Gaurko hitza

Tagged: U Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 7:54 am on 2014/01/28 Permalink | Reply
  Tags: U   

  usna 

  iz. (Ipar.) Usaimena. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  usna (G-goi, L, BN-ciz ap. A; SP, Urt II 300, Lar, Dv, H), usma (L-ain, BN, R ap. A; Lar, Dv, H).

  1. Olfato.

  2. Instinto, intuición.

  3. usma (G, BN ap. A). Barrunto, sentimiento, intuición de algo.

  4. Acción de olfatear, oler.

  5. Olor.

  Sinonimoak:  iz. Ipar.
  [usaimena] : suma, usaimen (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (batez ere Ipar.) olfato
  fr (batez ere Ipar.) flair, instinct, odorat
  en (sense of) smell
  port olfato, faro

  Entzun:
  

  Baina irudi hutsetik haratago seinalea begiztatu duenik ere bada: datorkeenaren augurio beltza kaio eta bele gorpuztuta. Neu naiz horietako bat, trakets kudeatutako ziurgabetasunak seinale bila ibilarazten bainau usnaka. [Seinaleak, Idurre Eskisabel (Birar, 2014-01-28)] (Berria.info)

  

  usna (FlickrCC, Dennis Wong)

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 11:44 am on 2014/01/01 Permalink | Reply
  Tags: U   

  urteberri 

  iz. (maiusk.) (eskuarki egun izena ondoan duela) Urtearen lehen eguna. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak:  iz.
  [urtearen lehen eguna] : Urtats Ipar. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. (eskuarki egun izena ondoan duela) (maiusk.) día de Año Nuevo
  fr iz. (eskuarki egun izena ondoan duela) (maiusk.) le jour de l’An
  en iz. (eskuarki egun izena ondoan duela) (maiusk.) New Year’s Day
  port ano novo

  Entzun:
  

  Kalean bueltaka ibili nintzen, eta nora ezean Konstituzio plazara iritsitakoan, kukurutxo-txanoak jantzita tutuak joka oraindik ere Urteberri eguna ospatzen zebilen talde handi batekin topo egin, eta ez dakit nola, gin-tonik batzuk edateko nahastu nindutelarik, luzaroan ibili nintzen kalean, eta etxeratzerako hamarrak izango ziren jada. [Gorde nazazu lurpean, Ramon Saizarbitoria (Erein, 2000)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  Urte Berri On! (Gaurko Hitza CC)

   
• 

  Maite 1:28 pm on 2013/11/29 Permalink | Reply
  Tags: U   

  uzkaili 

  1. da/du ad. Irauli. 2. du ad. Norbait agintetik bota; garaitu. 3. du ad. Zezena nahiz behia ezten-hagaz lurrera bota.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak:  ad.
  [irauli] : gainazpikatu, hankaz gora jarri, hankaz goratu, irauli, itxulastu, itzuli, itzulipurdikatu, zilipurdikatu, ipurdikatu Ipar., itzulikatu Ipar., azpikoz goratu g.e., gorabeheratu g.e., bueltatu Heg. beh. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) (batez ere Ipar.) volcar, derribar (2) derrocar (3) [abelburuak] derribar, mancornar (4) (batez ere Ipar.) embarrancar
  fr (1) (se) renverser, chavirer (2) renverser, capoter (3) s’échouer
  en (1) to overturn, to upset; to knock down, to knock over (2) to overthrow, to bring down, to topple
  port (1) inverter, virar, derrubar (2) derrocar, derrubar

  Entzun:
  

  Alde horretatik —eta jipoituko nauzue akaso— ulertzen dut Espainiako Auzitegi Nazionalak atentatu deitzea Barcinari tartak jaurtitzeari; are, ulertzen dut zenbateraino sentitu zen erasoa Barcina une hartan: zeinen barregarri, zeinen zaurgarri, zeinen herritar arrunt, zeinen botere gabetu. Finean, zu eta ni bezalako: erabat uzkailgarri.  [Uzkailgarri, Idurre Eskisabel (Bira, 2013-11-29)] (Berria.info)

  

  uzkaili (FlickrCC, zen)

   
• 

  Maite 7:47 am on 2013/10/16 Permalink | Reply
  Tags: U   

  uxadan 

  iz. ZOOL. Hirudinoideoen klaseko ornogabe anelidoa, gorputz zapala eta bentosa bilakatutako zenbait segmentu dituena. Hainbat animaliaren kanpoaldeari atxiki eta odola eta beste likido organikoak (giza odola, adib.) Zurgatuz bizi den ektoparasito hermafrodita da (Hirudo medicinalis). (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko euskal Hiztegian:

  uxadan (H), uxaran (Dv (BN)), uxaden (BN-lab ap. A).

  Sinonimoak:  iz. Ipar. g.e.
  [izaina] : izain, odol-edale Ipar., xintximari Ipar. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (Zool.) sanguijuela
  fr sangsue
  en leech
  port sanguessuga

  Entzun:
  

  Iduri dutelarik uxaranak eta banpirak egungo zozietateari bere odol guziaren edaten. Elsb Fram 179 (v. tbn. 157). (Orotariko Euskal Hiztegia)

  Baitira ur hetan odol edaleak edo uxadan edo itxainak. Ducq 258 (ap. DRA).(Orotariko Euskal Hiztegia)

  

  uxadan (Wikimedia Commons)

   
• 

  Maite 8:30 am on 2013/09/28 Permalink | Reply
  Tags: U   

  ur 

  iz. 1. Likido kolorge, usaingabe eta zaporegabea, lotura kobalentez elkartutako bi hidrogeno-atomoz eta oxigeno–atomo batez osatuta dagoena (H2O). Gas-egoeran dagoenean lurrin deritzo eta egoera solidoan dagoenean izotz.  Jarraitu irakurtzen… (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) agua; agua corriente (2) zumo; jugo (3) jugo/sustancia de la carne (4) Kim. agua
  fr (1) eau [courante] (2) suc [de fruit]
  en (1) water (2) juice
  port (1) água (2) suco

   
• 

  Maite 10:36 am on 2013/08/18 Permalink | Reply
  Tags: U   

  urpeko betaurreko 

  iz. (pl.) Urpean ibiltzeko prestatutako betaurrekoak.
  

   
• 

  Maite 7:55 am on 2013/08/16 Permalink | Reply
  Tags: U   

  urrin 

  1. iz. Usaina (zenbait euskalkitan beti txarra). 2. iz. Perfumea. 3. Ik. urrun.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak:  iz. Ipar./Naf.
  [perfumea] : aroma, likurta, lurrin, perfume, atxon Naf.
  [usaina] : usain, kino Ipar. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):

  es (1) buen olor, aroma; perfume (2) olor (3) mal olor, hedor, tufo
  fr odeur en général
  en (1) scent, fragrance, perfume (2) smell
  port (1) aroma, perfume, fragrância (2) cheiro (3) mau cheiro, fedor

  Entzun:
  

  Baina ostiralekoak gutxi zuen ikerketatik, gutxi kazetaritzatik. Aspaldi igarri gabeko simaurraren urrina hartu nion nik, etxeko sofatik. [Jazarpena eta eraistea, Aritz Galarraga (Berria, 2013-05-28)]
  

  urrin (Wikimedia Commons)

  urrin (FlickrCC, Dennis Wong)