Archive | euskara

RSS feed for this section

Zu izango zara erruduna euskal musika desagertzen bada

Nori ez zaio gustatzen goizean goiz esnatu eta, gosaltzen ari zarela, irratia entzutea? Niri, behintzat, izugarri. Egunero ohetik jaiki eta, oraindik pijama jantzita dudala, sukalderantz jo eta irratia pizten dut. Hor ibiltzen naiz, begi bat itxita eta bestea irekita dudala, aurrera eta atzera emisioa aurkitu arte, e -gazteko emisioa. Batzuetan, mahai gainean gosaria aurrean dudala, irratian dagoen musikaz pentsatzen hasten naiz eta seguruenik gizarte honetan kezkagarria irudituko ez den gai batek kezkatzen nau maiz: euskal musika.

Bolada honetan maizago entzuten dut irratia, eta gero eta gehiago kezkatzen nau euskal musikaren egoerak. Gaztelaniaz edo ingelesez abestutako kantak baino ez dira entzuten gaur egun. Gero eta gazte gehiagok, musikari dagokionez, euskara alde batera uzten ari dela pentsatzea penagarria egiten zait; halere, oraindik penagarriagoa iruditzen zait helduak ere bide horretatik doazela ikustea. Horrela, bada, artikulu xume hau idazten jarraituko dut, ohitura txar hau baztertzen joan gaitezen esperantzaz.

Ezer baino lehen, gure historiako datu garrantzitsu batzuk azaltzea komeniko litzateke: XX. mendean Euskal Herrian eman ziren urratsak, edo Europan , inguruko herrialdeetan, XIX. mendean.Eta gogor egiten zait sinistea hain maitatua zen hura, gaur egun galtzen joan izana, preziatzen dugun hori zaintzen ez dugulako. Ez zaizue harrigarria iruditzen euskarazko abesti modernoak egonda, bestelakoetara jotzea? Eta arazoa ulertzeko, geure burua epaitzea besterik ez dugu, guk baitugu honen errua.

Hala ere, Euskal herrian betidanik egon dira beste tokietan baino talde gutxiago, musika datorkigun beste edozein herrialde baino askoz ere txikiagoa baita. Halere, nire ustez, kantitate txikiak ez du kalitatea gutxiesten. Lehen esan dudan bezala, euskal taldeen kopurua ere, ez da oso handia, hemengo askok gaztelaniaz abestera jotzen baitute saltzeko errazagoa izango delakoan. Euskal musika gehiago entzungo balitz, taldeak ere proportzionalki hazten joango lirateke; izan ere, dena kate bat dela esan baitaiteke. Bestalde, ez dago esan beharrik irratiak eta telebistak guk entzuten duguna baldintzatzen dutela. Egia da tarteka euskarazko abestiren bat sartzen dutela, baina ehuneko handi batean kanpotik ekarritakoak ipintzen dituzte eta, hori dela eta, azkenean, ingeles eta gaztelianazko abestietara ohitzen gara.

Azkenik eta aurreko guztia pixka bat laburbilduz: euskal musika, logikoki, gurea da, baina denentzat egina izan behar dela argi utzi nahi nuke; hau da, gainerakoekin partekatu behar dugu. Mendeetan zehar soinuak eta erritmo propioak sortzeko gaitasuna izan dugula garbi utzi behar dugu. Amaitzeko, Aita Donostiak esandako hitzak utzi nahi dizkizuet, “Ekin” argitaletxeak argitaratutako “De música vasca” liburutik hartuak:

“Euskarak abesten duelako, eta beti abesten duelako. Etxean abesten du, elizan, kalean, landan; alai eta triste dagoen abesten du…”

Comments { 4 }

Aldaketa handiak EGA azterketa berrituan

Abenduaren 17ko EHAAn argitaratu zen 2011. urteko Euskararen Gaitasun Agiriaren (EGAren) azterketa-eredua finkatzen duen agindua. Egia esateko, ez dut duela egun batzuk arte honen berririk izan eta, aldaketez josia datorrenez, gure EGAko txokoan aldaketa guztiak sartzeari ekin nion ziztu bizian.

