Gaurko hitza

Updates from Maite Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 8:40 am on 2015/04/06 Permalink | Reply
  Tags: S ( 160 )   

  sama 

  iz. (B) Lepoa. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz. Bizk.

  [lepoa]: lepo, lepo-zintzur Ipar., idun Bizk.

  [eztarria]: eztarri, zintzur, kokor Ipar. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1)  cuello, pescuezo (2) garganta; fauces
  fr (1) cou ; gorge ; [zenbait animaliarena] encolure (2) gorge, gosier
  en (1)  neck (2) throat
  port (1) pescoço (2) garganta

  Entzun:
  

   AMAREN AMETSA

  — Berarekin amets egiten dut —esan zidan

  ezpainetan irribarre batez.

   

  —Ez dizu tristurarik ematen?

   

  —Tristurarik? —erantzun zuen—,

  inondik inora ez. Zergatik?

   

  —Badira urte batzuk hil zela —esan nion—.

  Faltan igarriko duzu agian.

   

  —Bai, baina ezkondu ginenean

  bezain guapo agertzen zait:

  orduko ezpainak eta begirada hura…

   

  —Ondo, ama, baina esnatzean?

  zelan zaude esnatzean?

  negargurarik izaten duzu?

   

  —Ez. Amets horietan ondoan izaten dut,

  autoan gaude, auskalo nora bidean,

  zerua urdin eta zabala izaten da,

  eta ni ondo-ondoan jartzen natzaio,

  badakizu, maitemindu berriak bezala,

  laztandu egiten diot ile bihurria

  eta saman musukatzen dut luze-luze…

   

  ikaragarri ondo esnatzen naiz.

  [Spray, Paddy Rekalde (Susa poesia, 2011)]

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 5:50 pm on 2015/04/05 Permalink | Reply
  Tags: M ( 290 )   

  muga 

  iz. 1. Elkarren ondoan dauden bi lurralde, herrialde, jabego, etab. bereizten dituen irudizko marra edo gunea. 2. Zerbait (fisikoa zein materiala) amaitzen den tokia edo unea. Haren ausardiak ez du mugarik. 3. (batez ere Ipar.) Unea, denbora, ordua. Etorri zenean jateko muga. 4. MAT. Funtzio baten definizio-eremuan urrutien dauden bi puntuetako bakoitza. Puntu hauetatik abzisa-koordenatua handiena duenari goi-muga deritzo eta txikienari behe-muga. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz.
  [frontera]: mugarri, frontera zah., zedarri Ipar. jas. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es límite, frontera, linde;  puesto fronterizo
  fr frontière, limite
  en border, frontier
  port fronteira

   Entzun:
  

  LUR-EBAKIA

  Nire herriaren iragana bidegurutzeetan markatua dago,

  egutegian egun oro da zerbaiten efemeride,

  aspaldikoaren memoria dauka.

   

  Marea gora aldatu zaizkio mugak,

  lur okupatu eta eremu libretan zatitu da,

  harresi baino zubi gehiago ditu:

  errenditu arren ez da galdu.

   

  Baina nire herria,

  paisaiaren koloreko bandera,

  emakume eta gizonez egina dago,

  gaurko egunera arte heldu den abentura da.

   

  Lurrez hustu eta jendez betetako zuloa

  ez da lur-ebakia, hazi egiten da galerekin.

  [Bulkada, Jon Benito (Susa poesia, 2010)]

   
• 

  Maite 2:21 pm on 2015/04/04 Permalink | Reply
  Tags: T ( 353 )   

  troll 

  iz. Interneten erabiltzen den terminoa da iskanbila dibertimendu moduan bultzatzen duena izendatzeko. Trollak eztabaida nahita sustatzen du, parte-hartzaileak haserreraziz eta haien artean zatiketa bultzatuz. Hainbat sofistikazio mailakoak daude, batzuek nortasun aizunak erabiltzen dituztela. Terminoaren erabilera subjektibo samarra bada ere, sarri erabiltzen da Interneteko kulturan. Trollak foroetan, blogetan, wikietan, IRC kanaletan edo sareko edozein txokotan ager daitezke. Trollen aurka borrokatzeko honako leloa esaten da Interneten, kontuan ez hartzeko gomendatzen duena: “ez elikatu trolla” (“Don’t feed the troll”). (Wikipedia)

  Sinonimoak: zirikatzaile

  Beste hizkuntza batzuetan (Wikipedia eta Word Reference hiztegia):

  es trol
  fr troll
  en troll
  port troll

  Entzun:
  

   Batzuetan, trollak oso gogaikarriak izan daitezke.

