Gaurko hitza

Updates from martxoa, 2015 Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 6:04 pm on 2015/03/08 Permalink | Reply  

  emazte 

  iz. 1. Ezkondurik dagoen emakumea bere ezkontidearekiko. 2. (Ipar.) Emakumea. Emazte alarguna. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz.

  [emakumea]: Ipar./Naf.andre, emakume, emakumezko, andrakume Bizk., andrazko Bizk., emazteki L-BN,gizalaba g.e., madama g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es mujer

  fr femme

  en woman

  pr mulher

  EMAZTEEN FABORE

  Andren gaiz erraile orok bear luke pensatu
  Bera eta bertze oro nontik ginaden sorthu
  Ama emazte luien ala ez nahi nuke galdatu
  Amagatik andre oro behar luke goratu

  Gizonaren probexuko emaztia bethi da
  Oro behin haietarik sortzen gira mundura
  Sorthu eta hil ginate hark haz ezpaginiza
  Haziz gero egun oroz behar haren aiuta.

  Emazterik ezten lekuian eztakusat plazerik
  Ez gizona ez exia behinere tsahurik
  Exian den gauza oro gaizki erreglaturik
  Parabizuian nahi enuke emazterik ezpaliz.

  Bertuteak behar luke gizonetan handiago
  Emaztetan nik dakusat hongiz ere gehiago
  Mila gizon gazxtorik da emazte batendako
  Gizon baten mila andre bere fedean dago.

  Nik eztanzut emaztiak borxaturik gizona
  Bana bera zoraturik andriari darraika
  Zenbait andre hel baledi oneriztez hargana
  Zein gizonek andriari emaiten du ogena.

  Emazterik ezten lekuian eztakusat plazerik
  Ez gizona ez exia behinere tsahurik
  Exian den gauza oro gaizki erreglaturik
  Parabizuian nahi enuke emazterik ezpaliz.

  Munduian ezta gauzarik hain eder ez plazentik
  Nola emaztia gizonaren petik buluzkorririk
  Beso biak zabaldurik dago errendaturik
  Gizonorrek dagiela hartzaz nahi duienik.

  Emazterik ezten lekuian eztakusat plazerik
  Ez gizona ez exia behinere tsahurik
  Exian den gauza oro gaizki erreglaturik
  Parabizuian nahi enuke emazterik ezpaliz.

  [Emazteen fabore, Linguae Vasconum Primitiae, Bernard Etxepare (1545)]

  

  Emazte (Eric Montfort, Flickr)

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 6:48 pm on 2015/03/07 Permalink | Reply  

  wiki 

  iz. Wikia web aplikazio mota bat da, erabiltzaileei lankidetzan edukiak gehitzeko, aldatzeko edo ezabatzeko aukera ematen diena. Markaketa lengoaia sinplifikatua edo testu aberastuaren editore bat erabiliz idatzi ohi da testua. Bloga bezala, edukia kudeatzeko sistema bat da; baina wiki batean —blogetan eta halako gainerako sistema gehienetan ez bezala— jabe edo buruzagi zehatzik gabe sortzen da edukia, eta wikiek ez dute egitura inplizitu askorik, baizik eta erabiltzaileen beharren gorabeheran sortuz doa egitura. Izena hawaierazko wikiwiki adberbiotik dator («laster», «bizkor» esan nahi du) eta [ˈwikli] edo [ˈviki] ahoskatzen da. (Wikipedia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Wikipedia):

  es wiki
  fr wiki
  en wiki
  port wiki

  Wiki web-gune ezagunena Wikipedia da.

  

  Ward Cunningham, wiki softwarearen sortzailea (Carrigg photography for the Wikimedia Foundation)

   
• 

  Maite 7:28 am on 2015/03/06 Permalink | Reply
  Tags: Z ( 315 )   

  zelemon egin 

  ad. Edozer egiteko prest egon.
  

  Orotariko Euskal Hiztegian

  zelemon (G-goi; Izt), txelemon (G-goi). Ref.: JMB MitV 231. Farsa popular representando un juicio, en el que el reo debía hacer equilibrios sobre un celemín. “Malquirrota” Izt 70r (Interpr?).

  ZELEMON EGIN (G-azp ap. Gte Erd). Hacer equilibrios sobre un celemín (en la farsa llamada zelemon); se usa con el significado de ‘estar dispuesto a hacer cualquier cosa’. “Horrek beria ez bihurtzeagatik lakariakin zelemon egingo luke (G-azp)” Gte Erd 180. Au dezute pekatu larriena Evaren alabentzat… eta ortan ez erortzeagatik egingo lukete “zelemon”… edo salduko guzia. Lab Egan 1955 (5-6), 56. Ta zenbaitek zelemon ere egingo luteke ez ditzaten naasi jende arrunta ta xeakin. Lab EG 1958 (1), 77. Zelemon egitera jarriko litzake ori (AN-larr). Inza NaEsZarr 548.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es estar dispuesto a hacer cualquier cosa
  fr être prêt à faire ne importe quoi
  en be willing to do anything
  port estar disposto a fazer qualquer coisa

  Entzun:
  

  Alegia, badaudela erdara zeremoniatsuei zelemon egiteko erak… [Hitzen ifrentzua, Anjel Lertxundi (Hitz beste, 2015-03-06 )] (Berria.eus)

  

  zelemon egin (Getty images)

   
• 

  Maite 7:33 am on 2015/03/05 Permalink | Reply
  Tags: K ( 331 )   

  kuia-lili 

  izond. Zentzu edo adimen txikikoa, zentzugabeki mintzatzen edo aritzen dena.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoan, ‘ergel’)

  Sinonimoak: izond.

