Gaurko hitza

Tagged: L Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 10:08 pm on 2018/04/10 Permalink | Reply
  Tags: L   

  lagunkidatu 

  ad. 1. Lagundu. 2. Zerbait lortzen lagundu. || Contribuir o ayudar a la consecución [de una cosa].
  

  Orotariko Euskal Hiztegian

  Acompañar. “Coadyuvar” Lar y Añ. [Agintzen ziolarik] Prinzipe Franziakoak lagunkidatu zitzala beren erresumarako joaneran. Izt C 495.

  Sinonimoak: ad. g.e.

      [lagun egin]: lagun egin, lagundu (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es acompañar, coadyuvar
  fr accompagner, participer
  en  accompany, contribute
  port acompanhar,  coadjuvar

  Erregiña Doña Juanak itzkribatu zion karta bat milla bosteun ogei ta amargarren urteko epaillaren amaseigarren egunean agintzen ziolarik, ezen Españan geldituak izan ziran Prinzipe Franziakoak lagunkidatu zitzala beren Erresumarako joaneran. [Juan Ignazio Iztueta, Gipuzkoako probintziaren kondaira (1847)] (Euskal Klasikoen Corpusa)

  

  lagunkidatu (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 10:25 pm on 2018/02/16 Permalink | Reply
  Tags: L   

  largatu 

  ad. largatu, larga, largatzen du ad. Zah. Laga. (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: ad. zah. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

      [askatu]: askatu, jaregin, liberatu, libratu, lokabetu, laxatu Ipar./Naf., soltatu beh., delibratu Ipar. zah.

      [utzi]: laga, utzi

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) du ad. (zah.) liberar, largar, soltar, dejar libre (2) du ad. (zah.) h. laga, utzi dejar, abandonar
  fr du ad. (zah.) h. laga, utzi libérer, relâcher
  en abandon
  port deixar

  Izpiritua largatu zait, laxatu, haitzaren nasaia ene izate osoan sartzera doa, pertzepzioa sendimendu bilakatzen zaidala ohartu gabe. [Azken apeza, Piarres Aintziart (Elkar, 2005)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  largatu (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 11:43 pm on 2018/02/12 Permalink | Reply
  Tags: L   

  likatsu 

  adj. Itsaskorra. Ik. biketsu; biskatsu; likin. Gai likatsuak. Isurkari likatsua. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegia

  likatsu (Lar, H), likitsu. Pegajoso. “Viscoso” Lar. Ez dute gaiñera bestetarako bildu oi arbola-negarra, uia bera ta Idako pikea baiño likitsuagoa. Ibiñ Virgil 108.

  Sinonimoak: iz.
  [likatsu] : biskatsu, biketsu, likin, itsaskor, inkakor, likitsu, lingirdatsu (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) izond. pegajoso, -a; viscoso, -a (2) izond. viscoso, -a
  fr izond. visqueux, -euse
  en izond. viscous; sticky
  port (1) izond. pegajoso(a), viscoso(a) (2) izond. viscoso(a)

  Ripleyrekin ikasi genuen likatsua dena ez dela inoiz atsegina izaten. Likatsua den norbaiten konpainian egoteko, hobeto gaudela bakarrik. [Soberakinak, Ana Malagon (Berria.eus, 2018-02-18)] 

  

  likatsu (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 11:34 pm on 2018/02/07 Permalink | Reply
  Tags: L   

  lumera 

  iz. Baleen eta arrainen koipea. Ik. sain. Zurezko ardatzak lumerarekin ahal zen maizena igurtzi. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  1 lumera (G, AN-egüés-ilzarb, B; Sb-Urq, Lar, Añ (G), H), numera (Sb-Urq). Ref.: Bon-Ond 145; A; Arin AEF 1960, 79.

  Etim. Para su origen, en último término, en lat. luminaria, v. BAP 1953, 558s. y 1961, 332s.

  1. “Grasa de ballena” Lar y Añ. “Grasa o aceite de peces” A. Barrika t’erdi lumera. EE 1884b, 115. Baleak ematen zuen koipe edo “lumera” gabaz argi egiteko ondo zetorren. Etxeg Itzald II 163. Zurezko ardatzak lumerarekiñ / al zan maizena iyurtzi. Tx B II 112. Naiz arrantzale izan ez, / itxas-ondoan geienez, / murgiltsu pike-lumerez. Inzag Y 1933, 419. Lumera edo grasa, gabaz argi emateko, baleagandik atera oi zuten. EgutAr 31-3-1957 (ap. DRA). Saina edo lumera ateratzeko egiten ziren suak. MEIG III 57.

  2. (AN-egüés-ilzarb ap. Bon-Ond 145; A). Ballena. Lumerak eta uretan mogitzen deren gauza guziak (AN-egüés). CantTP 23 (AN-ilzarb lumera; AN-olza bale).

