Gaurko hitza

Updates from Maite Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 11:37 pm on 2017/05/11 Permalink | Reply
  Tags: K ( 331 )   

  kiriketan 

  adb. 1 Zelatan. (Batez ere kiriketan egon, ibili esapideetan erabiltzen da). Horretan ari nintzela, zure aldamenekoa atera zen; kiriketan zegoen nonbait. 2 adb. Ezkutaketan. Haur horiek kiriketan ari dira.

  Sinonimoak: adlag.

      [marro-marroka]: gorde-gordeka, gordeketan, kiriketan, marro-marroka, zapoketan, kukuka Ipar., kukulauka Ipar., marroka Heg., altxaka Naf., altxakaka Naf., altxaketan Naf., kukumikuka Ipar. g.e.  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (jugar) al escondite
  fr jouer à cache-cache
  en play hide-and-seek
  port brincar de esconde-esconde

  Haur horiek kiriketan ari dira.  (Hiztegi Batua)

  

  kiriketan (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 10:14 pm on 2017/05/10 Permalink | Reply
  Tags: L ( 239 )   

  lurruspe 

  iz.  Haitzuloa, harpea. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  lurruspe (Lar, Añ, Izt, H), lur u(t)spe, lurrespe. “Cueva” Lar, Añ e Izt. “Covacha” Lar. En LE Urt voc. aparece “Lurrupea, cueva”, seguramente errata. Lurruspe edo kueba famatu artan […] libru au eskribitu zuen. Cb Eg I 4. Etxola edo lur utspe bat. Ub 62. Eta zé lurruspe-bát: eta arri-bát paraturik zego gañean. LE Io 11, 38. Bete zuen bere lur uspe edo leizea arikiz. VMg 51. Azeariak bere toki, bizi-leku, lurruspe ta lezeak ditu. Añ NekeA 233. Mendietan, lurruspetan eta lurreko ziloetan. TB He 11, 38 (Lç, He leze, Dv, IBe harpe, Ker leza-zulo, IBk leize). Azariek baituzte lurruspeak. (Mt 8, 20). BOEanm 1292 (Samper altxabe). Udalako lurruspe aomen andikoa. Izt C 73. Lurruspe edo koba ori. Lard 26. Ikusiko dezute […] nola diran tentatuak […] Jeronimoak, Belengo lurruspe santuetan. Kortazar Serm 177. Espetxe eta lurruspe (catacumbas) illunak. J.M. Tolosa EEs 1913, 210. Naiago det borda eta naiz lurrespe batian nere añaiaren inguruan bizi. Ill Pill 12.

  Sinonimoak: iz.

      [hartzuloa]: haitzulo, haizpe, harkaitz-zulo, harpe, harpe-zulo, hartzulo, leize, leize-zulo, koba Heg., kobazulo Heg., harkaizpe Gip.  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. cueva, caverna, gruta
  fr grotte, caverne
  en cave, cavern, grotto
  port caverna, gruta

  Ez banauzu nahi, mendira joango naiz, eta lurrusperen bat bilatuko dut.

  

  lurruspe (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 11:37 pm on 2017/05/09 Permalink | Reply
  Tags: B ( 476 )   

  beratz 

  iz. adj. Lap. eta Naf. Bera, biguna. Ik. belaxka. Emazteki minbera eta beratza. Tipula beratza. Janari beratzak. Besoak zabalik hartu dute kritikoek, bai beratzek eta bai zorrotzek. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: izond. L-N

      [biguna]: belaxka, bera, bigun, guri, mamor Ipar., mardo Zub. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) izond. (GN/L) blando, -a; suave; flojo, -a (2) izond. (GN/L) (hed.) blando, -a; delicado, -a; sensible; tierno, -a
  fr (1) izond. mou, mol, molle, faible, peu résistant, -e (2) izond. (hed.) tendre, sans résistance
  en (1) izond. soft, smooth, mild, dainty, delicate (2) izond. [sentibera] sensitive, delicate
  port (1) mole, brando(a),  suave (2) brando(a), delicado, -a, tenro(a)

  Abel sentimentala da, beratza…  [Serafina, Abel Barriolaren ama]

  

  beratz (Argazkia: mundodeportivo.com )

  Save

  Save

   
• 

  Maite 10:46 pm on 2017/05/08 Permalink | Reply
  Tags: U ( 112 )   

  urruma 

  iz. 1 iz. Usoen eta usapalen kantu apal beti-batekoa. Usoak dirudite, teilatu ertzean, urruma eta jolasa, elkarren artean. Eta uso zuriek elkarri urruma egiten diote. 2 iz. Intziria; marruma. (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: iz.

