Gaurko hitza

Updates from Maite Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 10:23 pm on 2019/07/14 Permalink | Reply
  Tags: K ( 331 )   

  kazetari 

  iz. Prentsan, irratian, telebistan edo kideko komunikabide batean, bereziki albiste zerbitzuetan, lan egiten duen pertsona. Ik. berriemaile 2. Kazetari lanetan 1917an hasi zen. Telebista publikoko kirol kazetaria. Zorioneko gerra hartan kazetari ibilia zen. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  kazetari (T-L), kazetalari, kasetalari.

  Periodista. “Journaliste” T-L. Kazetari eta erlisionearen etsai makurrenek berek laudatu dute. HU Aurp 112. Kazetalari gisa. Ib. 40. Egiaren gudaria da kasetalaria. J. Haritschelhar Herr 10-12-1992, 8. Kasetalari, edo erakasle, edo politikari kazkarregi batzuen ozarkeriak. Larre ArtzainE 122. Hiriart-Urruty kazetalariarekin elaire zen. Lf ELit 267. Kazetariekin […] kontu. MEIG IX 85. En DFrec hay 51 ejs., 49 meridionales, de kazetari, 4 de kazetalari, 3 (sept.) de kasetalari y uno, septentrional, de gazetalari.

  Sinonimoak: iz.

      [periodista]: kazetagile g.e., periodista Heg. g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. periodista (2) iz. que publica/edita una revista
  fr iz. journaliste
  en iz. journalist, reporter; the press
  port iz. jornalista

  Hainbesteraino, ezen kazetaria ez baita jada erredakziotik ateratzen, eta prentsa-ohar ofizialen, agentzietako albisteen eta abarren artean itota dago. Jada ez da albisterik bilatzen. Gainera, erakundeen informazioa argitaratzeak ez du inoiz arazorik sortzen, eta hala, lanbidea gero eta erosoago bihurtzen ari da. [Mariano Ferrer, Alda Aldizkarian argitaratua eta Argia.eus-etik ekarria. (Argia.eus, 2019ko urtarrilaren 20an)]
  

  

  kazetari

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 11:52 pm on 2019/07/13 Permalink | Reply
  Tags: I ( 288 )   

  ikusnahi 

  iz. 1 iz. Ikusteko edo ezagutzeko gogoa. Ik. ikusgura; ikusmin. Ikusnahia pizten duten ikuskariak. Ikusnahi hutsal bat, ezagutze eta jakite izenez jantzia. 2 adj. Ikusteko edo ezagutzeko gogoa duena. Ik. begiluze; ikusbera. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  ikusnahi, ikusi-nahi.

  1. Curiosidad, deseo de ver. Beste gizonen ikhusi nahirik ez ükheitia. Mst I 20, 6 (Ol ikusi nairik-eza). Mirapilliak edo ikusi-naiak asko galtzen ditu. Lard 44. Beti deitzen dute mirariak jendiaren ikus-naia. Bv AsL 102. Ageri da ez dakizula zer den basaren ikusi nahia. JE Bur 194. Jende-mordoska ugaria eraman zun ikusnaiak portualdera. TAg Uzt 133. Ikus-nai utsal bat, ezagute ta iakite izenez iantzia. Or Aitork 288. Ikusi-naia ba-geneukan, baño bertaratzeko usterik ez. Anab Aprika 37. + ekusi nai. Kuriostasunak eta lehen ez ikusiak ikusi nahiak daramatza. SP Imit IV 1, 8. Jangoikoa ekusi nai andiarekin. Mb IArg I 333. Bere alhaba ikhusi nahia zelarik beldürra beno azkarrago. Egiat 173. Ori ikus-naiez il nadin. Or Aitork 13. v. tbn. Ikusi nahi: Cb Eg II 206. Lg I 277. EA OlBe 17. Uzt Noiz 112.

  2. (Dv). “Désireux de voir” Dv. Ikusnaia nazan ezkero. Ezale 1897, 61a. Ikus-nai batzuk, kai-baztarrera, / ontziak dauden tokira. Or Eus 389. Hiri hartan bizi zen gizon aberats bat […], aspaldion Jesus ikhusi nahia. Lg II 216. Patriarkak hiltzen dire hura ikusi nahiak. Hb Egia 47. Bitoriak ikhusi nahia da. Laph 122. Etzen bazter ikhusi nahia. JE Bur 66.

