Tag Archives | gizartea

Abortua zazpi urtetan bikoizturik

By on 2009(e)ko urtarrilak 19 in denetarik

erabakitzeko eskubideaBa al zenekiten, 2007. urtean, 112.000 abortu baino gehiago egin zirela estatu mailan? 2000. urtean egin zirenen bikoitza, eta hauetatik 15.000 hemeretzi urte baino gutxiago dituzten emakumezkoetan izan ziren. Harrigarria, ezta? Abortu gehienak klinika pribatuetan egin dira, %98 hain zuzen ere; gainontzekoak, aldiz, publikoetan. Dena den, datu aipagarrienetako bat izan daiteke abortu horietatik guztietatik 10 besterik ez direla bortxaketagatik izan. Umea galdu nahi duen emakumea bikote eta haurrik gabea, ikaslea eta hogeita bost urtez beherakoa izan ohi da.

Espainia mailan gaur egun abortua hiru kasutan baino ez da legala: haurdun dagoen emakumearen osasuna edo bizia arriskuan dagoenean, bortxaketa kasuan edo fetua gaizki eratua badago. Gainerako kasu guztietan ilegala da. Planeta osoa kontuan hartuz gero, herrialde garatu gehienetan librea da abortua, hau da, legediaren aurrean onartua dago.

Egun, gizartea bost talde ezberdinetan dago banatua: muturreko ideologia kontserbadorea dutenak, ideologia kontserbadore moderatudunak, erdibideko jarreradunak, liberalak eta, azkenik, muturreko liberalak. Gizartean, beraz, abortuaren inguruko iritzi ezberdinak daude; izan ere, ez dute iritzi bera izango katolizismoa praktikatzen duen pertsona batek, eta abortua aurrera eramaten duen ginekologo batek, esaterako. Lehenengoak abortua ez luke inolako kasutan onartuko, eta hurrengo eguneko pilula hartzea ere abortutzat joko luke. Bestalde, gero eta gehiago dira pilula honen bila doazen gazteak, bai preserbatiboa hautsi zaielako eta baita metodo antisorgailurik erabili ez dutelako ere. Batzuek ez dakite pilula hau hiru egun baino lehenago hartu behar dela; beste batzuek, ordea, ez dute pentsatzen pilula honen gehiegizko erabilerak zein eragin dituen, eta pilula hau antisorgailu modura erabiltzen duen gazterik badago.

hurrengo eguneko pilulaKomeni da esatea azken urte hauetan gehien erabiltzen den antisorgailua gizonezkoen preserbatiboa dela. Honek %97ko eraginkortasuna du, bai haurdunaldia eta baita sexu-transmisiozko gaixotasunak ekiditeko orduan ere; horretaz gain, erraz eskura daiteke farmazia edo tabernetako makinetan. Pilula antisorgailuak ere asko erabiltzen dira.

Ni abortu librearen aldekoa naiz. Ez zait iruditzen honekin umea galtzera bultzatzen denik; izan ere, abortatu nahi duenak hemen edo hemendik at berdin-berdin egingo duelakoan bainago, baina bai ekidin daiteke gerora begirako hainbat arazo. Iruditzen zait norberak ikusi beharko lukeela zer den komenigarri berarentzat.

Comments { 2 }

Eta garapenak norabidea galtzen badu?

By on 2009(e)ko urtarrilak 12 in orokorra

gorpuaDudarik gabe, XXI. mendea teknologia berrien mendea izango zela esan zuenak bete-betean asmatu zuen; izan ere, prentsara jotzen dugun bakoitzean ia beti aurkitzen dugu aurkikuntza berri baten inguruko artikuluren bat edo beste. Artikulu horietan arlo guztietako idorokundeak aurki ditzakegu; gure gustura molda daitekeen robot bat, tekilatik abiatuta diamanteak lortzea… , baina gehien interesatzen zaizkigunak medikuntza arlokoak izan ohi dira, beldurra sortzen duen heriotza saihestu edo bizitza erosoagoa bezalakorik ez baitago. Hona hemen azkeneko berriak:

Gehienok entzuna izango duzue Bartzelonan farmakorik gabe eginiko lehen trakea transplantearena. Miraria hildako emaile baten trakea eta gaixoaren ama zelulen erabilpenean datza. Horrela, gaixotasun baten ondorioz ezkerreko birikarik gabe geratzera zihoan emakumea operatu, eta hamar egunetara etxean egotea lortu dute; izan ere, aurrerakuntza honek gorputzak transplantea errefusatzearen ondorioak aurrezten baitu.