  

  trol (Wikipedia)

   
• 

  Maite 8:45 am on 2015/04/03 Permalink | Reply
  Tags: N ( 60 )   

  noragabe 

  izond. Helbururik ez duena, nora gabe doana. Karlista-liberalen arteko gerra aski alferrikakoa, noragabea iruditzen zitzaion. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  noragabe. Inútil, sin sentido. Cf. NORA GABE. Karlista-liberalen arteko gerra aski alferrikakoa, noragabea, iruditzen zitzaion Campioni. MEIG VI 76.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es sin rumbo, a la deriva, sin una meta concreta
  fr sans but, à la dérive, désorienté, -ée
  en adrift, aimless
  port sem rumo, à deriva

  Entzun:
  

  Geroztik noragabe dabil. [Elezaharren bidetik, Martin Anso (Alberdania, 2004)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  noragabe (Irudia: perspectivemakers.com)

   
• 

  Maite 10:17 am on 2015/04/02 Permalink | Reply
  Tags: E ( 387 )   

  endai 

  iz. Pala. Arraun-endaia. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  endai (G-goi-to-nav, B, BN-baig; Aq). Ref.: A; JMB At. “Pala (G, AN)” Aq 592. Tbn. en Izt C 232, en una lista de aperos de labranza. “(G), instrument de labourage” H. “Pala de hornos” A. “Pala de madera. Labendai, pala de horno” JMB At. Endai bat eskubetan dauala. “Pala”. Otx 137. Endai eta peaki, pertxuna ta aitzurra, / errez dute ebakiko arro dagon lurra. “Palas de recoger tierra”. Or Eus 131. Itxas-arraun endaiari (endai: labeko palaren alde zabala, ortik arraunaren endaia) eragiñez diarduzun ori. Zait Sof II 26.

  Sinonimoak:iz.

  [pala]: pala (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. pala (Elh.)
  fr pale (WR)
  en blade (WP)
  port (remo) remo (WR)

  Entzun:
  

  Endai bat eskubetan dauala (OEH)

  Endai eta peaki, pertxuna ta aitzurra, / errez dute ebakiko arro dagon lurra (OEH)

  Azkenik batelak mugitzen hasten dira estuarioaren sarreran ainguratuta dauden hiru itsasontzi nagusien artean, horietako bakoitzetik jendea jaisten da eta bateletan sartu, badatoz honantz, entzuten da arraunen zapla ur leunaren gainean, endaien plisti-plasta, irudi orokorrak gutxi du falta lirismo hutsa izateko, zeru oskarbi eta urdina, presarik gabe aurrera egiten duten bi batel, margolaria dugu falta hemen naturaren kolore arin hauek erregistratzeko, muinoan zehar igotzen den hiri iluna, eta han goian gaztelua, edo, behatokia […] (EPG) [Lisboako Setioaren Historia, José Saramago / Jon Alonso (Ibaizabal, 2000), Orr.: 183] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  endai (FlickrCC, Iker Merodio)

   
• 

  Maite 2:33 pm on 2015/03/31 Permalink | Reply
  Tags: A ( 569 )   

  anei 

  zenbtz. zehazt. (neol.) Mila.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegia

  anei (Bera app., BeraLzM). Neol. creado por Arana Goiri en 1901 (v. AG 1868 y 1873). En la primera “reforma de la numeración euzkérica”, antes de la reforma definitiva, el término equivale a ‘ocho mil’. Sin embargo, este primer significado falta en los diccionarios y textos.