  Sinonimoak (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  iz. [ikusmina]: ikusmin, ikusmira, ikusgura Bizk.

  izond. [begiluzea]: ikusmin, ikusmira, ikusgura Bizk., begiluze, kurioso beh., ikusbera jas., kurios Ipar. zah., begi-luze

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. curiosidad, ganas/deseo de ver, ganas/deseo de conocer (2) izond. curioso, -a; deseoso de ver
  fr (1) iz. désir de voir, curiosité (2) izond. curieux, -euse ; désireux, -euse de voir
  en (1) iz. longing to see; curiosity (2) izond. [pertsona] curious, inquisitive
  port (1) iz. curiosidade (2) izond. curioso, -a

  Ikusnahia pizten duten ikuskariak  (Elhuyar hiztegia)

  

  ikusnahi (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 11:14 pm on 2019/07/11 Permalink | Reply
  Tags: M ( 290 )   

  mokokari 

  iz. 1 adj. Mokoka ari dena, mokoka aritzen dena. Utikan, bele mokokari hori! 2 adj. Adkor. Liskartia. Emakume mokokari, etxearen nahastari (esr. zah.). 3 adj. Berritsua. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  mokokari (G, AN, L, B, Sal; Aq 696 (AN), Dv, H, VocB). Ref.: A; Izeta BHizt2.

  1. Pendenciero, disputador; regañón. “Reprehensor” Aq 696. “Emakume mokokari, etxearen nahastari” H. “Renegón” VocB. “Gure auzoko Koxpa mokokarie da” Izeta BHizt2. Ze etxokandre bat mokokaria agitz, ta espezialki prediku aitzetik zetorrelaik, berarias bekala yago oiu iten zue etxean (108). LE-Ir. Etxe-gaineko selharu-zokhoan egotea hobe da, ezenetz etxe-barnean emazte mokokariarekin batean. Dv Prov 25, 24 (Ol y BiblE liskarti, Ker matrakalari). Lehen lehenak dire barraiatzeko lanetan, mokokari hautuak [sinhetsi nahi gabekoak]. Hb Egia 127. Andre zoro mokokari, haur ergelen / gogoa. Ox 100. “Gizon tresna”! Hitz horrekilan izendatzen ginuen Eskual-Herrian gizonxkila zerbait, kixkila, entherka, aise mokokaria. SoEg Herr 20-10-1960, 1.

  (c. sg. A; H). “Luchador, hablando de aves” A.

  2. “(S; Foix), querelle” Lh.

  Sinonimoak: mokokari izond. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  [berritsu]: berri-jario, berriketari, berritsu, eletsu, elezu, erausle, hitz-jario, hitz-mizti, hitzontzi, hiztun, jolastun, elekari Ipar., eleketari Ipar., berba-jario Bizk., berbaldun Bizk., berbati Bizk., berbatsu Bizk., berbontzi Bizk., kalaka Ipar./Naf., kalakari Ipar./Naf., elestari Zub., eleberriti zah., erasle Ipar. zah.

  [liskartia]: iskanbilatsu, istilutsu, liskarti, liskartsu, zalapartari, aharrari Ipar., eskatimari Ipar., kasailari Ipar., kalapitari Ipar./Naf., liskargile g.e., sesiante Heg. beh., zalapartero Heg. beh., bilakari Zub. g.e., atralakari Bizk. za

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) izond. picoteador, -a, que da picotazos (2)  izond. (hed.) picotero, -a, charlatán, -ana (3) izond. reprochador, -a, que reprende; pleiteador, -a, camorrista, pendenciero, -a
  fr (1) izond. qui picote, qui becquete (2)  izond. (hed.) bavard, -e ; jaseur, -euse (3) izond. querelleur, -euse ; chicanier, -ière
  en (1) izond. pecking, fighting (2) izond. [berritsua] talkative, chatterbox (3) izond. [liskartia] quarrelsome
  port (1) izond. que bica (2) izond. (hed.) charlatão, -ona (3) izond. resmungão, agitador

  […] odoltsuak, urdaileko ukabilkada arnasarik gabe uzten zintuztenak, burutik helduz eta besoa bizkarrean tinkatuz giltza egin eta zu eta aurkaria lurrera hanka zabalik erortzen zineteneko arialdi antzuak, ez zara oroitzen behin ere borroka zeuk hasi izanik, higuin baitzenituen borroka kontu guztiak, baina beti izaten zenez mokokariren bat inguruan, astakilo burugaberen bat mehatxu, ozarkeria eta irainez zirika hasiko zitzaizuna, batzuetan zeure burua defendatzera beharturik sentitzen zinen, nahiz eta txikiena zeu izan eta ia seguru egon zeharkatuko zintuztela.  [Neguko egunerokoa, Paul Auster (Oskar Arana), Txalaparta, 2015] (Egungo Testuen Corpusa)

  

  mokokari (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 10:37 pm on 2019/07/10 Permalink | Reply
  Tags: Z ( 315 )   

  zurrumurru 

  iz. 1 iz. Hots arina. Ik. marmar. Ur xirripak egiten duen zurrumurrua. Berba zurrumurrua entzun zuen. Gizonezkoen zurrumurrua eta noizean behingo eztulen bat. 2 iz. Ahoz aho dabilen berria, zehaztu eta egiaztatu gabea. Zurrumurrua zabaldu. Zurrumurru zital bat barreiatu da bazter guztietan. Beste adiskideren bat ba ote zuen zurrumurrua bazebilen mingain-luze batzuen artean. Zurrumurru hori egia izan zitekeen. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  Sinonimoak: zurrumurru iz.