  2 lumera. “Luméra-sulo, se abren estos agujeros en la carbonera de intento cuando convenga para que tiren el fuego hacia allá […]. Lumera-zuluak” Iz ArOñ. v. tbn. s.v. lumenario.

  Sinonimoak: iz. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

      [arrainen koipea]: sain g.e.

      [balea]: Naf. g.e.balea

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. (GN) grasa de ballena; grasa de pez (2) iz. (GN) ballena
  fr (1) graisse de baleine (2) baleine
  en (1) blubber (2) whale
  port (1) gordura da baleia (2) baleia

  Baleak ematen zuen koipe edo “lumera” gauez argi egiteko ondo zetorren. (Etxeg Itzald II 163. , OEH)

  

  lumera (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 9:57 pm on 2018/01/26 Permalink | Reply
  Tags: L   

  lagunabarrean 

  adb. Besteak bezala, besteengandik bereizi gabe edo atentzioa eman gabe.

  Orotariko Euskal Hiztegian

  LAGUNABARREAN (V-ger-gip). a) “Lagun-abarren (pescar) casi igual unos que otros (V-ger)” A Apend. “Lagun-abarrean ekarri dabe atuna, casi a igual cantidad han traído (las lanchas) el bonito (V-ger)” A EY III 257. “Lagúnabárrian jantzi, vestir como los compañeros. Lagúnabarrian bizi da, como los demás, sin llamar la atención ni distinguirse. Lagunabarrian baabill, ya anda a la par de los demás, sin llamar la atención” Iz ArOñ.

  b) Entre la gente, en la sociedad. Ekandu txarrak idokitzen […] ekingo balute, ez legoke lagunabarrean ainbeste oker. “In populo”. Ol Imit I 3, 5 (Pi errietan). “Lagun-abarrian, entre compañeros” Iz ArOñ.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta 5000 hiztegiak eta Google Translate):

  es como los demás, sin distinguirse, sin llamar la atención (Elhuyar hiztegia)|| adb. casi igual, casi en igual cantidad (5000 hiztegia)
  fr comme les autres, sans attirer l’attention
  en like the rest, without attracting attention
  port como os outros, sem atrair atenção

  Lagunabarrean bizi da. (Orotariko Euskal Hiztegian)
  

  

  lagunabarrean (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 10:20 pm on 2018/01/15 Permalink | Reply
  Tags: L   

  lankidetza 

  iz. Elkarlana. Ik. lankidego. Hainbat idazleren lankidetzaren fruitu den liburua. Nazioarteko lankidetza indartzeko. Lankidetza-hitzarmena. (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: iz.

      [lankidetasuna]: lankidego, lankidetasun (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. colaboración, cooperación, trabajo en común
  fr iz. coopération, collaboration, travail en commun
  en iz. collaboration, cooperation
  port iz. colaboração, cooperação

  Goietan ereiten ari den lankidetza-haziak fruitu ederrak izango dituelakoan nago ni.  [Hemingway eta euskaldunak zerbitzu sekretuetan, Edorta Jimenez (Susa, 2003)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  lankidetza (Irudia: wikipedia Commons, moldatua)

   
• 

  Maite 9:04 pm on 2018/01/12 Permalink | Reply
  Tags: L   

  leber 

  adj. Bizk. Trebea; bizkorra, zalua. Lemazain leberra da. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  leber (V-ger ap. A).

  Ágil; hábil. “Activo, hábil” A. “Eskuerazko leber ‘activo, hábil’, ingles ‘clever’-tik dator” Berriat Bermeo 387. Oneik bai leberrak arin ibiltteko! Otx 112. Ondarrutarrak leberrak! Anaitasuna VIII (n.º 89), 1962-5, 4. Pelotaka, leberra ta azkarra zan, bere adiñean gitxi lakoa. Erkiag BatB 24. Lemazain leberra da, eta gaiñera gure barkua berez da maniobrosoa. Berriat Bermeo 387. (Uso pred.). Leber, mutillak, tapa zuloa! Echta Jos 87. Zaratea beti bat, / garbi, leber, samur. Gand Elorri 67.

  Sinonimoak: izond. Bizk.

      [trebea]: artetsu, esku-trebe, ezertako, mainatsu, trebe, agudo Ipar., antzetsu Ipar., artez Ipar., fetxo Ipar., jeinutsu Ipar., pijo Gip., iaio G-N, adret Zub., abil beh., bitore zah., entregu Ipar. g.e., errime Bizk. g.e.  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) izond. (B) activo, -a; hacendoso, -a (2) izond. (B) hábil
  fr (1) actif adj, travailleur adj (2) habile, adroit
  en (1) active (2) (UK) skilful, (US) skillful
  port (1) ativo(a), diligente (2) hábil

  Joan zaigu olerkari fina, musikari leberra eta kulturgile paregabea! Euskal kulturak asko zor dio letraz eta espirituz. Goian bego. [Andres Urrutia (Joxan Artzez) @Plazaberri-n]
  

  

  leber (Argazkia: gaztezulo.eus)