Gaurko hitza

Tagged: L Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 10:50 pm on 2021/06/26 Permalink | Reply
  Tags: L   

  lazun 

  iz. Korrokoia. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  lazun. 1. (V-m, G-azp; SP, Lar, msOch 7, Izt C 206, Hb, H), lasun (V, G-azp-bet). Ref.: A; Garate Cont RIEV 1934, 58; Holmer ApuntV ; Arzdi Peces 380. Mújol, muble, albur. “Albur, pescado gustoso difícil de cogerse” Lar (tbn. ‘albur’ en Izt C 206). “Gardon, posson d’eau douce” Hb. “Mújol, vulg., muble” A (tbn. “muble” o “corrocón” en msOch 7, Harriet, Garate y Aranzadi). “Korkoiñak lau gisatakoak dirade: xipa, txikiena; korrokoin, aunditxoago; lazuna, buru-aundiak […] (L), […] muble (vulg.) de cabeza grande” A (s.v. korkoin). “Lasuna barriz da, itxasoko arraiñ lepo baltz edo asuna lakoa daukana” A Ezale 1899, 10a. Ezin dabenak lazuna, jo begi abuan asuna. “Quien non puede hallar el muble, maje en el mortero la ortiga” . RS 72. Lenengo asunak ian bear dira gero lasunak iateko. A Ezale 1899, 10a. Asunek jan bier dira lenengo, lasunek gero jateko. EZBB I 48. v. tbn. Ag EEs 1917, 170. 2. “Alga, lazúna, itsasbelhárra” Urt I 485. 3. “Astuto (G-azp)” Inza EsZarr 176.

  Sinonimoak: iz.

  [korrokoia]: buruzabal, korrokoi (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. (Zool.) (B) lisa, corcón, mújol, muble
  fr iz. mulet
  en iz. mullet
  port iz. tainha

  Testuinguruan

  Azken aspaldian inoiz baino lazun gehiago ikusten da itsasadarrean. [Ragga-ragga dator gaua, Paddy Rekalde (Susa, 2006)]

  

  Poesia liburu bat dela, ikerketa bat dela… aspaldion ikasi dut "lazuna" berba, #gaurkoitzarako @euskaljakintza? https://t.co/NBFNX4oVsr

  — Miren Ibarluzea (@mibarluz) June 26, 2021

  https://www.ehu.eus/eu/-/zer-zapore-dute-lazunek-

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 10:50 pm on 2021/06/24 Permalink | Reply
  Tags: L   

  lastotu 

  ad. lastotu, lasto/lastotu, lastotzen || da ad. Lasto bihurtu.  (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  lastotu.

  1. (Lar). “Encañutar, encañar los panes, gariak lastotzera asi” Lar.

  2. +lastatu (L-sar-ain ap. A). “Trabajo que consiste en separar los últimos granos que restan” A.
  Azao juak edo lastotu dana alderatu biar da eskubariaz garijaganik. Mg PAb 151.

  3. (L, BN, S ap. Lh ). “Propement, devenir paille, se sécher en parlant de graminées” H.

  4. “Syn. peu usuel de lastoztatzea” H. v. lastoztatu.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es da ad. desgranar [el trigo y semejantes]
  fr ad. égrener
  en ad. to thresh
  port ad. descascar

  Testuinguruan

  Lastotu dena alderatu behar da. (Elhuyar hiztegia)

  

   
• 

  Maite 11:40 pm on 2021/04/16 Permalink | Reply
  Tags: L   

  latzin 

  iz. Lugorria. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  latzin. (V-ple ap. A ), latxin, latzena (V-arrig ap. A ). “Barbecho, terreno baldío” A. Landa ta latziñak, aran eta ibarrak, lili ta lora ederrez […] apaintzen dira. Eguzk LorIl 3 (ap. DRA). Oi, latxin zabal orren bakia. “Campiña” . Laux AB 73. Loraz eder latxin gustija. Ib. 70 (v. tbn. BBa 26). Bañan zazpigarrenean, lurra latzin ta alper utzazu. Ol Ex 23, 11 (Ker landu bagarik itzi).

  LATZINIK. En barbecho.
  [Peruk] aspaldion eukazan laiak ugerturik, soloak latziñik, bedar galgarriak eurrez. A Ezale 1899, 13b.

  Sinonimoak: iz. g.e.

  [lugorria]: lugorri, lantzar Bizk. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz.  tierra baldía
  fr iz. terrain en friche
  en iz. empty land, barren land
  port iz. terreno baldio

  Testuinguruan

  Ez zuen baimenik latzin huran lantzeko. #gaurkohitza

  

   
• 

  Maite 10:09 pm on 2021/02/17 Permalink | Reply
  Tags: L   

  latsuntatu 

  latsuntatu, latsunta, latsuntatzen || du ad. Batez ere Zub. Kareztatu. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  latsundatu. latsuntatu. Encalar, abonar con cal. Latsüntatzen da lürra larrazkenian eta, hoberena, bedatsian. Herr 4-6-1964 3.

  Sinonimoak: ad. Zub.

