Gaurko hitza

Tagged: N Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 11:51 pm on 2016/06/08 Permalink | Reply
  Tags: N   

  ñaka 

    iz. 1. Keinua, bereziki isekazkoa. Bera adoratzeko ñaka egiten zioten. 2. (GN) Jokaldi makurra, azpijokoa, iruzurra. Salerosian konpondu ziren, baina batak bertzeari sarian -aka egin zion. 3. (arrt.) Koitoa. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. gesto, especialmente de burla (2) iz. (GN) jugarreta, engaño, mala pasada (3) iz. (arrt.) coito (4) iz. mordisco
  fr (1) iz. grimace (2) fam sale coup (3) coït (4) (mordedura) morsure;
  en (1) gesture (2) dirty trick (3) coitus, intercourse (4) bite
  port (1) gesto (de chacota) (2) fam jogada, trapaça (3) coito (4) mordida

  Entzun:

  Gosez hamikatu kabala meharrek emaitza nasaia ñaka-ñaka irentsi zuten; laster, auhentxo ahulak baizik ez ziren aditu. [Zeruetako erresuma, Itxaro Borda (Susa, 2005)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  Hasierako plana zen ezen, gelakoak goren puntutik gertu zeudela, ustekabean ni aterako nintzela armairutik, ñaka-ñakan aritzeko gogoz lehertzen. [Euskal karma, Jon Alonso (Susa, 2001)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  ñaka (Pixabay, CC0 Public Domain)

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 9:38 am on 2016/03/27 Permalink | Reply
  Tags: N   

  nondu 

  ad. Zerbaiten kokalekua/jatorria zehaztu, zerbaiten kokalekua/jatorria jakin (Elhuyar hiztegian, “localizar”)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  nondu, nontu (Lar, H), nuntu (Lar). Localizar(se). “Ubicarse” Lar. Nondik nora “nondu” gure utsunea emakume batengan? Txill Let 95.

  Sinonimoak: ad.
  [nondu] : lokalizatu 

  Beste hizkuntza batzuetan (OEI, Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es ad. localizar(se)
  fr être localisé(e)
  en be found, be located
  port localizar-se

  DIO

  Dio:
  Ez dut ele gehiago erranen zure izenaren izenean
  ez dut elurraren errai lizuna zurekin bisitatuko
  ez zaitut ikusiko inoiz kez landutako landetan barna
  ez dut zureganako perbersioen xendetan irri eginen
  zure ipurmasailetan izkutatu galderak
  erantzun bila zetozen
  (desioa beste falo batez naharo)
  nontu zinen errealitatea eginik ezerezaren antzeko
  mundu soraio batenganako grinez
  atetua iraduaren aterbeetan
  (eskapoa galderaren aurrean)

  Gaupasak, Juanjo Olasagarre (Susa poesia, 1991)

   
• 

  Maite 9:35 am on 2016/02/12 Permalink | Reply
  Tags: N   

  ninikatu 

  da ad. Landare batek ninikak atera. Adarra ninikatzen denean. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegia

  ninikatu (BN ap. A; SP (que cita a Leiçarraga), Lar, Dv, H), ñiñikatu (H).

  1. “Brotar en los árboles” Lar. “Bourgeonner, nouer en parlant de fruits” Dv. [Fikotzearen] adarra ninikatzen denean eta hostatzen, badakizue udá hurbil dela. Lç Mt 24, 32 (TB, Dv, Echn, Leon, Or guritu, Ip elkhi, Ol, IBk samurtu). Pikuak beste edozein zugatzek baino goizago pipildu edo ninikatzen dira. A EEs 1916, 304.

  2. (Lar, H). “Enternecer” Lar. “Au fig., devenir tendre, à la façon d’une écorce d’arbre qui va germer” H.