  [kaikua]: arin, babalore, babo, bulunba, buruarin, eltze, ero, eroxka, inozo, kaiku, kaskarin, kirten, lelantoni, lerdo, memo, tonto, tontolapiko, tutulu, txatxu, txoriburu, zoro, zoroxka, zozo, zozoilo, ments Ipar., pello Ipar., xanfarin Ipar., zuntzun Ipar., tontolo Heg., txoropito Heg., atunburu Bizk., gangar Bizk., ganorabako Bizk., ganoragabe Bizk., ganoragabeko Bizk., kokolo Bizk., lapiko Bizk., lelo Bizk., mozolo Bizk., papao Bizk., pepelerdo Bizk., taket Bizk., tankalo Bizk., tentel Bizk., txotxolo Bizk., tetele Ipar./Naf., pettux Lap., ilupa Naf., pergut Zub., astapito beh., ganbelu beh., alotza g.e., haizebelats g.e., inputika g.e., narra g.e., txolin g.e., zoroko g.e., memelo Bizk. beh., koko Bizk. g.e., txotxin Bizk. g.e.  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es estúpido, -a, necio, -a, tonto, -a, lerdo, -a
  fr sot, sotte, léger, -ère ; niais, -e ; stupide
  en stupid, foolish, silly
  port estúpido(a), néscio(a), tonto(a)

  Entzun:
  

  Kuia-lilia izan behar da hori ez ulertzeko!

  

  kuia-lili (Gaurko hitza, CC)

   
• 

  Maite 8:12 am on 2015/03/04 Permalink | Reply
  Tags: G ( 266 )   

  gutar 

  1. iz. (batez ere B) Nahi edo gurari bizia. Gogo minez eta gutar handiz. 2. adj. eta iz. Gure familiakoa, artekoa, aldekoa, alderdikoa dena; gurekin bat datorrena, gure iritziak dituena. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak:  iz. Bizk. g.e.

  [grina]: apeta, grina, irrika, irrits, tirria, hisia Ipar., lehia Ipar., afan Heg., lera Bizk., irrikizio Gip., asper Zub., irrikatasun g.e., pasio g.e., joran Bizk. jas., espa Heg. g.e., uzi Bizk. g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. (batez ere B) ansia, deseo vehemente (2) iz. nuestro, -a, partidario, -a, familiar, paisano, -a, correligionario, -a, adicto, -a a nosotros
  fr (1) soif de (2) des nôtres
  en (1) longing, yearning
  port (1) ânsia

  Entzun:
  

  Gogo minez eta gutar handiz.  (Elhuyar Hiztegia)

  Gora gu eta gutarrak! (Elhuyar Hiztegia)

  

  gutar (Gaurko hitza, CC)

   
• 

  Maite 6:25 pm on 2015/03/03 Permalink | Reply
  Tags: S ( 160 )   

  suilarda 

  

  suilarda (via Wikipedia > scullery room)

  iz. Sukaldearen ondoko gela txikia, sukalde eta mahaiaren arteko lan eta zerbitzu lagungarriak egiteko erabiltzen dena. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoan, ‘sukalondo’)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  suilarda, sularda, zuilarda (A Apend). Recocina; alacena. “Zuillarda, alacena” A Apend. Suillardan dilingan dauden ziriko piltzarrak. Elsb LehE 109. Ekartzu bizar egitekoak. –Han ditutzu sullardan… aski duzu bizarra han berean egitea. Larz GH 1955, 32. Bainan artexkarik etzukeen arratsaldeko biak irian baizik, xutik sulardan jatean baizik. GH 1973, 148.

  Sinonimoak: iz. (Elhuyar Hiztegia)

  [sukalondoa] : sukalondo
  [arasa] : arasa, zapalda, ontzitegi

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es recocina; alacena
  fr office; placard à provisions
  en scullery; cupboard (UK), closet (US)
  port copa; guarda-comida
  

  Entzun:
  

  Suilardan dilingan dauden ziriko piltzarrak. Elsb LehE 109. (Orotariko Euskal Hiztegia)

  suilardako mahainean
  nahiz berantarekin
  idazten genuenean
  arkatz-paperekin leku guztietan

  Haizeen meneko, Aguxtin Alkhate (Badok.info)

   
• 

  Maite 7:53 am on 2015/03/02 Permalink | Reply
  Tags: G ( 266 )   

  goldatu 

  du ad. Lurra goldez landu. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: ad.

  [lurra goldeaz landu]: ildaskatu, ildautsi Ipar., ildokatu Ipar., ildotu g.e.  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es arar, surcar, labrar
  fr labourer
  en to plough (Br); to plow (Am)
  port arar, sulcar, lavrar

  Entzun:
  

  Erokeria hutsa omen zen, seme-alabak porrotaren bidean jartzea, itsasoa goldatzen hastea baino are antzuagoa, baina orduko guraso, irakasle, herritar bakar batek ere amesten ez zuen parentesi arteko jardun isil hark (Aizak… aizan…) ekarri du han-hemengo ikastola askok aurten ospatuko duen miraria, eskolaren sistema osoa goldatu eta iraultzerainokoa euskararentzat guztiz zakar gaiztoa zen itsasoan. [Aizak… Aizan…, Anjel Lertxundi (Hitz beste, 2015-03-01 )] (Berria.eus)

  

  goldatu (Wikimedia Commons)