Hala ere, japoniar zientzialari batzuk urrutiago iritsi dira. Kaltzio fosfato hautsa, ur destilatua eta likido solidatzailearen arteko nahasketa batekin nahi diren neurriko hezurrak egitea lortu baitute. Kaltzio fosfatoa benetako hezurren material berdina izanik, hildako hezurrak erabiltzea saihesten da.

Hori guztia gutxi balitz, Kaliforniako Teknologia Institutuak hamar minutu baino gutxiagotan odol tanta batean gaixotasun kardiobaskular eta minbiziaren presentzia detektatzen duen txip bat garatzea lortu du. Orain arte minbizia detektatzeko prozesuaren iraupena ezagututa, benetako aurrerakuntza hori ere.

zahartzaroCelle-2 aldizkariak honako beste hau argitaratu du: ADN txip batzuen garapenari esker, ugaztunetan zahartze prozesua baldintzatzen duena sirtuin izeneko proteina dela baieztatu da. ADNaren narriadura dela eta, aktibatu gabe egon behar duten geneak aktibatzen direnean, sirtuin proteinak ezin du bere lana ondo egin, bere lana espresio genetiko egoki baten erregulazioan baitatza. Hortik abiatuta, aldizkariak zahartzaroaren mekanismo unibertsal bat proposatu du, izaki guztiengan berdina dena; izan ere, eboluzioan zehar mantendu den mekanismo batez hitz egiten ari gara.

Aurreko aurkikuntzan oinarrituta, saguekin egindako ikerketek bere emaitza eman dute. Sirtuin gehiagoko saguetan ADNaren konponketa eraginkorragoa da, saguen bizi itxaropena %24-46 artean areagotuz.

Hotzikara eragiten du urte gutxiren buruan zahartzaroaren aurkako sendagarria eskura edukiko dugulako ideia soilak, edo ama zelulen bitartez txarto daukagun organoren bat bere kopiaz ordezkatzeak. Sentsazio horrek aipatutako guztiari oztopoak jartzea ekartzen du; izan ere, aurrerakuntza horiek guztiak onerako erabil daitezkeen bezalaxe txarrerako erabil baitaitezke. Alfred Nobel dinamitaren asmatzaileari galdetu besterik ez dago.

Teknologia berrien abiadura eta gizakiak hori guztia onartzeko prozesuak behar duen denbora eskutik ez doazenean, modu batera edo bestera, saihestu nahi ditugun hanka sartzeetan erortzen garela iruditzen zait. Halaxe esan zuen Albert Einstein zientifiko alemanak ere bere garaian:

“Zergatik ematen digu hain zoriontasun gutxi lana aurreztu eta bizitza errazten digun teknologia zientifiko bikain honek? Sinpleki hauxe da erantzuna: oraindik zentzutasunez erabiltzen ikasi ez dugulako.”

Informazio gehiago:

Comments { 3 }

Esan ez arrazismoari!

By on 2009(e)ko urtarrilak 10 in kirola, orokorra

arrazismoaren aurkaarrazismoari ezDenok dakigun legez, arrazismoa mundu osoan zehar ematen da, hau da,  pertsona batek gizabanakoen ezaugarriak baldintzatu eta determinatzen dituela baieztatzen duen jarrera nahiz pentsamoldea nonahi ematen dela esan daiteke. Arrazismoaren helburua pertsona diskriminatuen giza eskubideak baliogabetzea da. Europan, XIX. mendean ematen hasi omen zen gainontzeko gizakien gainetik arraza zuriko gizakia zegoela esatean. Maiz xenofobiarekin nahasten dugu, hau da, pertsona batek kanpotar batekiko duen gorrotoarekin; hala eta guztiz, diferentzia dago bi kontzeptuen artean: arrazakeria pentsamendu bat da eta xenofobia sentimendu bat. Beste diferentzia bat da xenofobia kanpotarrak baino ez dituela helburu; arrazismoak, aldiz, ez.

Arrazismoaren aurka egiteko, 1965. urtean, Nazio Batuen Erakundeak martxoaren 21a izendatu zuen arrazismoaren aurkako eguna. Azken edizioan, egun honen lema hauxe izan zen: “Berdintasuna bizitzeko, aniztasuna elkarrekin bizitzeko.”