  Mil. Cf. ZA RIEV 1928, 587: “Anei ta unei itzak ez dira zarrak, orain ogeitamarren bat urte sortuak baizik; idaztietan erruz erabili dira ordea“. Cf. unei. v. mila. Sei anei (milla) kristau. J. Ayerbe EEs 1912, 35. Orain anei (milla) urte India-aldetik ekarrijak. Altuna 19. Gitxienez nekusan ogei anei notin. Enb 32. Anei eskar! Ordaintzat / Dopaltzut zoruna. Ib. 125. Josu, Miren, Joseba! / Josu anei bidar! / Etzendun, emaztia, / ori esan biar. Ib. 166. Maizen erabiltzen diran beste zenbaki aundiak: milla, […], amarreun, anei. ZA RIEV 1928, 587. Zazpireun aneitik (millatik) gora. ZA Euzk 1929, 28. Ta mosu onek –samurki diraust– / ez dabes anei abesti? “¿No canta mil canciones?”. Laux BBa 60. Bitartian anei argi uri ortan / agertuten dira. Ib. 118. Eun eta anei beso be ba dot nik urteten bestien ganetik. Otx 15. Hamar gizon jeikirik, / anei jauntxo gerizpean. Mde Pr 286.

  Sinonimoak: zenbtz. neol.

  [mila]: mila (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es mil
  fr mille
  en thousand
  port mil

  Entzun:
  

  Orain anei urte India aldetik ekarriak. Altuna 19. [moldatua] (Orotariko Euskal Hiztegia)

  

  anei (Irudia: mefinefoundation.org)

   
• 

  Maite 10:12 pm on 2015/03/30 Permalink | Reply
  Tags: P ( 210 )   

  plaza 

  iz. 1. Herri barruko toki publiko eta zabala, eraikinez inguratua eta hainbat kaleren elkargune dena. 2. Jendaurrean aritzeko lekua, zenbait jarduera (kirol– edo bertso–saioa, esaterako) egiten den tokia; bizitza publikoa gertatzen den irudizko eremua. Euskara, jalgi hadi plazara! 3. Elikagaien aldizkako azoka, merkatua. Plazan erosten du. Azpeitian asteartetan izaten da plaza. Plaza egin. 4. Lanpostua (bereziki, Administrazioan funtzionario batek betetzen duena). Zortzi plaza betetzeko azterketa egingo da. 5. KIR. Frontisik gabeko pilotalekua. 6. KIR. Idi–dema, gizon–proba, etab.etan, norantza berean egiten den ibilbide-tartea (proba egiten den tokiaren arabera, distantzia desberdina da). 7. TAUROM. Zezenketa egiten den tokia (eskuarki zezen-plaza hitz-elkartean).  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz.

  [enparantza]: enparantza  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) plaza (2) plaza, lugar público, escena; lugar de recreo (3) (Heg.) plaza, mercado (4) plaza, puesto de trabajo (5) [frontisik gabekoa] frontón (6) (Kir.) [herri-kirol batzuetan] recorrido (7) (Ipar.) plaza, lugar, sitio
  fr (1) place (2) [jendaurrean aritzeko lekua] lieu public, scène, place (3) [azoka, merkatua] (Heg.) marché (4) [lanpostua] poste, emploi (5) fronton
  en (1) square; plaza (2) [jendaurrean aritzeko lekua] public life; stage, scene (3) [azoka] market, marketplace (4) [lanpostua] post
  port (1) praça

  Entzun:
  

  Euskara plaza publikoan jokatzen da, eta plazaren izaera publikoa euskaran.
  Plazan eta euskaraz harilkatzen da elkarbizitza, bizikidetza.
  Plazan eta euskaraz borrokatzen dira injustizia sozialak.
  Plazan eta eusakraz jartzen da frogan demokrazia.
  Demokrazia demokratizatzeko balio behar du euskarak. 

  [Bagara nor, Lorea Agirre]
  

  

  2.500 Km egin ostean, lekukoa Bilbora iritsi zen atzo. Hona hemen mezua! @EuskalakariAEK