Gaurko hitza

Updates from Maite Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 8:43 pm on 2019/08/10 Permalink | Reply
  Tags: P ( 210 )   

  pitar 

  iz. 1 iz. Lehen hartziduraren hondakinez eginiko sagardoa. Normandiako sagardoak haien aldean ez dira pitar batzuk baizik. 2 iz. Sagardoa eta ura nahasiz eginiko edari arina. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  pitar (V-gip, G, AN, B, BN, R; SP, Urt I 101, Arch VocGr, VocBN, Dv, H, VocB; pittar V-gip; Gèze 324), piter (B). Ref.: A; Iz ArOñ y Elexp Berg (pittar); Izeta BHizt2.

  1. “Petit citre, demi boisson” SP (que cita el ej. de O Pr). “Vinum acinaceum, mahats pipitezko arnoa, mahats pitárra” Urt I 101. “Breuvage fait avec de l’eau et du jus de pommes” VocBN. “Boisson fermentée faite avec des pommes écrasées ou séchées par tranches, et avec de l’eau” Dv. “Par extension, il se dit d’un vin faible. Zure pitarra garastia heldu zaut” H. “Sidra con agua” VocB. “1.º (Gc, AN-5vill, B, BN), aguapié, sidra hecha con residuos de la primera fermentación; 2.º (V-gip, AN, BN, R), vinaza, vino obtenido del orujo de la uva” A. “Se hace con zumo de manzana y agua” Iz ArOñ. “La sidra nueva y dulce. Atzo pitarra naikua eran neban, da gaur berakua” Elexp Berg. “Clase de sidra. Agerrean baute pitarra. Gaztañek yan ta piterra edan” Izeta BHizt2. Cf. VocNav s.v. pitarra. v. pitikin.

  Pitar emoiezkoak gozo hobea du ezi ez arno erosizkoak. “Le cidre quón a eu en don”. O Pr 397. Ardo bát jeneroso suábea edo hozpin ta pitarr bát látza. LE in BOEanm 1661. Zingar, arto eta pitarraz. Gy 28. [Sagarduak oraiñ] saltzen dituzte / pitar-modukuak. JanEd I 89. Urteko pitarra izan ezkero. Sor Bar 21. Pitarra betetzeko / nun da zaragia? JanEd II 81. Ez txakoli, ez sagardo, / ez-eta pitarrik. Ib. 73. Pitarra eranez. Tx B I 266. Sagarno gozo, ezti, ahotik ezin-utzi hek, Normandiakoak heien aldean ez baitira pitar batzu baizik. JE Ber 84. Andre Lorentzak pitarra eskañi / ziran banintzan egarri. MendaroTx 112. Pitar trago bat egin eztarria leguntzeko. MMant 24. Lan gogorretan pitarra izaten zan. Zer da pitarra? Sagardo puroa edan bearrean, ur dexente nastu. Albeniz 18. v. tbn. Auspoa 77-78, 14. Auspoa 107, 122.

  2. “Pitar, tisana, sobre todo sin cocer al fuego” VocB.

  3. “(V-m?), espantajo” A.

  Sinonimoak: iz. Ipar.

      [lehen hartzidura edo irakinaldiko hondakinez eginiko sagardoa]: pitikin Bizk. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es 1 iz. sidra aguada, aguapié 2 iz. [ardoa] vinaza, vino bajo
  fr iz. cidre coupé d’eau
  en iz. watered-down cider
  port iz. cidra aquosa

  Normandiako sagardoak haien aldean ez dira pitar batzuk baizik. (Hiztegi Batua)

  

  pitar (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 6:55 pm on 2019/08/08 Permalink | Reply
  Tags: G ( 266 )   

  goha 

  iz. Ipar. Sargoria, sapa. Goha da. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  goha (BN-arb-baig; SP, Dv, H), gohan (S), gohain (Lh). Ref.: A; Lrq (gohan); Gte Erd 133.

  “Goha da […], il fait temps étouffant” H. “Sofocante, calor pesado” A. “Gohain, temps sans soleil et étouffant” Lh. “Egun goha da (BN-arb), sargori da” Gte Erd 133. Eta badakik, Peltan, aiziak eta bereziki hegoak edo gohak kurliak gure kartierrean nahasten dituela. Eskual 15-5-1908 (ap. DRA). Arratsalde bero bat zen eta konpartimenduan araura goha (bero, pisu) zen. Mde Pr 83. Nun nahi gohak edo sapak jendea trenpa-txar aurdikitzen. Herr 8-8-1963, 1.

  Sinonimoak: iz. Ipar.

      [sargoria]: sargori, sapa Ipar. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. (Ipar.) bochorno (2) izond. (Ipar.) bochornoso, -a, sofocante
  fr (1) iz. (Ipar.) chaleur étouffante  (2) izond. (Ipar.) suffocant(e), étouffant(e), lourd
  en (1) iz. (Ipar.) sweltering , blistering, scorching; sultry air, stifling air (2) izond. (Ipar.) suffocating, stifling; muggy, close, sticky, stuffy
  port (1) iz. (Ipar.) bochorno (2) izond. (Ipar.) abafadiço(a), mormacento (a), sufocante

  Goha da. (Hiztegi Batua)

  

  goha (Irudia: proyectopuente.com.mx)

   
• 

  Maite 10:18 pm on 2019/08/07 Permalink | Reply
  Tags: P ( 210 )   

  pittingorri 

  iz. Pattarra.

  Orotariko Euskal Hiztegian

  “(AN-5vill), aguardiente” Garbiz Lezo 125.

  Sinonimoak: iz.
  

