Gaurko hitza

Updates from iraila, 2017 Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 10:22 pm on 2017/09/30 Permalink | Reply
  Tags: A ( 569 )   

  alferrik 

  iz. 1 adb. Inolako fruitu edo ondoriorik gabe. Alferrik nekatu baino hobe da geldirik egon. Saiatzen da, baina alferrik. Dirua alferrik edo geldi edukitzeko asmoa zuena. 2 adb. (izan aditzarekin). Alferrik da hartan saiatzea. Alferrik duzu horretan hastea. 3 adb. Arrazoirik edo beharrik gabe. Ez duzu alferrik zin egingo. Ez duzu hartuko alferrik Jainkoaren izena. 4 (Perpaus kontzesibo batzuen sarrera-marka gisa). Alferrik edukiko nauzu harro eta lotsagabetzat, liburu hau eskaintzera noakizu (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: adlag.

      [alfer]: alfer, banoki, alferretan Ipar., debaldetan Ipar., debalde Ipar./Naf., alfer gaiztoan g.e., alferki zah.  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es adb. inútilmente, en vano
  fr adb. inutilement, en vain
  en adb. uselessly; vainly, in vain; pointlessly
  port adb. em vão

  Bide guztiak ixten saiatzen ari dira, baina alferrik izango da.

  

  alferrik (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 11:47 pm on 2017/09/28 Permalink | Reply
  Tags: H ( 215 )   

  haizutasun 

  iz.  g.er. Zilegitasuna. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  haizutasun, hauzutasun (SP (sin trad.), A).

  1. “Licitud, justicia, equidad” A. Lanak dituzkegu Espaniarekin eta Frantziarekin samurtu gabe Eskualherri biak, bakotxa bere aldetik, konsegitzen badute zerbeit aizutasun Europa bateratu hortan. Herr 20-10-1960 (ap. DRA).

  2. Licencia, libertad. Oraiko egunetako pertsulari eta koplakariek, Decheparek bezala erraiten dute akuluia, mirakuluia, akulu eta murakulu ordez. Bainan hori kopletan bakarrik sori da. Sekula, mintzaian. Haizutasun hori zilegi da pertsuaren neurtitza borobiltzeko, eta beraren soinuak beharriaren goxatzeko. Zub 19.

  Sinonimoak:  iz. g.e.

      [askatasuna]: askatasun, lokabetasun, libertate Ipar., jaretasun g.e., lokabe g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

      [zilegitasun]: ik. zilegitasun (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. licitud, legitimidad
  fr iz. (de un contrato) légalité, conformité ƒ à la loi, légitimité
  en iz. lawfulness, legitimacy
  port iz. licitude, legitimidade

  Lanak dituzkegu Espaniarekin eta Frantziarekin samurtu gabe Eskualherri biak, bakotxa bere aldetik, konsegitzen badute zerbeit aizutasun Europa bateratu hortan. [Herr 20-10-1960 (ap. DRA)] (Orotariko Euskal Hiztegian)

  

  haizutasun (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 11:29 pm on 2017/09/27 Permalink | Reply
  Tags: A ( 569 )   

  azpijale 

  adj.  Pertsonez mintzatuz, azpijanean aritzen dena. Zurikerietan ari den azpijalea. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  azpijale, azpijantzaile (V-gip). Falso, engañador, traidor. “Azpijantzallia, conspirador, intrigante, traidor. Diktadoriak, nausi jarri baño len, azpijantzallerik aundiñak” Etxba Eib. Matxin Koipe ostera, nok eztaki andikien morroi, zuriko, azpijantzalle, dollor, guzurti andi bat dala?  Ag Kr 174. Zuk ez egin itzik onen alde; au azpiyale da. Larrak EG 1959 (3-4), 193.

  Sinonimoak: adj.

  [azpijale] azpikari, faltsu  (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es izond. falso, -a; engañador, -a; traidor, -a
  fr faux; traître, traîtresse
  en false, insincere
  port falso, -a; traidor, -a

  Beraz, esaten du bere artean gazte hasiberriak, bulego beiraztatu horietan eman beharko ditut egunak, zelai loretsuetan barna pasieran ibili beharrean, eta neure kolkoa itxaropenez bete beharko dut igoerak aipatzen dituztenean, kalkulatzaile, azpijale bat bihurtu beharko dut, nire grinak bridatu beharko ditut nork eta nik, poesia, gaueko trenak, hondartza beroak amesten nituen honek?   [Gauzak, George Perec / Itziar Diez de Ultzurrun (Igela, 2014)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  azpijale (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 11:05 pm on 2017/09/26 Permalink | Reply
  Tags: L ( 239 )   

  letraldatu 

  ad. letraldatu, letralda, letraldatzen du ad. Idazkera-sistema bateko ikurrak beste idazkera-sistema bateko ikurren bidez eman. Ik. transkribatu 2. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegia

  letraldatu. Transliterar. Letraldatu behar denean, nola egin? Har ditzagun, esaterako URSS-ekoak. MEIG VII 192.