  [marmarioa]: firfira, marmar, marmariza, murmur, txutxu-mutxu, xuxurla, erasia Ipar., gurgur Ipar., marmara Ipar., murmurika Ipar., alamen Bizk., marmario Gip., surmur Gip., murmuzika Zub., murmurio g.e., murmurazio zah.

  [berri egiaztatu gabea]: erausi, esamesa, zeresan, amen-omen Ipar., elepide Ipar., errankizun Ipar., erran-merran Ipar./Naf., ipuinberri g.e., iruzkin g.e., zizka-mizka g.e., eleberri zah.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. murmullo, rumor (2) iz. rumor, murmuración, chisme, comidilla
  fr (1) iz. [hots xumea] rumeur, murmure, chuchotement (2) iz. [esamesa] cancan, ragot, fable
  en iz. rumour (Br); rumor (Am)
  port (1) iz. murmúrio, sussurro (2) iz. rumor

  Beste adiskideren bat ba ote zuen zurrumurrua bazebilen mingain-luze batzuen artean. (Hiztegi Batua)

  

  zurrumurru (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 11:12 pm on 2019/07/09 Permalink | Reply
  Tags: E ( 387 )   

  eskatimari 

  adj. Ipar. Liskartia. Suak pizten du ikatza, garrak egurra; orobat eskatimariak auzia. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  eskatimari (L ap. A; Dv).

  “Querelleur […] (Etcheberry)” Dv. “Pendenciero” A. Gizon eskatimariak phizten ditu liskarrak. Etcheberry 121. Suak phizten du ikatza, garrak egurra: orobat eskatimariak hauzia. Zerb IxtS 58.

  Sinonimoak: izond. Ipar.

  [liskartia]: iskanbilatsu, istilutsu, liskarti, liskartsu, mokokari, zalapartari, aharrari Ipar., kasailari Ipar., kalapitari Ipar./Naf., liskargile g.e., sesiante Heg. beh., zalapartero Heg. beh., bilakari Zub. g.e., atralakari Bizk. zah. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es izond. (Ipar.) disputador, -a; pendenciero, -a
  fr querelleur, querelleuse; (familier) bagarreur, bagarreuse
  en (verbally) argumentative, quarrelsome; troublemaker
  port litigador, pendenciador(a)

  Suak pizten du ikatza, garrak egurra; orobat eskatimariak auzia. (Hiztegi batua)

  

  eskatimari (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 11:28 pm on 2019/07/08 Permalink | Reply
  Tags: U ( 112 )   

  uholde 

  iz. 1 iz. Eurite handiaren ondorioz, ibaiek gainez egitea eta lur eremuak urez estaltzea. Ik. uraldi. Euri-jasa jaitsi zen, uholdeak etorri ziren, haizeek erauntsi eta etxe hari eraso zioten. Uholdeak bezala etorriko dira gaitz guztiak zuen gainera. Uholdeak eraginiko kalteak. Gure mendi eta herriak odol horren uholdeaz itoak genituen. || Uholde handia: Bibliak dioenez, Noeren garaian gertatu zen uholdea, mundu osoa estali zuena. 2 iz. Irud. Negar uholdeak. Laugarren mendean, iparraldeko uholde hark kristau herria eta erromatarren inperioa estali zituen. Hortik etorkinen lehen uholde gaitza. . (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: iz.

      [eurite guztiz handia]: uraldi, pesia Ipar., zoperna Ipar., uralde Ipar., ufal Bizk., uriola Bizk., dilubio zah., tulubio Ipar. g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. inundación, anegamiento, anegación (2) iz. lluvia torrencial; aguacero (3) iz. (hed.) oleada
  fr (1) iz. inondation, crue (2) iz. déluge (3) iz. (hed.) vague, remous
  en (1) iz. flood (2) iz. [euri-jasa] torrential rain, downpour (3) iz. (hed.) wave, torrent, surge
  port (1) iz. inundação, alagamento (2) aguaceiro

  Tafallako ipar eta heagoaldeko sarrera-irteerak blokeatuta gelditu dira uholdeekin (Berria.eus, 2019-07-08)
  

  

  uholde (Argazkia: @dominguez_jdm, Twitter)

   
• 

  Maite 10:37 pm on 2019/07/07 Permalink | Reply
  Tags: I ( 288 )   

  ikusmira 

  iz. 1 iz. Ikuslearen aurrean agertzen den lurralde eremua. Ik. ikuspegi. Zure begirada gal dadila leihotik harantz hedatzen den ikusmira zabal horretan. Luzaz geratu ginen han, ikusmira ederraz gozatzen. 2 iz. Ikusnahia, jakiteko edo ezagutzeko gogoa. Bere ikusmira asetzeko. || ikusmiran adb. Ikusmiratzen. Ikusmiran egon. Paperen artean ikusmiran nenbilela. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  ikusmira, ekusmira.

