Gaurko hitza

Updates from Maite Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 2:00 pm on 2015/03/11 Permalink | Reply
  Tags: A ( 569 )   

  alamen 

  iz. 1. (zah.) Gaitzesana, marmarra. Ene kontrako alamenez eta erraizunez nahi dut mintzatu orain. 2. (B) Hizketaldi aspergarri edo gogaikarria. Alamena eman dit: bere jardunaz gogaitu egin nau. 3. Bazka, jatekoa. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  alamen (V-m ap. A; Izt 91v).

  1. Tormento, pesadumbre; incordio. “Alamena, pesadumbre” msOch 42. “Alamena emon deust, me ha dado la lata” A.  Arzaraz beti gure nagusi / alamenean ezteus[t] itxi, / Olloa nola iskintokian / gizentzen jaku lotsagerian. Acto 133s. Uartu egikezu eulijak ixan oi daben jokerea: kanpora jaurti arren, atzera etorri dakije egitten, eta ni be zuk kanpora jaurti arren, atzera etorriko naiatzu gexu baten zeuri alamena emoten. Otx 15. Oba zeunke goru makillea artu ta gorubetan ekin, iñori alamenik emoten etorri barik. Ib. 164.

  2. alemen (V-m ap. A). “Insistencia” A.

  3. Riña, reconvención. “Alámen bat emon, echar una riña. Alámena emon dost, me ha reñido” Iz ArOñ.

  Sinonimoak:  iz. Bizk.

  [marmarra]: firfira, marmar, marmariza, murmur, txutxu-mutxu, xuxurla, zurrumurru, erasia Ipar., gurgur Ipar., marmara Ipar., murmurika Ipar., marmario Gip., surmur Gip., murmuzika Zub., murmurio g.e., murmurazio zah. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) (Ipar.) murmuración, rumor (2) (Ipar.) pasto, alimento
  fr (1) médisance (2) (hierba) pâture, aliment, nourriture
  en (1) gossip (2) grass, foodstuff, food, nourishment
  port (1) fofoca, rumor (2) pasto, alimento

  Entzun:
  

  Ene kontrako alamenez eta erraizunez nahi dut mintzatu orain [quiero hablar ahora sobre los rumores y murmuraciones hechos contra mi persona)] (Elhuyar Hiztegia)

  Alamena eman dit [me ha dado la lata] (Elhuyar Hiztegia)

  

  alamen (alamen-from-cc2.0-by-vidadecambio)

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 7:26 am on 2015/03/10 Permalink | Reply
  Tags: M ( 290 )   

  mozal 

  

  mozal (Pixabay, CC0 Public Domain)

  iz. 1. Muturrekoa. 2. Txalupek brankan duten babesa, kaietako harresiekin ez marruskatzeko. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  mozal (A Apend), mosal (V-gip ap. Iz ArOñ).

  1. “Bozal” A Apend. Cf. 1 bozal, moxal.

  2. “Cierta defensa a proa de las lanchas para evitar el roce del codeste contra los muros de los muelles” A Apend.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) bozal (2) defensa de la proa de las lanchas
  fr muselière
  en muzzle
  port açaimo, focinheira

  Entzun:
  

  Euskaldunon Egunkariaren aurkako epaiketa bidegabea bertan behera geratu izana ospatu genuen iaz Euskal Herriko gizartearen eta komunikabideen gehiengoak. Baina 2014 amaitu aurretik, gure lanbidearen jardun askea baldintzatzen duen beste kasu batek asaldatu gintuen, eta beste behin, adierazpen askatasunaren alde agertu beharrean gaude. Topatu.info hedabidearen aurkako bidegabekeria eta ildo errepresiboan sakontzera datorren Espainiako Gobernuaren Mozal Legea (gaztelaniaz Ley Mordaza) salatu nahi ditugu.

