Gaurko hitza

Updates from apirila, 2015 Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 9:55 am on 2015/04/16 Permalink | Reply
  Tags: N ( 60 )   

  nagusikeria 

  iz. 1. Nagusitasun gaitzesgarria; jauntxokeria. 2. Gizon– edo emakume-itxurak egin nahi dituen haurraren ekintza. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak:iz.

  [jauntxokeria]: jauntxokeria (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) autoritarismo, tiranía, despotismo, cacicada (2) acción propia de personas adultas cometida por un niño
  fr autoritarisme, tyrannie
  en authoritarianism, tyranny
  port autoritarismo, tirania

  Entzun:
  

  “Nagusikeriaz” jokatzea egotzi dio Europako Batzordeak Googleri [“Nagusikeriaz” jokatzea egotzi dio Europako Batzordeak Googleri , Teknologia (Berria.eus, 2015-04-15 )]
  

  

  nagusikeria (Argazkia: berria.eus, moldatua]

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 8:20 am on 2015/04/15 Permalink | Reply
  Tags: H ( 215 )   

  hankalatraba 

  adb. Zaldian edo jarleku batean, hankak alde banatara jarriz, eseri edo jartzeko modua. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: adond. g.e.

  [zangalatrau]: istapeka, zangalatrau (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es a horcajadas
  fr à califourchon
  en (mounted) astride, straddling
  port a cavalo

  Entzun:
  

  Galtzaile ikusi duzu zeure burua hamaika garagardo latak inguraturik, besaulki batean hankalatraba, dantzan ibili direnei begira. [Paperezko hegazkinak, Lutxo Egia (Susa, 2004)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  Hiru bat metro koadroko jacuzzian, bizkarrez, emakumea gizonaren gainean hankalatraba bistatu zuen Brunok.[Pospolo kaxa bat bezala, Patxi Zubizarreta (Pamiela, 2005) ] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  hankalatraba (FlickrCC, Mike Baird)

   
• 

  Maite 8:15 am on 2015/04/14 Permalink | Reply
  Tags: J ( 83 )   

  jardule 

  iz. HIZKL. 1. Kontaketaren egiturazko analisian, ekintzaren protagonista (hau da, aditz aktiboaren subjektua eta aditz pasiboaren agentea). 2. Izakiak edo gauzak adierazten dituen unitatea, aditzak adierazten duen prozesuan era batera nahiz bestera parte hartzen duena. (adib., Peruk gozokia eman dio semeari perpausean, gozokia eta semea jarduleak dira, ekintza egiten duena irudikatzen ez badute ere). (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal hiztegian:

  jardule, jardunle.

  1. Hablador, charlatán; murmurador. Nik esan nai nebana da iardulea dala gure etxeko andratxoa. Ag AL 57. Beti [oi da] jardunleren bat ondamuaren kolkotik ertetzen dioten itzak lagun artean ereiñ oi dituana. Ag G 218.

  2. (El) que se ejercita, practica (en) algo.  Ai euzkel-elerti barrutian onen antzeko jardule bat bagenu! Irakurlearen agoa gozatzeko. TAg GaGo 52. Akademiak izan bear du, noski, euskal-ekintzaren ardatz eta buru; baiñan euskeraren egille, jardule, biziragille, gu guztiok. Egan 1956 (3-4), 68.

  3. Actor. Au ez da irakurri bakarrik, entzun bakarrik egitten, baita ikusi ere yardule edo begitantzale nabarben oriik begitandu oi dutena. Or LEItz 40s. Iarduleak negar zeragidaraño. “Histrionis […] qua mihi lacrimae excutiebantur”. Or Aitork 56. [Eszenario tipi-medarrean] jarduleak, zirkin ta errankizun apartekoz, egoki agertarazi zuten. A. Irigoyen Egan 1956 (3-4), 70.

  4. Interlocutor. Eztabai zorrotza sortu zan arrantzale gazte biren artean. […] –Zertarako naizan? […] –erantzun zion jarduleetan gazteenak. TAg Uzt 45.

  Sinonimoak: iz. (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  [aritzaile] : aritzaile, ekintzaile.
  [jokatzaile] : jokatzaile

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) el/la que actúa (2) agente
  fr (1) (personne) qui agit (2) agent
  en (1) the one who acts (2) agent
  port (1) (pessoa) que age (2) agente

  Entzun:
  

  Zehatz hitz eginda, beraz, irudiari dagokion guztia eslei dakioke irudien historia sozialean jardule direnetakoren bati edo besteri. [Irudia, Jacques Aumont / Josu Zabaleta (EHU, 2004)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  jardule (Gaurko hitza, CC)

   
• 

  Maite 7:50 am on 2015/04/13 Permalink | Reply
  Tags: A ( 569 )   

  albaindu 

  du ad. Albainuz josi, behin-behineko joskura egin. Lehenik albaindu eta gero josi. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal hiztegian

  1 albaindu (V-ple-arr-och-m-gip). Ref. A; Iz UrrAnz (albaindduta). “Rendirse de cansancio” A. “Albaindduta dao; albaintzen duatze, se van calentando (las ovejas) (V-gip)” Iz UrrAnz. v. abaildu, hebaindu.

  2 albaindu. v. albainutu.  albainutu (Aq 1198), albañatu, albiñotu (V, G ap. A; Lar, Añ, Lcq 44, Zam Voc), albiñutu (Añ, s.v. hebra).

