP.

  1. “Cris ou paroles insolentes, vives et fortes, de plusieurs personnes parlant ensemble à la fois” VocBN. “Gasaila handitan ziharduten” H. “Riña, gritos o palabras insolentes. Lo pronuncian gasailla a la francesa: gadsailla” A. “Kasaila gorrian ari ziren” Ib. Gazte beroek agurtu dute erakuspen hori oihuz, zalapartaka, yauziz, ostikoka, Waterloo guziak ahantzarazten zituztelarik gasailan. Hb Egia 137. Kanporat khen zatzu munduko kasailak eta bizioen gathaskak. Dv Imit IV 12, 1 (ap. DRA; SP y Ol abarrots, Leon burrunba). Egin ahalak egin beharko, kasaillarik ez dadin sor. Ox 62. Denak hola baitziren / kasailan mintzatzen. Etcham 116. Eta holaxet hasten dire kasailan. Barb Leg 143. 1914-18-ko gerlatik landa Irlandan gertatu ziren nahasmendu eta kasailak ditu gaitzat. Mde Pr 298. Auzi eta gasailak utzirik. Larre ArtainE 29. v. tbn. EskLAlm 1909, 28 y Canc. pop. (ap. DRA).

  “Kasaila (L-ain), gritos de los niños” A.

  2. (S ap. A), gasala (S (Foix) ap. Lh). Aparcería.

  Sinonimoak: iz. Ipar.

      [iskanbila]: ahakar, anabasa, birrinbili-barranbala, demanda, errieta, errietaldi, etiketa, gorabehera, iskanbila, istilu, kimera, lipizta, liskar, liskarraldi, mokoka, mokokaldi, tirabira, tirabirako, zalaparta, zaparrasta, aharra Ipar., eskatima Ipar., karmañola Ipar., tarrapata Ipar., xaribari Ipar., astrapala Bizk., baraila Bizk., droga Bizk., lazka Bizk., ardaila Gip., matxetin Gip., sesio G-N, kalapita Ipar./Naf., bilaxka Zub., armonia beh., desditxa beh., matrikula beh., atarrapuzka g.e., ausiabartza g.e., liskarreria g.e., zirriparra g.e., ahaka zah., ateleka zah., matraka Bizk. beh., okasio Gip. beh., haparka Ipar. g.e., despita Gip. g.e., biahore Ipar. zah., debadio Ipar. zah., disputa Ipar. zah., atralaka Bizk. zah., bilaka Zub. zah., arroitu Naf.  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. (Ipar.) griterío, algarabía, alboroto
  fr iz. (Ipar.) querelle, dispute ; chahut, chamaillerie (fam.)
  en iz. shouts, cries
  port iz. gritaria

  Euskal herriko final batetan gainditu zuen kasaila . [JEAN-MIXEL BIDART ZENARI, Fermin, (2001-06-07, 3. orr.)] (Herria, 2001-2005)

  

  kasaila (Gaurkohitza, CC)

   
• 

  Maite 7:32 pm on 2016/06/02 Permalink | Reply
  Tags: K   

  kui 

  iz. 1. BOT. Kukurbitazeoen familiako landare belarkara eta urterokoa. Herrestaria edo igokaria da, lore handi eta horiak ditu eta izen bereko fruitua ematen du. Jatorriz amerikarra da eta hainbat barietate bere fruituengatik kultibatzen dira (Cucurbita pepo). 2. BOT. Delako landarearen fruitua, giza elikadurarako, edo maizago, abereak bazkatzeko erabiltzen dena. 3. ZOOL. Ik. akuri. || 2. Ik. sehaska.

  Sinonimoak:iz.

      [akuria]: akuri  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) 1 iz. cobaya, cobayo ➥ akuri (2) iz. (Bot.) Ik. kuia
  fr iz. cobaye
  en iz. guinea pig
  port iz. cobaia

  Kui zuribeltzak maite nituen, arratoi hezien begi tristeak zituztelako. [Hollywood eta biok, Javi Cillero (Alberdania, 1998)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  kui (Pixabay, CC0 Public Domain)

   
• 

  Maite 11:37 pm on 2016/05/19 Permalink | Reply
  Tags: K   

  katxo 

  iz. ZOOL. Ziprinidoen familiako arrain osteiktiea, ezkata handiz estalitako gorputz fusiforme eta zilarreztatua duena. Igerilari ona da eta intsektu, krustazeo, etab.ez elikatzen da (Leuciscus cephalus). • hegoaldeko katxo. Iberiar penintsulan bizi den katxoaren subespeziea (L. cephalus pyrenaicus). || iparraldeko katxo. Europa osoan bizi den subespeziea, 20-25 cm-ko tamainakoa (L. cephalus cabeda). (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz.
  [katxo] : adar-apal (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) izond. cornigacho, -a (2) iz. (Zool.) cacho (Leuciscus cephalus); cachuelo (Leuciscus cephalus)
  fr aubour
  en Leuciscus

  Ikusi al duzue inoiz katxoren bat? Eta bisigu bat?