  I (Sust.). En DFrec hay 7 ejs. de ikusmira.

  1. Curiosidad, deseo de ver. Emakumeak oi duten ekus-mira arekin eman zituala pauso batzuek […] jazkera ekusteko. Donce 9. Ikus-mirak mugiturik. Bv AsL 153. Estalgarrien neurriak nola / jetxi zaizkigun erdira, / batere uste ez genduala / ase gure ikusmira. Olea 96.

  2. Espectáculo, función. Ikusmira guziak igandetan izan oi dira. Ayerb EEs 1915, 223. Oso zaillak gera munduko gauzaz asetzen: jan-edanez, diruz, jazkeraz, ikusmiraz ta abar eta abar. BAyerbe 153.

  “Tema para ver, para curiosear. Burrukia zeuan kalian eta jente guztia ikusmiria zeuan lekura batu zan” Elexp Berg. Ikusmirarik atsegingarriena auxe izan zan: […] neska-mariñelen trebetasuna. EgutAr 10-11-1959 (ap. DRA).

  3. (G-goi ap. JMB At), ikusbira (G-goi ap. JMB At). “Paisaje” Garate 2.a Cont RIEV 1933, 99. “Panorama” JMB At. Atze-oiala erortzen […] zeru-ikusmira ezkutatuz. NEtx Antz 120. Ikusmira ta giro gozoak sortu egiten dizu zere sentipena. NEtx LBB 31. Ikusmira ederra egongo da nolanai ere gaillur artatik. AZink 164.

  4. Ojeada, vistazo. “Observación” Garate 2.a Cont RIEV 1933, 99. Ikusmira bat egitea ez litzake kaltegarri. JAIraz Joañixio 89.

  5. “Perspectiva en el tiempo (G-azp)” Garate 1.a Cont RIEV 1930, 155.

  6. Vista, lo que alcanza la vista. Etzuten begien ikusmiran iñoren arrastorik topa. Etxde JJ 111. Laiño trinkoak ikusmirari amar bat metroko inguru-mingurua opa zion. Ib. 257.

  7. “Maravilla. Erri artako ikusmiria da, oiñ dala milla urteko elizia” Etxba Eib.

  II (Adj.). (V-ple, G), ikusmera (V-ger-m). Ref.: A; Ond Bac.

  Curioso. Bilduaz bere aurrian beriala ikusmira asko. Egut [?] 2-9-1920 (ap. DRA).

  III (Adv.).

  Mirando; a mirar. Bidazti guziok […] ikusmira jatsi giñala. Egan 1955 (1-2), 52. Alan uste eben ikusmira egozan guztiak. Bilbao IpuiB 186. Iñor ez ikusmira. Gazt MusIx 195 (Or ib. 202 beha, Onaind ib. 210 begira).

  Sinonimoak:  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  ikusmira adond. g.e.

  [begira]: begira, begiraka, erreparoan, ikusmiran, so, beha Ipar., behaka Ipar., ikuska Ipar.

  ikusmira iz.

  [ikusnahia]: ikusmin, ikusnahi, ikusgura Bizk.
  [ikuspegia]: bista, ikusbide, ikuskari, ikuskizun, ikuspegi, ikusbitarte g.e., ikuskin g.e.

  ikusmira izond.

  [ikusteko gogoa duena]: ikusmin, ikusnahi, ikusgura Bizk., begiluze, kurioso beh., ikusbera jas., kurios Ipar. zah., begi-luze

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. curiosidad, ganas/deseo de ver, ganas/deseo de conocer (2) iz. [ikuspegia] vista, perspectiva (3) izond. curioso, -a; deseoso de saber y conocer
  fr iz. vue, perspective, panorama
  en (1) iz. [ikusnahia] longing to see; curiosity (2) iz. [ikuspegia] view; perspective
  port (1) iz. curiosidade (2) iz. vista, perspectiva

  Hemendik dugun ikusmira sinesgaitza da. [Baina bihotzak dio, Xabier Montoia (Elkar, 2002)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  ikusmira (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)