  Legeak kazetarion lanari zuzenki eragingo dio, eta hori ezin dugu onartu. Manifestarien aurkako poliziaren gehiegizko indarraren erabileraren berri ematea, etxe-gabetzeen zuzeneko kontakizuna egitea eta kolegiatu gabeko kazetaritza herritarra delitu bilakatu nahi ditu Mozal Legeak, besteak beste. [300 kazetari, argazkilari… baino gehiagok, kazetaritza delitua ez dela aldarrikatu dute, Kude (kazetaritzaezdadelitua.info, 2015-03-09)]
  

  

  Mozal Legearen aurka (Irudia: kazetaritzaezdadelitua.info

   
• 

  Maite 10:13 am on 2015/03/09 Permalink | Reply
  Tags: B ( 476 )   

  berba 

  iz. (B) Hitza. • BERBA BETE. Norberak agindutakoa egin. || BERBA EMAN. Norberak zerbait egingo duela agindu. Joango nintzela esan nien, eta behin berba emanez gero, joan egin beharko dut. || BERBA HARTU. Norbaitek emandako berba kontuan, gogoan hartu. Esan nuen 100 kiloko harria jasotzen nuela. Lagunek berba hartu zidaten, eta orain kontuak. || BERBA JAN. Norberak agindutakoa ez bete. || BERBARAKO. Adibidez; nolabait esateko.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz. Bizk.

  [hitza]: hitz, ele Ipar. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (B) palabra
  fr (B) parole, vocable, verbe
  en word; term; expression
  port palavra

  Entzun:
  

   Kaixo, tribukide:

  “Tribuaren Berbak” saio berrituaren aurkezpenera gonbidatu nahi zaitugu. Aurkezpena martxoaren 9an izango da, 19:00etan, EiTBren Bilboko egoitzan.
  Bertan, Maite Iturbe EiTBren zuzendari nagusiak bertaratuak agurtuko ditu. Mertxe Mugika AEK-ko kordinatzaile nagusiak eta Asier Amondo Korrikaren koordinatzaleak “Tribua Korrika eta Euskahalduntzen” sarrera egingo dute.
  Ondoren, Kike Amonarrizek “Tribuaren Berbak saioa Telebistatik kanpo erabiltzeko gida” eskainiko du.

  Bertaratutakoei orain arte telebistan eman diren Tribuaren Berbak saioko atalen laburpen gida emango zaie. Eta material hori oinarri hartuta, ariketa praktikoak ere egingo dira.
  Eskolako irakasle, euskaltegiko ikasle zein irakasle edota euskara teknikari gisa material hau baliagarri izango zaizulakoan gonbidatu nahi zaitugu “Tribuaren Berbak” saio berrituaren aurkezpenera.

  Zure inguruan gonbidapen honen berri ematea eta zabaltzea eskertuko genizuke.

  Aldez aurretik mila esker, zure zain izango gara.

  Kike Amonarriz, Tribuaren berbak

  

  Kike Amonarriz. Iturria: EiTB

   
• 

  Maite 7:28 am on 2015/03/06 Permalink | Reply
  Tags: Z ( 315 )   

  zelemon egin 

  ad. Edozer egiteko prest egon.
  

  Orotariko Euskal Hiztegian

  zelemon (G-goi; Izt), txelemon (G-goi). Ref.: JMB MitV 231. Farsa popular representando un juicio, en el que el reo debía hacer equilibrios sobre un celemín. “Malquirrota” Izt 70r (Interpr?).

  ZELEMON EGIN (G-azp ap. Gte Erd). Hacer equilibrios sobre un celemín (en la farsa llamada zelemon); se usa con el significado de ‘estar dispuesto a hacer cualquier cosa’. “Horrek beria ez bihurtzeagatik lakariakin zelemon egingo luke (G-azp)” Gte Erd 180. Au dezute pekatu larriena Evaren alabentzat… eta ortan ez erortzeagatik egingo lukete “zelemon”… edo salduko guzia. Lab Egan 1955 (5-6), 56. Ta zenbaitek zelemon ere egingo luteke ez ditzaten naasi jende arrunta ta xeakin. Lab EG 1958 (1), 77. Zelemon egitera jarriko litzake ori (AN-larr). Inza NaEsZarr 548.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es estar dispuesto a hacer cualquier cosa
  fr être prêt à faire ne importe quoi
  en be willing to do anything
  port estar disposto a fazer qualquer coisa

  Entzun:
  

  Alegia, badaudela erdara zeremoniatsuei zelemon egiteko erak… [Hitzen ifrentzua, Anjel Lertxundi (Hitz beste, 2015-03-06 )] (Berria.eus)

  

  zelemon egin (Getty images)

   
• 

  Maite 7:33 am on 2015/03/05 Permalink | Reply
  Tags: K ( 331 )   

  kuia-lili 

  izond. Zentzu edo adimen txikikoa, zentzugabeki mintzatzen edo aritzen dena.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoan, ‘ergel’)

  Sinonimoak: izond.