  Sinonimoak: ad.

  [letraldatu] : transkribatu

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak)

  es du ad. (Hizkl.) transcribir, transliterar
  fr transcrire, translittérer
  en transcribe, transliterate
  port transcrever,  transliterar

  -Txolarteetan -jarraitu zuen hizketan Ezra Jenningsek-, idazteko modu arruntera letraldatzen nituen takigrafiaz jasotako oharrak: hutsarte handiak uzten nituen esaldi etenen artean eta are hitz solteen artean ere, Candy jaunaren ahotik irten bezalaxe kopiatzen bainituen, elkarren arteko loturarik gabe.  [Ilargi-harria, Wilkie Collins (Antton Olano), Elkar-Alberdania, 2008] (Egungo Testuen Corpusa)

  

  letraldatu (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

  Save

   
• 

  Maite 9:53 pm on 2017/09/25 Permalink | Reply
  Tags: Z ( 315 )   

  zeharrargitsu 

  izond. Argiari bere baitatik iragaten uzten dion baina beste aldeko irudiak lausoturik agertarazten dituen gorputza. (Hiztegi Batua)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es translúcido, -a
  fr  translucide [trãslysid], pellucide [pelysid]
  en translucent, semitransparent
  port translúcido, -a

  Gainontzeko langileak – beste idazkari moduko bat eta bulego-burua, biak gizonezkoak, noski – kristal zeharrargitsuz osatutako horma batzuek babesten zituzten, bulego-hondoan, eta ez ziren beti egoten han, gainera.  [Gezurrak, gezurrak, gezurrak, Iban Zaldua (Erein, 2001)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  zeharrargitsu (Argazkia: vidrieriamasterglass.com)

   
• 

  Maite 9:13 pm on 2017/09/24 Permalink | Reply
  Tags: I ( 288 )   

  irrigarri 

  adj.  Irri eragiten duena, bereziki bere bitxikeriagatik. Ik. barregarri. Iritzi bitxi eta irrigarria. Hizkuntza arrotzetako hitzak irrigarri iruditzen zaizkigu. Jakizu haserre zarenean itsu zarela, hordi bat bezala irrigarri zarela. (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: izond.

      [barregarria]: barregarri, burlagarri, grazioso, komiko, irri-egingarri Ipar., irringarri Ipar., irrigai g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es izond. risible, ridículo, -a, irrisorio, -a; grotesco, -a; cómico, -a
  fr izond. risible, dérisoire, ridicule, comique
  en izond. ridiculous; funny; comic
  port izond. risível, ridículo(a), irrisório(a)

  Jakizu haserre zarenean itsu zarela, hordi bat bezala irrigarri zarela. (Hiztegi Batua)

  

  irrigarri (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 11:40 pm on 2017/09/23 Permalink | Reply
  Tags: A ( 569 )   

  axolduritu 

  ad. axolduritu, axolduri/axolduritu, axolduritzen da ad. Ipar. Zah. Axolduri egin. Zeren nola bat bedera bakearekin lokartzen eta ezantsiatzen baita; hala gerlekin, ernatzen, iratzartzen eta axolduritzen da (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  axolduritu (SP, Lar Sup <achol->, Dv, H, A).

  Hacerse cuidadoso. “Axolduritzen da, il devient soigneux” SP. “(Hacerse) cuidadoso” Lar Sup. “Devenir soucieux (Ax). Prendre souci” Dv. “Devenir soigneux, s’appliquer” H. La fuente de todos los lexicógrafos es Axular. Zeren nola bat bedera bakearekin lohakartzen, ez-ansiatzen eta gorputzaren plazeretara emaiten baita; hala gerlekin, etsaiekin eta kontrastekin ernatzen, iratzartzen, eta axolduritzen da. Ax 27 (V 16).

  Sinonimoak: ad. Ipar. zah.

      [kezkatu]: arazotu, arduratu, axolatu, espatu, estutu, kezka eman, kezkatu, larritu, urduritu, arrangura izan Ipar., gogoetatu Ipar., grinatu Ipar., kexatu Ipar., arbindu Bizk., artegatu Bizk., erreustu Zub., malmetitu g.e., ekurugaiztu Zub. jas., antsiatu Ipar. g.e., hagorandu Ipar. zah., estu Heg. zah. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es da ad. (zah.) (Ipar.) preocuparse; hacerse cuidadoso
  fr da/du ad. (s’)inquiéter, (se) préoccuper
  en da/du ad. to worry, to bother, to fret
  port da/du ad. preocupar-se

  Zeren nola bat bedera bakearekin lokartzen eta ezantsiatzen baita; hala gerlekin, ernatzen, iratzartzen eta axolduritzen da. (Hiztegi Batua)

  

  axolduritu (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)