  [pittingorri] :  s.m. pattar, aguardient; edari bizi (Elhuyar Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es aguardiente
  fr eau-de-vie, spiritueux
  en moonshine, (formal) liquor
  port aguardente

  -Hau da berotzekoa! Nondik atera duzu pittingorri hau?  #gaurkohitza

  

  pittingorri (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 11:54 pm on 2019/08/06 Permalink | Reply
  Tags: G ( 266 )   

  ganbiltasun 

  iz. Ganbila denaren nolakotasuna. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz.
  

  [ganbiltasun]: konbexutasun (Euskalterm)
  

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. convexidad
  fr iz. convexité
  en iz. convexity
  port iz. convexidade

  Ispiluaren ganbiltasunak emakumearen irudia desitxuratu du.#gaurkohitza

  

  ganbiltasun (Ildar Sagdejev (Specious) [CC BY-SA 4.0, Wikipedia]

   
• 

  Maite 10:26 pm on 2019/08/05 Permalink | Reply
  Tags: T ( 353 )   

  txirkanda 

  iz. Bizk. Zah. Eskuko hatz txikia. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  txirkandea (det. Lar Sup, Hb ap. Lh (xi-), H (<ch->)). Dedo meñique. v. txinkar. Dienean ereztuna ifink txirkandea. “Pondrás el dedo meñique”. RS 192. Dienean eraztuna, ifini txirkandea, ta ezkontzea ta agintzea zerurean yatorguz. Otx 79. “Xirkandea (Hb), gros doigt” Lh.

  Sinonimoak: iz.
  

  [txirkanda] : hatz txiki  (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (5000 eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. dedo meñique
  fr iz. petit doigt
  en iz. (hand) little finger; (inform.) pinkie, pinky
  port iz. dedo mínimo, dedinho

  Txirkandatik heldu eta elkarrekin abiatu dira. #gaurkohitza

  

  txirkanda (Argazkia: kisscc0.com, free download)

   
• 

  Maite 7:21 pm on 2019/08/04 Permalink | Reply
  Tags: J ( 83 )   

  judikatu 

  ad. judikatu, judika, judikatzen. (du) Zub. Epaitu, jujatu. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  judikatu. Juzgar. Eztezazuela iudika, iudika etzaiteztenzát. Lç Mt 7, 1 (He jujatu). Berzeren zerbitzaria iudikatzen duana. Lç Rom 14, 4. Goganbehartu edo arinki iudikatu. Hm 195. Besteren jüdikatzian. Mst I 14, 1. Judikatu gabe kondenatu zaitue. Arti MaldanB 209. (BN-lab-arb, S; Foix ap. Lh). Ref.: A; Lrq. “Censurar, criticar” A. Asteko denbora iragaiten mündiaren jüdikatzen. Etch 304.

  Sinonimoak: ad. Zub.

  [epaitu]: ebatzi, epaitu, jujatu Ipar., juzgatu Heg. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es du ad. (Ipar.) juzgar
  fr du ad. (Ipar.) juger
  en du ad. (Ipar.) to judge; to sentence
  port du ad. (Ipar.) julgar

  Judikatu gabe kondenatu zaitue. Arti MaldanB 209. (Orotariko Euskal Hiztegia)

  

  judikatu (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 11:30 pm on 2019/08/03 Permalink | Reply
  Tags: L ( 239 )   

  lekaro 

  iz.g.er. Basamortua. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  lekaro (Bera). Neol. creado por AG en 1897, de leku ‘lugar’ y -ero o ero ‘vacío’ (AG 1408).

  Desierto. Cf. Eleiz JEL 1907, 148 (ap. NeolAG): “En Lekaro (desierto: entra en el nombre local Lekarotz, desierto frío) el cual aro es posible que indique idea de rodeo o circulación. […] Y finalmente lekaro, si como hay motivos de vehemente sospecha, la raíz la es el nombre indígena de la arena, significará un ‘lugar rodeado de arena’, […] ‘arenal’ o ‘desierto'”. Según NeolAG “en la prensa nacionalista de la primera época los ejs. son escasos (vid. por citar alguno, Euzkadi 1907, 238; Eleiz Euzkadi 1908, 155; etc.)”. [Umia] lekaroetan egon zan bere buruba Israel-eri erakutsi eutson artian. AG 1529. Erensugeakin lekaroan bizi be obe da. Eguzk LorIl 212 (ap. DRA). Jesukristo egon zan lekaro edo basamortura. Izur JerOs 81. Asaba deunak lekaroan egin zuten bizkera estu ta gorria! Ol Imit I 18, 2 (SP, Mst, Ip desertu, Echve eremu, Pi basamortu). Lekaruan (basamortuban) bixi da. Altuna 22. Lorea bezela / lekaro (desierto) onetan ilko naiz bestela. Jaukol Biozk 67. Lekaro zabal lurraren gerri, / ondardi kixkal eriogarri. Ldi BB 138. Lekaro gorri. Ldi IL 21. Kendu basoa… Lekaroa, basamortua dator. Munita 136. Lagatu erria, lekaroan (desertuan) jarri bere bizitokia. Etxde JJ 11n. Lekaroko baso [mardula]. Or Aitork 196. Gizon / or akuskat lekaro beroan zutik. EG 1959 (1-2), 6.

  Sinonimoak: iz. g.e.

  [basamortua]: basabazter, basaleku, basamortu, desertu, mortu g.e., otalur g.e., eremu zah. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. desierto
  fr iz. désert
  en iz. desert
  port iz. deserto

  Inguru haietan ez zegoen, ordea, ez elizarik ez etxalderik, dena zen mortu eta lekaro. [Berria, 2004-07-29, «Jakin-mina», Anjel Lertxundi [Iritzia]] (Egungo Testuen Corpusa)

  

  lekaro (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)