  [kaikua]: arin, babalore, babo, bulunba, buruarin, eltze, ero, eroxka, inozo, kaiku, kaskarin, kirten, lelantoni, lerdo, memo, tonto, tontolapiko, tutulu, txatxu, txoriburu, zoro, zoroxka, zozo, zozoilo, ments Ipar., pello Ipar., xanfarin Ipar., zuntzun Ipar., tontolo Heg., txoropito Heg., atunburu Bizk., gangar Bizk., ganorabako Bizk., ganoragabe Bizk., ganoragabeko Bizk., kokolo Bizk., lapiko Bizk., lelo Bizk., mozolo Bizk., papao Bizk., pepelerdo Bizk., taket Bizk., tankalo Bizk., tentel Bizk., txotxolo Bizk., tetele Ipar./Naf., pettux Lap., ilupa Naf., pergut Zub., astapito beh., ganbelu beh., alotza g.e., haizebelats g.e., inputika g.e., narra g.e., txolin g.e., zoroko g.e., memelo Bizk. beh., koko Bizk. g.e., txotxin Bizk. g.e.  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es estúpido, -a, necio, -a, tonto, -a, lerdo, -a
  fr sot, sotte, léger, -ère ; niais, -e ; stupide
  en stupid, foolish, silly
  port estúpido(a), néscio(a), tonto(a)

  Entzun:
  

  Kuia-lilia izan behar da hori ez ulertzeko!

  

  kuia-lili (Gaurko hitza, CC)

   
• 

  Maite 8:12 am on 2015/03/04 Permalink | Reply
  Tags: G ( 266 )   

  gutar 

  1. iz. (batez ere B) Nahi edo gurari bizia. Gogo minez eta gutar handiz. 2. adj. eta iz. Gure familiakoa, artekoa, aldekoa, alderdikoa dena; gurekin bat datorrena, gure iritziak dituena. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak:  iz. Bizk. g.e.

  [grina]: apeta, grina, irrika, irrits, tirria, hisia Ipar., lehia Ipar., afan Heg., lera Bizk., irrikizio Gip., asper Zub., irrikatasun g.e., pasio g.e., joran Bizk. jas., espa Heg. g.e., uzi Bizk. g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. (batez ere B) ansia, deseo vehemente (2) iz. nuestro, -a, partidario, -a, familiar, paisano, -a, correligionario, -a, adicto, -a a nosotros
  fr (1) soif de (2) des nôtres
  en (1) longing, yearning
  port (1) ânsia

  Entzun:
  

  Gogo minez eta gutar handiz.  (Elhuyar Hiztegia)

  Gora gu eta gutarrak! (Elhuyar Hiztegia)

  

  gutar (Gaurko hitza, CC)

   
• 

  Maite 6:25 pm on 2015/03/03 Permalink | Reply
  Tags: S ( 160 )   

  suilarda 

  

  suilarda (via Wikipedia > scullery room)

  iz. Sukaldearen ondoko gela txikia, sukalde eta mahaiaren arteko lan eta zerbitzu lagungarriak egiteko erabiltzen dena. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoan, ‘sukalondo’)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  suilarda, sularda, zuilarda (A Apend). Recocina; alacena. “Zuillarda, alacena” A Apend. Suillardan dilingan dauden ziriko piltzarrak. Elsb LehE 109. Ekartzu bizar egitekoak. –Han ditutzu sullardan… aski duzu bizarra han berean egitea. Larz GH 1955, 32. Bainan artexkarik etzukeen arratsaldeko biak irian baizik, xutik sulardan jatean baizik. GH 1973, 148.

  Sinonimoak: iz. (Elhuyar Hiztegia)

  [sukalondoa] : sukalondo
  [arasa] : arasa, zapalda, ontzitegi

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es recocina; alacena
  fr office; placard à provisions
  en scullery; cupboard (UK), closet (US)
  port copa; guarda-comida
  

  Entzun:
  

  Suilardan dilingan dauden ziriko piltzarrak. Elsb LehE 109. (Orotariko Euskal Hiztegia)

  suilardako mahainean
  nahiz berantarekin
  idazten genuenean
  arkatz-paperekin leku guztietan

  Haizeen meneko, Aguxtin Alkhate (Badok.info)