ARRAZISMOA KIROL MUNDUAN

etooBestalde, egun, kirol munduan “Say no to racism” eslogana askotan ikus dezakegu. Alde batetik, kirolariek eramaten dute pankarta batean zelai erdira partida hasi baino lehen; bestetik, kirol ezberdinetako zelaietako harmailetan ikus dezakegu. Hala ere, nahiz eta pankarta hau mutur aurrean izan, jende askori bost axola dio eta kirolariaren azalaren koloreari gehiago begiratzen diote pankartari baino. Esate baterako, duela gutxiko Zaragoza-Barça partiduan, Barcelonako Samuel Eto’o aurrelari kamerundarrak bere azal kolorearen aurkako irain gogorrak jasan behar izan zituen. Halako batean, arbitroarengana abiatu zen eta zelaitik joan egin nahi zuela esan zion, han ezin omen zuen futbolean jokatu irain gogorrak jasanez.

Arrazismoa islatzen duen beste egoera bat, futbola jarraitzen dugun guztiok gogoratuko duguna, Luis Aragonesek Espainiako selekzioa entrenatzen zuen garaian Jose Antonio Reyesi esandakoa dugu. Aragonesek, gaur egun Barcelona futbol taldean dagoen Thierry Henry jokalariari irain egin zion, Reyesi esanez, bera Henry baino hobea zela eta hura aipatzeko “negro” hitza erabiliz. Bestalde, Patrick Vieira, Erik Cantona eta Emmanuel Petit jokalari frantsesek, Ingalaterran jokatzen ari zirela, irain gogorrak jaso zituzten frantsesak izateagatik. Gogorra da esatea, halaber, San Petersburgoko Zenit taldeak garrantzitsuena bere zaleak direnez, ez dute onartzen beltzik. Oso gogorra da hau esatea, berriz diot, kontuan izanik talde hau 2008ko UEFA txapelketa irabazi duela. Iaz Espanyoleko atezain den Kamenik, bere zelaian jokatzen ari zela, irain arrazistak jaso zituen. Zer iruditzen zaizue zure etxean irainak jasotzea? Hauek guztiak adibide gutxi batzuk baino ez dira izan; dena den, zoritxarrez, beste kasu ugari eman dira futbolean.

say-no-to-racismFutbola alde batera utziz, Hego Afrikako kirolariak, zuriak eta beltzak, aparte egin behar izaten zuten kirola. Talde kanpotarrak mistoak zirenean, beste era batera esanda, batzuk zuriak eta beste batzuk beltzak, ezin zuten parte hartu Hego Afrikan; ezta pertsona zuriz osatutako talde bat pertsona beltzez osaturiko beste talde baten aurka ere. Zorionez, COIren bidez, 1959an egoera hau bukatu egin zen; hala ere, Tokion egin behar ziren joko olinpikoetan ezin izan zuten parte hartu Hego Afrikako kirolariek. Rodeshan ere horrelako kasu bat eman zen, baina ez dira bakarrak. 1968ko Mexikoko jokoetan, podiumean korrikalari beltz batzuek eskularru beltz bat jantzita zeramatela, ukabila altxa eta “Black power” (Beltzen indarra) ideologia erakutsi nahi izan zuten. Denak deskalifikatu zituzten. Horrez gain, 1947an beisboleko bi liga zeuden AEBn, bata zuriena eta, bestea, beltzena.

Hau guztia esan ondoren, zaila dirudi esatea askotan esan ohi den moduan, kirolak herrialdeen arteko harremanak lasaitzen dituela; aitzitik, guztiz aurkakoa da hainbat kasutan gertatzen dena. Bi herrialdeek beraien artean norgehiagoka badute, euren arteko partiduan sortzen den giroa oso gogorra izatera irits daiteke denok dakigun legez.

Azkenik, badirudi, urteak pasatzen ari diren heinean, jendeak gero eta kontzientzia handiagoa duela. Nire ustez, kirolak ezin ditu herrialdeen arteko gatazka gehiago sortu; guztiaren gainetik tolerantzia izan behar da garrantzitsuena. Dena den, jendea konturatu arte azalaren kolorea, pertsonaren kultura, arraza, erlijioa… ez direla garrantzitsuak arrazismoa egongo da. Espero dut azkar ohartzea horretaz, horrela lasaiago biziko baikara gure herrian nahiz eta kanpotar asko egon. Besterik gabe, ESAN EZ ARRAZISMOARI!

Comments { 1 }
-->