Labur esateko, hauexek dira aldaketa nabermenenak:

  • Atariko probatik entzutezko ulermena kendu dute eta, orain, atarikoak aukera anitzeko 85 item baino ez ditu izango. Gainditzeko langa 60 izango da.
  • Proba idatzia bi ataletan egingo da eta 6 ariketa izango ditu:
    • 1. atala: elkarrizketa-testua (berria), irakurriaren ulermena eta lexikoa.
    • 2. atala: idazlan luzea, idazlan laburra (berria) eta esaldiak berridaztea.
  • Ahozko proba:
    • Entzutezko ulermena (lehen proba idatzian egiten zen)
    • Mintzamena (gai baten ahozko azalpena eta bat-bateko elkarrizketa saioa)

Dakizuen bezala, azken urteetan aldaketa ugari eman da (lexikoa, ahozko proba…) ; beraz, azken eredua nola geratu den jakin nahi izanez gero, egin klik irudiaren gainean.

Amaitzeko, Euskaljakintza EGA txokoan topatu ahal izango dituzue atalez ataleko aldaketak zein horiek lantzeko baliabide guztiak. Oraindik ez dut esku artean proba berrien eredurik (pentsatzen du laster ipiniko dituztela), baina lortu bezain laster emango dut haien berri.

Comments { 2 }

Hitzapasa tematikoak egiten lagundu nahi?

Opor hauetan hartu dut tartetxo bat Hitzapasa jokoaren gunea berritzeko. Hitzapasan bertan  azaldu dudan bezala, bere garaian, politagoa-edo zelako, txantiloi berezi samarra hautatu nuen eta, maiz, erabiltzaileek zailtasunak izaten zituzten edukietara heltzeko. Kontua da, atzo goizean horretan ari nintzela, Xabier Mendiguren Elizegik Hitzapasak sotzen laguntzeko eskaini zuela bere burua eta nik, adiskidetasunaz abusatuz, pentsatu nuen berak ederki asko menperatzen duen literaturan oinarritutako Hitzapasa bat (edo gehiago) ekoiztea oso ondo legokeela. Esan eta egin! Handik gutxira hortxe neuzkan korreoan  Atik Zra bitarteko definizioak, euskal literaturaren 1. urratserako. Hementxe duzue Xabierrek bidalitako definizioekin sortutako Hitzapasa:

Hitzapasa Hitzapasa
HP literatura 1-1 html HP literatura 1-1 swf

Hari horretatik tira eginez, garbi dago denok badugula alor zehatz batean jakintza gehixeago edo pasioz betetzen gaituen gairen bat edo beste. Informatikaria bazara, esate baterako,  ez al zenuke informatikari buruzko Hitzapasa bat di-da batean sortuko? Eta zuk, musikari edo musikazale amorratua zaren horrek, ez al zenuke euskal musikari buruzko errosko bat egingo? Edo zinemari buruzkoa? Politikariren bat animatuko al litzateke? Imajinatzen al duzue Iruña-Veleia aferari buruzkoa, adibidez? Ez dakit, linguistika, zuzenbidea, Donostia, Ordiziako historia, Laboa, Lete, telebistako programaren bat, edozein euskal autore… bururatzen zaizuen zer horri buruzkoa! Garrantzitsuena litzateke nork bere barruan dugun jakintza apurtxo hori partekatzea eta denon eskura ipintzea, denok denongandik ikasi ahal izateko. Zer iruditzen?

Bueno, bada, erronka orain zuena da. Hauxe litzateke proposamena eta jarraitu beharreko prozedura:

  • Gai bat (literatura, zinema, musika, Internet, kirola, opera, Reala…) eta urrats bat (1. urratsa, 2. urratsa, 3. urratsa) hautatu.
  • Atik Zra bitarteko hitzak eta definizioak prestatu.
  • Formulario hau bete edo korreoz bidali (euskaljakintza, Gmail.com-en)

Hortik aurrera nire kontu. Jasotako guztiak Hitzapasa formatura egokituko ditut eta sarean, denon eskura, ipiniko ditut ahalik eta azkarren. Inork aurrera egingo?

Comments { 4 }
-->