  (Part. en función de adj.). Delicado. “Tierno, blando, ninikatua” Lar. “Douillet, délicat (enfant)” Lh. Debozione oraiño berria eta ñiñikatua dutenentzat. He Phil 328 (SP 326 minbera). Oraiño flakoak eta ñiñikatuak diren bertuten mantenazteko. Ib. 224 (SP 222 samurrak eta ondugabeak). Konszienzia ñiñikatu eta miñbera batena [kastitatea]. Ib. 255

  Sinonimoak: ad.

      [pipildu]: pipildu (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es da ad. brotar, nacer o salir brotes/yemas
  fr da ad. bourgeonner
  en da ad. to sprout, to bud
  port da ad. brotar

  Pikuak beste edozein zuhaitzek baino goizago pipildu edo ninikatzen dira. A EEs 1916, 304. (Orotariko Euskal Hiztegia, moldatua)

  

  ninikatu (Pixabay, dgpr001) CC0 Public Domain

   
• 

  Maite 11:32 pm on 2015/10/08 Permalink | Reply
  Tags: N   

  nezeser 

  iz. Norberaren garbitasunerako erabiltzen diren gauzak eramateko poltsa. 

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es neceser
  fr nécessaire m (de toilette)
  en (UK) toilet bag, vanity case, (US) toilet kit, vanity kit; (small suitcase) overnight bag
  port frasqueira

  Entzun:

  Larruzko nezeser apal baina gustu oneko bat zabaldu zuen. [Eguzki beltzaren sekretua, Alberto Ladron Arana (Elkar, 2004)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  nezeser (Irudia: http://www.kkb2-kuban.ru)

   
• 

  Maite 11:36 pm on 2015/06/25 Permalink | Reply
  Tags: N   

  nazkagarrikeria 

  iz. Ekintza edo gauza nazkagarria. Itsusikeriak eta nazkagarrikeriak egin.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es asquerosidad, cochinada, porquería
  fr saleté, cochonnerie
  en disgusting act/thing, filthy act/thing
  port asquerosidade, nojentice

  Entzun:

  Agustina zen bakarra nazkagarrikeria hura beren aitak egin zuela pentsatzen zuela berariaz adierazten zuena – gainerakoek ere hala pentsatzen zuten arren -, txerrikia onartzean hari erronka egiten ziola erakusten baitzuen modu nabarian. [Bost ahizpa, Aitor Arana (Euskaltzaindia-BBK, 2005)] (Ereduzko Prosa Gaur)

   
• 

  Maite 9:55 am on 2015/04/16 Permalink | Reply
  Tags: N   

  nagusikeria 

  iz. 1. Nagusitasun gaitzesgarria; jauntxokeria. 2. Gizon– edo emakume-itxurak egin nahi dituen haurraren ekintza. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak:iz.

  [jauntxokeria]: jauntxokeria (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) autoritarismo, tiranía, despotismo, cacicada (2) acción propia de personas adultas cometida por un niño
  fr autoritarisme, tyrannie
  en authoritarianism, tyranny
  port autoritarismo, tirania

  Entzun:
  

  “Nagusikeriaz” jokatzea egotzi dio Europako Batzordeak Googleri [“Nagusikeriaz” jokatzea egotzi dio Europako Batzordeak Googleri , Teknologia (Berria.eus, 2015-04-15 )]
  

  

  nagusikeria (Argazkia: berria.eus, moldatua]

   
• 

  Maite 8:45 am on 2015/04/03 Permalink | Reply
  Tags: N   

  noragabe 

  izond. Helbururik ez duena, nora gabe doana. Karlista-liberalen arteko gerra aski alferrikakoa, noragabea iruditzen zitzaion. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  noragabe. Inútil, sin sentido. Cf. NORA GABE. Karlista-liberalen arteko gerra aski alferrikakoa, noragabea, iruditzen zitzaion Campioni. MEIG VI 76.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es sin rumbo, a la deriva, sin una meta concreta
  fr sans but, à la dérive, désorienté, -ée
  en adrift, aimless
  port sem rumo, à deriva

  Entzun:
  

  Geroztik noragabe dabil. [Elezaharren bidetik, Martin Anso (Alberdania, 2004)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  noragabe (Irudia: perspectivemakers.com)