txartes

iz. Heg. Kapusaia. Txartes zuriarekin jantziriko mutiko bi. (Hiztegi Batua)

Orotariko Euskal Hiztegian

txartes (V, G, AN-araq; Lar, H (<ch-> G), Zam Voc), txartex, txartez, xartex (L; H), xartax (H). Ref.: A; Lh (xartex); AEF 1926, 44.

Capellina de rústicos“, “capisayo“, “gallaruza“, “paletoque” Lar. “Saltambarca, vestidura rústica, txartes mota bat” Ib. “Ensambenitar, […] txartes deshonragarriz janzi” Ib. “1.º (V-m), blusa, elástico. Josek estaldu bear dau bere jakeagaz, txartesagaz, José tiene que cubrirle con su chaqueta, con la blusa; 2.º (Vc, G), capisayo, blusa de lana en forma de dalmática; casi ha desaparecido esta prenda; 3.º (AN-araq), túnica” A. “Xartex (L), capeline (ne s’emploie qu’au plural)” Lh. Cf. Lar Cor 214: “Capusayes y charteses con capilla, mangas anchas y cortas”. Cf. VocNav: “Chartes, poncho, capotillo de paño basto […] En algunas localidades llaman chartes al capusay”. v. kapusai.

Ez dauka zer jantzi; eta Josek estaldu biar dau bere jakiagaz, txartesagaz, balentzianiagaz. Ur MarIl 96. Nun dira orduko gizon / geure patriarkak? / Nun txapel punta zorrotz / txartez eta abarkak? Azc PB 201. Giussepe txartes-gorria, […] itxas-lapurra. Ib. 214. Kaltzerdi urdin bizardunak eta berarizko txartes nasai bat [erabiltzen ebazan mandazaiñak]. A BeinB 51. Pillipe artzaia […] txartes batean burutik bera estalia. Ag G 156. Txartes zurijakin jantziriko mutiko bi. “In white smocks”. Altuna 84. [Mendigoxaliak] txartesak artu lepuan ziar / eta eskuban makillak. Enb 36. Zein maisuk txartexa dunik entzun lezakek […]. “Paenulatorum magistrorum”. Or Aitork 30.

Sinonimoak: iz. Heg.

    [kapusaia]: kapusai, eskapila Zub.  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

es iz. (Heg.) blusón, blusa larga y suelta
fr iz. blouse
en iz. (artist) smock, loose shirt
port blusão

Txartes zuriarekin jantziriko mutiko bi. (Hiztegi Batua)

txartes (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)