      [kurruka]: kurruka, urru g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. [usoarena] arrullo (2) iz. [katuarena] ronroneo (3) iz. [abelgorriarena] bramido, mugido (4) iz. grito, chillido
  fr (1) iz. [usoarena] roucoulement (2) iz. [katuarena] ronronnement, ronron (3) iz. [abelgorriarena] mugissement, meuglement, beuglement (4) iz. cri, glapissement
  en (1) iz. [usoarena] cooing (2) iz. [katuarena] purr (3) iz. [abelgorriarena] moo; bellow (4) iz. shout, cry, yell
  port (1) iz. [usoarena] arrulho, arrulo (2) iz. [katuarena] ronrom (3) iz. [abelgorriarena] bramido, mugido (4) iz. grito, berro

  Maite-maite egiten zion bitartean katutxo lasaiak urruma egiten zuen. [Katu kontuak, Xegun Altolagirre (xegun.eus, 2017-05-08)]
  

  

  urruma (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

  Save

   
• 

  Maite 8:32 pm on 2017/05/07 Permalink | Reply
  Tags: G ( 266 )   

  gauzatu 

  iz. 1 da/du ad. Gaitu. Denborarekin, hazi zinen eta gauzatu zinen zeure kasa bizitzeko. 2 da/du ad. Gauza-izaera eman edo hartu; asmo edo ideia bat besterik ez denari izatasuna eman. Gogoa da uste eta asmoak mamitzen eta gauzatzen dituena. Asmo eder horiek zertan gauzatzen diren ikusi arte. Hitzarmeneko puntuak gauzatzeko pausoak. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  gauzatu (V-gip ap. Iz ArOñ).

  1. Hacerse apto, capaz. “Gauzátuko dan, si (un enfermo) se hará capaz (para un trabajo)” Iz ArOñ. Erantzun au emateko ausardi ta kopetik ez badezu, oraindik etzera gauzatu dantza loturako. MAtx Gazt 69. Baña gero azi ziñan. Gauzatu ziñan ama gabe ta zerekixa bizitzeko. Ib. 18 (v. tbn. 66).

  (v. gauzaeztu). Indar barik geratu / ta biotzberatu. / Baibena ezin lotuz / anparu beartu, / osoan ez gauzatuz / eriotzeratu. Ayesta 101.

  2. Realizar(se). Gogoa da, gura, uste eta asmoak mamitzen eta gauzatzen dituena. MEIG VI 78. Jaupa-k gehienez ere, jaupari-ren bitartez harrigarrizko jaupaleme bat gauzatu zuela euskal poesian. MEIG VII 38. En DFrec hay 8 ejs.

  Sinonimoak: ad. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

      [gaitu]: gai egin, gaitu

      [gauzatasuna eman]: bururatu, egikaritu, egin, exekutatu

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) da/du ad. capacitar(se), hacer(se) capaz, preparar(se) (2) da/du ad. plasmar(se), elaborar(se), realizar(se), llevar a cabo, materializarse, ejecutar(se), cosificar
  fr (1) da/du ad. (se) doter, (se) former, (se) donner les moyens (2) da/du ad. (se) réaliser, (s’)exécuter, (se) matérialiser, (se) concrétiser
  en (1) da ad. to materialize, to take form; to come true; to become reality; to come to fruition (2) du ad. to realize, to carry out; to give expression to; to achieve, to fulfil; to bring to fruition
  port (1) capacitar-se (2) modelar-se, moldar-se, materializar-se, executar

  Azkar ikusiko dugu elkar, denok erabakitze eskubidea gauzatzen. [Anjel Oiarbide, Berria.eus]

  

  gauzatu (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 11:57 pm on 2017/05/05 Permalink | Reply
  Tags: T ( 353 )   

  txaldan 

  iz. 1 adj. Funtsik gabea, ganorarik gabea. Ik. txepel. Zer esango dute nigatik?, txaldan, gatzgabe edo lelo bat naizela. Ez dut esan nahi Baroja Napoleonen neurrikoa dugunik literaturan; ez da ere, ordea, edozein idazle txaldanen parekoa. Izadi horrek berak egin ditu ardiak hain otzan eta txaldan. 2 adj. (Gauzez mintzatuz). Irakurle argia inoiz makurtu baldin bada lerro txaldan hauek irakurtzera… (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: izond.

      [purtzila]: purtzil, txepel (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es izond. atontado, -a, alelado, -a, lelo, -a, turulato, -a, zopenco, -a, lerdo, -a, embobado, -a, tonto, -a
  fr étourdi, distrait
  en absentminded, scatterbrained
  port abestalhado(a)

  Zer esango dute nigatik?, txaldan, gatzgabe edo lelo bat naizela. (Hiztegi Batua)

  

  txaldan (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 9:47 pm on 2017/05/04 Permalink | Reply
  Tags: E ( 387 )   

  erasokor 

  adj.  1 adj. Pertsonez edo animaliez mintzatuz, erasotzeko joera duena. Gaizki heziz gero, berez mantsoa den txakurra erasokor bihur liteke. Nagusiak erruki barik bidali zuen, lanpostu hartarako pertsona erasokorragoa behar zela eta. || (Gauzez mintzatuz). Euskararen kontrako politika erasokorra. 2 (Adizlagun gisa). Erasokor hurbildu zitzaion. 3 adj. Kirolariez mintzatuz, aurkaria gainditzen behin eta berriz saiatzen dena. Atzealdean jokatzen duten jokalariak erasokorrak dira. || Joko zuzena, bizia, erasokorra ikusteko aukera izango da. Futbola Ingalaterran erasokorragoa da. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  erasokor. Agresivo. Aiek gure kontrarioak ziran. Beraien izkuntza oso gordiña eta erasokorra zan. AZink 68.

  Sinonimoak: izond.

      [oldarkorra]: oldarkoi, oldarkor, oldartsu Heg.  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es izond. agresivo, -a, acometedor, -a
  fr agressif
  en aggressive, pushy
  port agressivo(a)

  Le Pen erasokor agertu da, eta Macron lasaitasuna transmititzen saiatu da (berria.eus)

  

  erasokor (Argazkia: Eric Feferberg, EFE)