  

  katxo (Wikimedia Commons)

   
• 

  Maite 10:51 pm on 2016/05/18 Permalink | Reply
  Tags: K   

  kokote 

    iz. (Heg.) Lepondoa, garondoa. Kokotean eman zion. Legatz-kokota. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoan, “kokot”)

  Sinonimoak: iz.
  [kokote] : garondo, lepondo, zaputz (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. (Heg.) nuca; cogote, pescuezo
  fr iz. (Heg.) nuque
  en iz. nape, back of the neck
  port iz. nuca

  Bi pauso eman, paparretik heldu, eta errebolberra kokote azpian jarri zion.  [Denak du bere prezioa, Migel Angel Mintegi (Ibaizabal, 2002)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  kokote (FlickrCC, Paul Stumpr)

   
• 

  Maite 8:09 pm on 2016/04/25 Permalink | Reply
  Tags: K   

  kimu 

    iz. BOT. 1. Begi batetik jaio den adartxo berria. 2. Zurtoin, adar eta hostoen multzoa, hau da, landarearen aireko zatia. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian:

  kimu (V-ger-arr-m-gip, G; kh- Lh). Ref.: A; Iz ArOñ; Arin AEF 1980, 65; Elexp Berg.

  1. Brote (sentidos prop. y fig.). “1.º brote; 2.º ramillas de un año” A. “(El) brote en su primer año” Iz ArOñ. “Beian beti pujia, baiña arbola-burua mozten danian kimua dezente etara jok” Elexp Berg. v. 1 kima. Tr. Documentado únicamente en autores meridionales desde finales del siglo XIX. En DFrec hay 8 ejs., 1 de ellos septentrional. [Euskararen arbolaren] adaringuru, arbasta, txotx eta kimuaren modura. Aran SIgn 200. Animaren liliak edo biotzaren kimuak. Ag G 142. Tzeu burrunbariaren kimu ori! ‘Hijo’. Zait Sof 192. Tzeuren kimua! ‘Retoño’. Ib. 193. Euskal-sinismenzalea prantziskotasunaren txertuak emandako kimua [da]. SMitx Aranz 88. [Eguzkiak] kimu lotiak ernetu ta zabaltzen zittun. Etxde AlosT 58. Gaitz-erdi, zure beiak isats-muturrean ote-kimuren bat ez badauka. Munita 70 (132 kimuberri). Ez da galdu arraza. Aren kimua Aramaioz jabetu da berriro. NEtx Antz 14. Arbola zarrak emon ez baleu / geroko kimu barririk. BEnb NereA 239. Kimatzaillea ezta nagi ibiltzen adaburuko kimuak berriz ere lurrera itzultzeko. Ibiñ Virgil 83. Guri eskerrak ematen ditu / euskal zuaitzak kimuak. Olea 119. Intxusen kimue egosi eta aren lurriñean jarri begik (G-goi). Arin AEF 1980, 65. [Urrikiak, elkartasunak] sekulan ez dute mendurik hartu, ez kimurik sortu, ez fruiturik eman. PPer Harrip 55. Arbol zarraren kimuak. JAzpiroz tít. Ameriketako herri-landarearen kimuetan, bi dira ikusgarri. MEIG I 190. Altabizkarko kantuaren kimu berri bat. MEIG VI 79. v. tbn. Mok 22. Laux BBa XIV. Otx 5. JMB ELG 9. Erkiag Arran 193. Arti Ipuin 79. Gand Elorri 66. Zendoia 162. Insausti 67.

  2. “Escobajo” A DBols 218. “Raspajo, pedacito de un racimo de uvas” Ib. 310.

  Sinonimoak: iz.

      [adartxo berria]: adaka, aldaka, altsuma, erne, muskil, pinporta, aldaxka Ipar., puja Gip., gando g.e., bote Ipar. g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. brote, renuevo, vástago, retoño (2) iz. ramilla, rama menuda (3) iz. (hed.) retoño, hijo pequeño (4) iz. (Kir.) alevín
  fr iz. pousse, rejeton, bourgeon
  en iz. (Bot.) shoot, bud
  port iz. (de planta) broto, grelo

  Beste urte batez, Gernikak (Bizkaia) 1937ko bonbardaketan hildakoak gogoratuko ditu bihar. 79 urte betetzen dira aurten, eta urteurrena baliatuz Euskal Herrian da egunotan Janusz Chwierut Oswiecin-go alkatea (Poloniako hiri horri alemaniarrek Auschwitz deitzen zuten, eta hala da ezagun han izan zuten kontzentrazio eremua). Nazioen Berradiskidetze Parkea proiektuak ekarri du, eta Gernikako Arbolaren kimu batekin itzuliko da Poloniara, kontzentrazio eremuan landatzeko. [Gernikako arbolaren kimu bat landatuko dute Auschwitzen (2016-04-25). Berria.eus]
  

  

  kimu (Pixabay, CC0 Public Domain)