  1. Enhebrar. “Enhebrado, albainutu” Aq 1198. Mataza nastu ta biurritu baño len, aria ondo arildu ta albañatzea dagokio edeslari ikasiari. Beraz, artu ari-muturra ta, ekin dezaiogun arilkaiari. TAg Uzt 16.

  2. albaindu (V, G ap. A), albandu (V-gip ap. A). “Hilvanar“, “dar puntadas largas” A. v. ilbandu. Cf. 2 algaindu. Gixonezkuak samaragiñoko gorantzak erabiltten ei zittubezen orduban, eta joskiñak, Bertoldineri be olako bat egin gurarik, miesa ebagi, albainddu, ta soñian aztertu edo estu-zabalian neurrijak artu guraz […]. Otx 124.

  Sinonimoak: ad.

  [albainua jostorratzaren begian sartu]: albainutu, bastatu Ipar. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es hilvanar
  fr faufiler
  en to tack, to baste
  port alinhavar

  Entzun:
  

  Izarak eta estalkia albaindu nituenean konturatu nintzen josteko makina ganbaran neukala. [Korapiloak, Jasone Osoro (Elkar, 2001)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  albaindu (Irudia: tecnicasbasicasdecostura.blogspot.com)

   
• 

  Maite 10:30 am on 2015/04/12 Permalink | Reply
  Tags: B ( 476 )   

  bizitu 

  1. da/du ad. Biziago bihurtu, bizitasuna hartu edo eman. Lehenengo sua biztu, gero bizitu. 2. da ad. Edari bat mindu, garraztu. 3. Ik. bizi izan. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: ad.

  [biziago bihurtu]: biziagotu, biziberritu

  [mindu]: garraztu, mikaztu, mindu, mingartu, mingostu, ozpindu, samindu, karmindu Ipar., behazundu g.e., lapastu g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) da/du ad. avivar(se), hacer(se) más vivo (2) da ad. [ardoa…] agriarse
  fr  da/du ad.  aviver, raviver, ranimer
  en da ad. to revive, to arouse; du ad.  to intensify, to enliven; [sua] to stoke; [kolorea] to brighten
  port (1) ad. avivar (2) ad. azedar

  Entzun:
  

  INURRIA (1)

  Bilbo-Donostia noranzkoan,
  autobidean eskuinetara: ospitalea,
  hamar solairu, anagrama urdina saihetsean.
  Hortxe itxaron diot heriotzari.

  Hosto bat jausi da.
  Inurriak ez du paisaia aldatua ulertzen.
  Konbultsioz higitzen da
  giltzaz bizituriko jostailuak bezala.

  [Bitsa eskuetan, Miren Agur Meabe (Susa poesia, 2010)]

   
• 

  Maite 11:00 pm on 2015/04/11 Permalink | Reply
  Tags: B ( 476 )   

  bideoblog 

  bideoak erabiliz egiten den blog edo bitakora da vloga. Ingelesezko videoblog, vblog edo vlog hitzetatik datorren berba da, hau da, bideobloga. Blog mota honetan ikusentzunezko ekaiak dira nagusi. Bideoak kronologikoki antolatuta agertzen dira artxiboa dagoelarik kontsultatu ahal izateko. Vlogak pertsonalak edo elkarlanaren bidez egindakoak izan ahal dira, tratatzen diren gaiak edonolakoak izan daitezkeela. (Wikipedia)

  Sinonimoak: iz.
  [bideoblog] : vblog
  

  Beste hizkuntza batzuetan (Wikipedia):

  es videoblog, vblog
  fr blogue vidéo, blog vidéo, vidéoblogue, abrégé en vlog ou vlogue
  en video blog, vblog, video log, vlog
  port videoblogue, videoblog, videolog ou vlog

  Entzun:
  

  Elkartekoek bideoblog bat sortzea erabaki zuten, euren lana zabaltzeko.
  

  

  bideoblog (Irudia: gooyaabitemplates.com)

   
• 

  Maite 8:30 am on 2015/04/10 Permalink | Reply
  Tags: L ( 239 )   

  laztantasun 

  iz. Maitasuna, xera. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  laztantasun (V ap. A; H), lastantasun (Dv (V)). Ternura, amor, cariño. “Tendresse” Dv. “Attachement vif, amour” H. Zelan erantzun deutset alango laztantasun eta on-eretxi gozoai? Añ EL2 161. Kontu zorrotza eskatuko deust, eni eustan lastantasun ta askogurearena. Ib. 48. Guganako on-eretxi eta laztantasun gozoa. Zav Serm I 55. Ematen zioen eskua estu estu ta laztantasunez baserritarrai. VMg III. Amarik errukior eta samurrenaren laztantasun gozo-gozoagaz maitatu ginduzan. Eguzk LorIl110 (ap. DRA).

  Sinonimoak: iz.

  (1) samurtasun, biguntasun. (2) maitasun, txera. (ADOREZ Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1)  iz.  ternura, cariño (2)  iz.  amor
  fr (1) iz.  tendresse, colère (2) iz. amour, affection
  en (1)  iz.  tenderness, gentleness (2) iz. love
  port (1) iz. ternura, suavidade (2) iz. amor

  Entzun:
  

  Nola erantzungo diet halako laztantasun eta oniritzi gozoei?

  

  laztantasun (Rita M, FlickrCC)