  [kareztatu]: karetu, kareztatu, gisuztatu Ipar./Naf. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es du ad. (batez ere Z) encalar
  fr caiar
  en whitewash, blanch
  port encalar, blanquear

  Testuinguruan

  Latsüntatzen da lürra larrazkenian eta, hoberena, bedatsian. [Herr 4-6-1964 3. (Orotariko Euskal Hiztegian)]

  

   
• 

  Maite 10:42 pm on 2021/02/15 Permalink | Reply
  Tags: L   

  losko 

  1. iz. Urez estalitako hedadura, sarritan hondo lohitsua eta landare ugari izaten duena. 2. iz. Aintzira txikia; bereziki, parke edo lorategietako urtegia, askotan barandaz eta apaingarriz hornitua dagoena.

  Orotariko Euskal Hiztegian

  losko. (S; Lecl, Gèze, Dv (S), H (BN, S)), lozko (S). Ref.: A (losko, lozko); Lrq.
  “Petit étang” Lecl. “Marais” Gèze. “Marécage” Dv. “1.º pantano; 2.º estanque” A. “Lozko (S), concavidades en el fondo de arroyos” Ib. “Ur-lozko (?), profundidad de poca anchura en los ríos” Ib. “Petit bourbier” Lrq.
  Eta zunbat gaitz ezta jiten pützü eta loskuetarik! Ip Dial 37s (Dv aintzira, It, Ur zingira). Izeste herrian […] emazte bat itho da losko batetan. Eskual 22-1-1909, 3. Zingira sakonetako loskoen artean bizi ziren ibai-zaldiei dei egin nien. Mde Pr 119. Zingira-lur batetan gaindi […] hirurok losko ezkutu batean amildu ziren. Ib. 97.

  Sinonimoak: iz.

  [zingira] : zingira, istinga; urtegi

  [urmael] : urmael, putzu

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. pantano, embalse (2) iz. estanque, laguna
  fr (1) iz. marécage, marais, réservoir (2) iz. étang, lagune
  en (1) iz. swamp, marsh (2) iz. pond, lake, pool
  port (1) iz. pântano, reservatório (2) iz. tanque, reservatório, laguna, lagoa

  Testuinguruan

  Izeste herrian […] emazte bat itho da losko batetan. [Eskual 22-1-1909, 3. (Orotariko Euskal Hiztegian)]

  

   
• 

  Maite 10:30 pm on 2021/01/31 Permalink | Reply
  Tags: L   

  lakasta 

  iz. Ipar. Akaina. Ik. kapar².  (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  lakasta. Etim. Cf. bearn. lagás, lagast .

  1. (L-ain, B, BN-baig ap. A ; SP, Lar, H; -kh- Dv, H (L, BN, S)), likasta (det., -kh- H). Garrapata. “Lou […] qui s’attache aux bÅ“ufs. Lakasta>k idiei datxeste, les lous […] se tiennent aux bÅ“ufs” SP. “Tique, […] qui s’attache aux chiens, bÅ“ufs, moutons, etc. Badira batzu ezin gainetik khenduzkoak eta lakhastak bezala lotzen direnak” H. v. 1 lakain, lakats, bakasta. Estalia zaragarrez, / lakhastaz eta zakharrez. Zby RIEV 1909, 104. Lakasta batzuen pare aztaparka elgarri lothuak. Barb Piar I 44. Badakigu zer den dorifora (doryphore), lur-sagarreko lakasta tzarra.Gatxitegi Laborantza 98.

  2. (S ap. Lh ). “Fig., impertinente, inoportuno (Darric)” DRA . “(Alth), au fig., visiteur ennuyeux, collant, qui ne veut pas partir” Lh.

  Sinonimoak: iz. Ipar.

  [akaina]: akain, kapar, zigar (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. (Ipar.) garrapata ➥ akain
  fr iz. (Ipar.) tique
  en iz. (Ipar.) tick
  port iz. (Ipar.) carrapato

  Testuinguruan

  Hondora goazela, lortutako txertoen formulak zergatik ez libre utzi eta unibertsaldu hori bada denontzat potinak lortzeko bidea, galdera arrunt lakasta da, galdera humano gehienak bezain desegokia. [Titanic-en gu, Iñigo Aranbarri (berria.eus, 2021-01-31)]

  

   
• 

  Maite 10:34 pm on 2021/01/25 Permalink | Reply
  Tags: L   

  laprastada 

  iz. Irristada.  (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  laprastada. (A, Zam Voc). Resbalón.

  Sinonimoak: iz.

  [labainkada]: irrista, irristada, irristaldi, labainaldi, labainketa, lerradura, lerrakuntza, txirristada, lerrada Ipar., lerraldi Ipar., labainkada Heg., laprasketa g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es  iz. (batez ere B) resbalón, patinazo; deslizamiento
  fr iz. glissade, dérapage
  en iz. slip
  port iz. (batez ere B) resvalo, escorregão

  Testuinguruan

  Hau ez duk enegarren laprastada traketsa baizik. [Terra Sigillata, Joxe Austin Arrieta (Txalaparta, 2008)]